Tham vọng đối đầu Boeing, Airbus của Trung Quốc

Chiếc máy bay chở khách C919. Ảnh: Getty Images

Trung Quốc muốn thách thức sự thống trị của Airbus và Boeing trên thị trường máy bay thế giới. Tham vọng này đang dần thành hình tại một nhà chứa máy bay ở Thượng Hải.

Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) đang lắp ráp một phi cơ C919 thân hẹp, có thể chở 168 hành khách với kỳ vọng dòng phi cơ này sẽ giúp họ tiến vào cuộc chơi lớn.

COMAC đã có nhiều kinh nghiệm từ việc chế tạo phi cơ phản lực loại nhỏ ARJ21, hơn với 90 chỗ. Tổng giá trị các đơn hàng đặt ARJ21, chủ yếu từ các công ty bản địa, trị giá ít nhất 2 tỷ USD.

Dù chương trình C919 bị kéo dài, chuyến bay thử đầu tiên bị hoãn ít nhất hai lần từ năm 2014, thông điệp COMAC muốn gửi tới thế giới vẫn là “Hãy chờ xem”. COMAC cho biết đã có 21 khách hàng cam kết mua 517 máy bay C919. Tại Triển lãm Hàng không Châu Hải tuần này, COMAC dự kiến trưng bày mô hình máy bay và có thể công bố thêm nhiều khách hàng tiềm năng.

Dự án phi cơ chở khách nằm trong kế hoạch đầy tham vọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm đưa nước này từ một nhà sản xuất giày, quần áo và đồ chơi lên mức có thể cạnh tranh với Airbus và Boeing.

Đưa C919 từ bản thiết kế lên bầu trời là điều rất quan trọng với ông Tập. Ông từng xác định hàng không là ngành có thể giúp đẩy nhanh hiện đại hóa nền kinh tế, như Nhật Bản và Đức.

“Nội địa hóa việc sản xuất máy bay sẽ giúp Trung Quốc củng cố tham vọng giữ vững vị trí hàng đầu trong chuỗi giá trị toàn cầu”, Liu Yuanchun, đứng đầu Học viện Phát triển và Chiến lược Quốc gia, Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết. “Tuy nhiên, họ vẫn cần phải thực hiện rất nhiều việc nữa để hiện thực hóa tham vọng”.

Hàng không đứng thứ ba, sau công nghệ thông tin và robot, trong danh sách ưu tiên của kế hoạch “Made in China 2025” mà ông Tập đưa ra năm 2015.

Trong sản xuất hàng không, Bắc Kinh hướng đến các máy bay chở khách thân rộng, trực thăng hạng nặng và các loại động cơ, hợp tác sản xuất với nhiều đối tác toàn cầu. Triển lãm Hàng không Châu Hải sẽ có sự góp mặt của Tập đoàn Động cơ Máy bay (AECC), công ty mới được thành lập để sản xuất động cơ.

COMAC khởi động chương trình nghiên cứu và phát triển C919 năm 2008, ngay sau khi thành lập công ty, với nhiệm vụ hiện thực hóa giấc mơ tạo ra và đưa lên bầu trời một máy bay thương mại cỡ lớn. Họ chọn 16 tập đoàn toàn cầu làm nhà cung cấp, trong đó có General Electric (GE) và Honeywell International, lập ít nhất 16 liên doanh điện tử hàng không, kiểm soát chuyến bay, năng lượng, nhiên liệu và thiết bị hạ cánh. Theo COMAC, tiềm năng thị trường cho máy bay này lên tới 650 tỷ nhân dân tệ (96 tỷ USD).

COMAC cho biết C919 đã sẵn sàng bay thử và không có lý do gì để hoãn thêm lần nữa. Một đại diện hãng không tiết lộ thời gian cụ thể, đồng thời nhấn mạnh còn quá sớm để nói về việc cạnh tranh với các hãng lớn.

ARJ21 của COMAC, mất 13 năm để thiết kế, chế tạo và ra thị trường, đã đi vào hoạt động từ tháng 6. ARJ21 có tấm bay tối đa hơn 2.200 km, động cơ GE. Khách hàng gần đây nhất của họ là Tập đoàn Cho thuê Máy bay Trung Quốc, ký mua 60 chiếc hồi tháng 7 với giá 2,3 tỷ USD.

Shukor Yusof, nhà sáng lập hãng tư vấn hàng không Endau Analytics, Malaysia, cho rằng C919 ban đầu có thể chỉ tiếp cận được thị trường nội địa hoặc một vài nước đang phát triển do lo ngại về an toàn.

“Họ nên chứng minh C919 một máy bay thực sự”, Shukor nói. “Để các hãng hàng không yên tâm có thể mất hơn hai thập kỷ”.

Tuy nhiên, bản thân Trung Quốc trong tương lai cũng đã là một thị trường đầy hứa hẹn. Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), Trung Quốc sẽ vượt Mỹ thành thị trường hàng không lớn nhất thế giới về số hành khách vào năm 2024 và có 1,3 tỷ lượt khách vào năm 2035.

Trung Quốc sẽ cần 6.810 máy bay mới, trị giá 1.030 tỷ USD trong hai thập kỷ tới để đáp ứng nhu cầu đi lại bằng đường không, Boeing dự báo hồi tháng 9.