Tết Nguyên đán của Trung Quốc năm nay tuy kém vui nhưng có lợi cho kinh tế

Năm ngoái, Trung Quốc làm cả thế giới bất ngờ với lệnh phong tỏa Vũ Hán chỉ hai ngày trước Tết Nguyên đán. Dịch bệnh năm 2020 khiến lượng người đi lại trong 40 ngày Xuân vận của Trung Quốc giảm 50% so với thông thường, Nikkei Asia cho biết. 

Sang năm mới, cuộc chiến chống COVID-19 tiếp tục cản đường người Trung Quốc về quê ăn tết. Người từ Hong Kong muốn về Thượng Hải sẽ phải cách ly hai tuần. Nhưng ít ra tới tuần thứ hai, họ có thể ở trong nhà một mình nếu đồng ý lắp camera giám sát và dán giấy kiểm dịch trước cửa để người ngoài "không xông vào", theo thông báo từ Ủy ban Y tế thành phố Thượng Hải.

Dân Bắc Kinh còn vất vả hơn khi phải chịu đựng lịch trình "14+7+7": hai tuần ở khách sạn, thêm một tuần cách ly ở nhà và 7 ngày nữa có thể bị chính phủ kiểm tra sức khỏe đột xuất. Giới quan chức đặc biệt nghiêm ngặt do COVID-19 đã bùng lên ở tỉnh Hà Bắc, giáp với Bắc Kinh, trong tháng 1. 

Đối với hàng chục nghìn người làm việc trong ngành tài chính ở Hong Kong, quy định kiểm dịch nghiêm ngặt của Trung Quốc xung đột trực tiếp với việc làm. Ví dụ, các nhà phân tích cho ngân hàng phương Tây không được phép đăng tải báo cáo khi đang ở đại lục. Hoạt động của những người làm trong ngành ngân hàng tư nhân cũng bị hạn chế. Họ phải lựa chọn: ở lại Hong Kong hoặc lãng phí ngày nghỉ trong một căn phòng khách sạn nhỏ.

Tuy nhiên, nỗi khổ trên vẫn chưa là gì so với 170 triệu lao động nhập cư ở đại lục. Thông thường, Tết Nguyên đán là dịp duy nhất để họ về quê. Theo Bloomberg, cuộc đổ bộ của người từ thành phố về nông thôn vào mỗi dịp tết ở Trung Quốc được coi là "cuộc di dân lớn nhất thế giới", mỗi năm có thể có tới 3 tỷ chuyến đi.

Năm nay số chuyến đi sẽ ít hơn nhiều. Trung Quốc đang kêu gọi người dân không quay về quê ở vùng nông thôn vì điều kiện vệ sinh không tốt và thi hành biện pháp chống dịch bệnh lỏng lẻo. Virus SARS-CoV-2 rất "tinh ranh", tờ Thời báo Hoàn Cầu (Global Times) dẫn lời quan chức y tế.

Hướng dẫn mới công bố ngày 20/1 chỉ ra những trở ngại lao động nhập cư phải đối mặt. Trước khi lên đường sắt cao tốc, lao động phải xuất trình kết quả xét nghiệm COVID-19 âm tính được tiến hành trong vòng 7 ngày. Sau khi về quê, lao động phải xét nghiệm thêm hai lần nữa, vào ngày thứ 7 và ngày 14 trong thời gian lưu trú.

Nếu đã đi qua bất kỳ khu vực "có nguy cơ cao" nào hay đi chung chuyến tàu với người nhiễm COVID-19, người lao động sẽ phải cách ly tại khách sạn trong 14 ngày. Quy định có liệu lực từ 28/1 đến 28/3.

Về nhà đã vất vả, ở nhà cũng chẳng có gì vui. Lao động nhập cư được khuyến khích tự cách ly ở nhà trong 14 ngày. Chính phủ Trung Quốc khuyên: đừng thăm hàng xóm, đừng tụ tập đông người, hoãn đám cưới lại, đám tang phải nhanh gọn và không có bữa tiệc nào. Xem ra việc về quê không có chút lợi ích nào.

Tin vui cho nền kinh tế

Người lao động tuy phải chịu thiệt thòi nhưng nền kinh tế lại được lợi. Trong quá khứ, GDP quý I của Trung Quốc lúc nào cũng thấp nhất năm vì sản xuất công nghiệp bị đình trệ trong thời gian công nhân về nhà. Năm 2021 có thể sẽ rất khác.

Do nhiều người ở lại thành phố, quý I sẽ có 61 ngày làm công thay vì 45 ngày như năm ngoái, theo ước tính của công ty chứng khoán Soochow Securities. GDP quý I/2021 của Trung Quốc có thể tăng 28,9% so với cùng kỳ.

Giới đầu tư chứng khoán đang ăn mừng vận may bất thường. Ví dụ, nền tảng giao đồ ăn trực tuyến Meituan có thể được hưởng lợi lớn nếu người lao động ở lại các siêu đô thị và tiếp tục đặt trà sữa. 

Các nhà phân tích do Bloomberg khảo sát dự đoán Meituan sẽ đạt doanh thu 34,5 tỷ nhân dân tệ (5,3 tỷ USD) trong quý đầu năm 2021, tăng 106% so với năm ngoái. Phiên giao dịch 25/1, cổ phiếu Meituan nhảy vọt 36%, lập kỷ lục mới với vốn hóa đạt 304 tỷ USD.

Có thể Trung Quốc đã tìm ra cách sáng tạo để tăng cường GDP, nhưng Bloomberg cho rằng hạn chế đi lại trong dịp nghỉ lễ chưa chắc đã là nước đi khôn ngoan.

Bắc Kinh đã đóng cửa với thế giới, hủy bỏ visa du lịch và kinh doanh hiện có và hạn chế người dân ra nước ngoài. Trong 5 năm tới, tiêu dùng nội địa phải là chất xúc tác chính cho tăng trưởng. Nhưng trong năm 2020, sản xuất mạnh hơn rất nhiều so với tiêu thụ. Trong tháng 12, sản xuất công nghiệp tăng tốc lên 7,3% còn doanh số bán lẻ chỉ tăng 4,6%.

Chiến thuật của chính phủ Trung Quốc là con dao hai lưỡi. Thay vì được nghỉ phép và tiêu tiền, giờ đây người lao động phải tiếp tục làm việc, không mua rượu Mao Đài để uống mừng năm mới hay tặng smartphone cho người thân.

Trung Quốc đã phải trả giá rất đắt cho dịch bệnh ở Vũ Hán. Chính phủ Trung Quốc đã nỗ lực rất nhiều để cố gắng kiểm soát đại dịch và không thể thua trong cuộc chiến chống virus. Nhưng các hạn chế và hướng dẫn mới khiến người tiêu dùng quá sợ hãi để đi lại hoặc mua sắm bất cứ thứ gì.