Thị trường chứng khoán Việt Nam được nước ngoài khen ngợi
 |
| Securities Trading Centre in Ho Chi Minh. Ảnh: Reuters |
Bức tranh đó nay đã thay đổi nhiểu. Năm ngoái, chỉ số VN Index tăng 47%, cao nhất trong vòng 10 năm qua, tăng cao nhất châu Á và thứ ba trên thế giới. Theo số liệu từ Hiệp hội các sàn giao dịch chứng khoán thế giới (WFE), kích cỡ của sàn giao dịch TP.HCM tăng 75,2% qua 1 năm, lên đến con số 115,46 tỉ đô la Mỹ, số lượng những công ty có lượng vốn hóa trên 1 tỉ đô la cũng như lượng giao dịch hàng ngày đã tăng gấp 3 so với 3 năm trước.
“Sự tăng trưởng cùng với sự ổn định của nền kinh tế Việt Nam thu hút các nhà đầu tư”, Barry Weisblatt, trưởng ban nghiên cứu của Công ty Viet Capital Securities nhận xét, ông nói thêm rằng quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước cũng góp phần thúc đẩy thị trường hoạt động mạnh.
Trong 2 thập kỷ, thị trường chứng khoán Singapore chiếm vị trí số 1 không bị thách thức ở Đông Nam Á. Các công ty trong khu vực khi muốn niêm yết cổ phiếu lên sàn chứng khoán đều xem Singapore là sự lựa chọn đầu tiên vì ở đây tạo cơ hội tốt nhất cho họ tiếp xúc với các nhà đầu tư quốc tế. Nhưng mọi chuyện đang thay đổi dần khi các nền kinh tế như Indonesia, Thái Lan, Philippines bước vào cạnh tranh nhằm đẩy Singapore rời khỏi vị trí “là sự lựa chọn đầu tiên”.
Với tổng số lượng vốn hóa 787,28 tỉ đô la Mỹ, Singapore là thị trường vốn đứng thứ 16 ở châu Á - Thái Bình Dương, nhưng sự phát triển của họ đang chậm lại. Theo số liệu của WFE, tổng số lượng vốn hóa trên sàn giao dịch chứng khoán Singapore (SGX) chỉ tăng 13,6% vào năm 2016, thua xa Hong Kong 37,3%. Các nước khác trong khu vực: Indonesia tăng 22,6%, Philippines 22%, Thái Lan 15,%, Malaysia 14,5% và Việt Nam 75,2%.
SGX những năm gần đây đang gặp khó khăn về số lượng IPO và mức độ thanh khoản. Trong quí 1-2018, lượng giao dịch trung bình hàng ngày ở SGX đạt khoảng 1 tỉ đô la Mỹ, thua xa so với lượng giao dịch hàng ngày 2 tỉ đô la ở Thái Lan, thị trường có tính thanh khoản cao nhất ASEAN.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, Việt Nam đứng đầu ASEAN về khối lượng IPO trong khu vực, với 3 thương vụ IPO lớn nhất đạt tổng cộng 2,5 tỉ đô la, theo Ernst & Young. Dự định, 64 công ty nhà nước trong đó có MobiFone sẽ IPO trong năm nay và 18 công ty nữa trong năm 2019.
Indonesia có 19 công ty IPO, vượt 700 triệu đô la. Còn SGX chỉ thu hút 7 IPO với 400 triệu đô la trong nửa đầu năm, phần lớn là nhờ tập đoàn Trung Quốc Sasseur Reit. “Ngày trước, các thị trường kia chưa trưởng thành, lượng vốn ít nên SGX là sự lựa chọn đương nhiên. Nay tình thế thay đổi, rõ ràng các công ty sẽ chọn thị trường nhà để niêm yết nếu nó đủ điều kiện”, Max Loh, quản lý của E & Y ở ASEAN nhận xét.
Indonesia không giấu giếm ý định cạnh tranh với Singapore. Sở giao dịch chứng khoán Indonesia (IDX) hy vọng việc thuyết phục các công ty trong nước và các công ty nước ngoài đang hoạt động tại Indonesia niêm yết chứng khoán tại Jakarta sẽ giúp IDX vượt mặt SGX ở ASEAN vào năm 2020.
Nhưng về dài hạn, các nhà quan sát tin tương lai nằm ở sự hợp tác hơn là cạnh tranh giữa các nước ASEAN khi khu vực này đang bước tới là một thị trường chung nơi vốn, hàng hóa và con người tự do luân chuyển.
Chuyên viên Robson Lee từ Công ty luật Gibson Dunn cho rằng bền vững hơn cả là phát triển một thị trường chứng khoán ASEAN mở rộng, hợp nhất vốn, luật lệ ở các nước lại, cho phép các nhà đầu tư quốc tế tự do mua bán đầu tư xuyên quốc gia. Nếu hợp nhất, các nhà đầu tư sẽ có hơn 3.000 công ty niêm yết để lựa chọn.
Tất nhiên, đó là viễn cảnh khá mơ mộng. Năm 2013, Asean Trading Link được thành lập để kết nối các thị trường Malaysia, Singapore và Thái Lan nhưng sớm bị phá sản vì thiếu sự quan tâm của các nhà đầu tư. Nhưng bối cảnh 2018 và những năm sau nữa khác với 2013, biết đâu?
