Tăng trưởng tại Việt Nam đã giảm tốc tới mức NHNN buộc phải đảo ngược chính sách thắt chặt trong nửa đầu năm 2023

Theo bộ phận nghiên cứu của ngân hàng HSBC, khi các nền kinh tế trong ASEAN vẫn tiếp tục quan sát động thái từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Việt Nam là một trường hợp đặc biệt khi cắt giảm lãi suất ngay từ nửa đầu 2023. Các nhà phân tích dự báo rằng trong tương lai, Việt Nam sẽ còn một đợt hạ lãi suất nữa. 

Theo dự báo của HSBC, trong quý III/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiến hành một đợt cắt giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản (bps) nữa, trước khi duy trì mức lãi suất chính sách trong suốt năm 2024. 

Khác với phần còn lại của ASEAN, HSBC kỳ vọng Thái Lan sẽ nâng lãi suất trong quý III thêm 25 bps, sau đó giữ nguyên trong suốt cả năm 2024. Indonesia dự kiến sẽ duy trì lãi suất trong quý III, nhưng sau đó sẽ liên tục cắt giảm trong 3 quý tiếp theo, mỗi quý 25 bps. 

Sau khi tăng lãi suất trong quý II, HSBC cho rằng Malaysia sẽ giữ nguyên chính sách cho đến hết năm 2023. Philippines được dự báo sẽ duy trì lãi suất tới cuối quý II năm sau, rồi bắt đầu nới lỏng 25 bps mỗi quý.

Lợi thế từ thặng dư của Việt Nam 

Dựa trên lãi suất chính sách thực tế, HSBC cho rằng Indonesia có nhiều dư địa nhất để cắt giảm lãi suất, trong khi Việt Nam và Philippines thì không. Tuy nhiên, Việt Nam, cùng với Singapore và Malaysia lại hưởng lợi từ vị thế tài khoản vãng lãi, cho phép NHTW có được một chút tự do về chính sách tiền tệ so với Fed. 

Theo HSBC, Singapore đang có tài khoản vãng lai dồi dào nhất, tương đương 15% GDP, giúp nước này ít bị ảnh hưởng bởi tình trạng chảy vốn. Tài khoản vãng lai của Malaysia được kỳ vọng sẽ bình thường hóa trở lại mức trước đại dịch trong năm 2024. 

Trong khi đó, HSBC cho biết Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng nhu cầu trong nước yếu đi và nhập khẩu giảm, dẫn tới vị thế tài khoản vãng lai thuận lợi hơn. Xét ở một mức độ nhất định, tình trạng này giúp ổn định tỷ giá VND và giúp NHNN có một chút sự độc lập chính sách khỏi Fed. 

HSBC dự báo Thái Lan ít khả năng đạt được thặng dư như trước đại dịch, khiến nước này chịu áp lực từ tình trạng chảy vốn. Các nhà phân tích kỳ vọng Ngân hàng trung ương Thái Lan sẽ là ngoại lệ trong ASEAN khi tiếp hành nâng lãi suất và giữ nguyên trong một thời gian dài.

Vì sao Việt Nam hạ lãi suất sớm hơn các nền kinh tế ASEAN?

HSBC cho rằng lạm phát tại Việt Nam có xu hướng đi lên trong năm 2024, nhưng không đủ để kích thích tăng lãi suất. Các chuyên gia kỳ vọng lạm phát sẽ lên khoảng 3% trong nửa cuối 2024, thấp hơn nhiều so với ngưỡng 4,5% của NHNN. 

Lạm phát tại Thái Lan, Philippines cũng được dự báo sẽ nóng lên trong thời gian tới, nhưng cũng chưa đến mức khiến NHTW phải có phản ứng. Ngược lại, HSBC kỳ vọng lạm phát tại Indonesia, Malaysia và Singapore sẽ hạ nhiệt hoặc giữ nguyên cho tới nửa sau 2024.

Theo HSBC, trong khu vực ASEAN, tăng trưởng của Việt Nam và Singapore đang phải đối mặt với những thách thức do thương mại gây ra. Trong khi đó, tình hình tăng trưởng tại Philippines và Thái Lan vẫn ổn định.

Việt Nam đang phải đối mặt với khó khăn về nhiều mặt, thể hiện rõ qua tốc độ tăng trưởng GDP nửa đầu năm 2023 chỉ đạt 3,7% so với cùng kỳ, chậm lại đáng kể so với tốc độ 8% của năm 2022. Singapore cũng là một quốc gia phụ thuộc vào thương mại toàn cầu.

Cả hai nền kinh tế đều có lý do để hạ lãi suất sớm hơn Fed, tuy nhiên, tăng trưởng tại Việt Nam đã giảm tốc tới mức NHNN buộc phải đảo ngược chính sách thắt chặt ngay trong nửa đầu năm 2023.  Theo HSBC, Singapore sẽ có những bước đi thận trọng hơn và sẽ hạ lãi suất vào quý II/2024, gần thời điểm Fed được kỳ vọng sẽ bắt đầu nới lỏng.

Đồng thời, một lý do khác khiến NHNN có động thái sớm là tình trạng suy giảm tín dụng. Trong khi hầu hết các nền kinh tế ASEAN vẫn ghi nhận tăng trưởng tín dụng tốt, Việt Nam lại là ngoại lệ. Tăng trưởng tín dụng ở Việt Nam đã chậm lại đáng kể từ tháng 11/2022 và vẫn chưa chạm đáy. Để giải quyết tình trạng này, NHNN đã phải nhanh chóng cắt giảm lãi suất.