Tâm lí đám đông – Nguyên nhân muôn thủa khiến nhà đầu tư thua lỗ
Việc NĐT rời bỏ thị trường sau một thời gian ngắn là một thực tế đáng buồn, nguyên nhân thì có rất nhiều từ thiếu kiến thức đến việc coi đầu tư chứng khoán như "đánh bạc". Trong đó tâm lí đám đông là nguyên nhân muôn thủa mà khiến nhiều nhà đầu tư thua lỗ lớn nhất.
Để có thể minh họa rõ nét hơn về tác hại của tâm lí đám đông, hãy cùng nghe lại câu chuyện của ngài Benjamin Graham - cha đẻ của trường phái đầu tư giá trị kể cho các sinh viên của ông. Câu chuyện có tên là: "Người thăm dò dầu mỏ lên thiên đàng".
"Người thăm dò dầu mỏ lên thiên đàng"
Có anh chàng làm nghề thăm dò dầu mỏ, sau khi chết đã được gặp thánh Peter tại cổng thiên đàng. Anh ta trình bày về công việc mình làm và xin được vào trong thiên đàng, ngay lập tức Thánh Peter đã từ chối anh này với lý do: "Ta vô cùng xin lỗi con, con đã sống tốt và đủ tiêu chuẩn được lên thiên đàng. Nhưng chúng ta đang gặp vấn đề nghiêm trọng ở đây, con có nhìn thấy ngôi nhà đông đúc đằng kia không? Đó là nơi những người làm nghề thăm dò dầu mỏ chờ đợi để lên thiên đàng. Hiện nay nó đã chật kín không còn một chỗ trống nào cho con nữa".
Người thăm dò dầu mỏ trầm tư suy nghĩ và xin một đặc ân "Ngài có thể cho con vào nói với họ một câu được không?".
Thánh Perter trả lời: "Việc này cũng không có gì khó khăn cả, ta cho phép con". Người thợ mỏ sau khi được Thánh Perter đồng ý đã đi tới ngồi nhà và nói lớn "Đã tìm thấy dầu mỏ ở dưới địa ngục". Ngay tức khắc, tất cả những người thăm dò dầu mỏ ở trong ngôi nhà phá khóa và lao xuống địa ngục để tìm dầu mỏ.
Thánh Perter tỏ vẻ thán phục và nói: "Con biết không đó là một chiêu chơi sỏ vô cùng thông mình, giờ đây ngôi nhà đó hoàn toàn thuộc về con, có rất nhiều chỗ trống để nghỉ chân trước khi lên thiên đàng". Thật bất ngờ người thăm dò dầu mỏ gãi đầu, gãi tai đầy vẻ ngại ngùng thưa rằng: "Không, con sẽ đi theo đám người vừa rồi, biết đâu tin đồn có dầu dưới địa ngục là có thật".
Bài học rút ra cho nhà đầu tư
Thực tế này diễn ra rất nhiều, thậm chí là phổ biến trên thị trường chứng khoán, nhớ lại năm 2006, nhiều nhà đầu tư đã bán đi cổ phiếu FPT với giá 200.000 đồng/cp vì lí do giá này đã quá cao, sau đó giá cổ phiếu tiếp tục tăng mạnh và họ mua lại với giá 500.000 – 600.000 đồngg/cp. Kết quả là thua lỗ nặng nề, thậm chí có người đã cắt lỗ cổ phiếu này ở giá 50.000đ chỉ hơn 2 năm sau đó.
Ở châu Âu, thiên tài vật lý Newton từng mất trắng tài sản của mình vì cổ phiếu South Sea. Newton mua cổ phiếu South Sea ở mức giá khoảng 130 Bảng vào đầu tháng 1/1720, đến tháng 4/1720, Newton chốt lãi trên 100%. Nhưng đến tháng 6/2020, cổ phiếu South Sea tăng giá lên 1.050 Bảng và Newton quay lại mua cổ phiếu vào giai đoạn này.
Đến tháng 9/1720, giá cổ phiếu South Sea giảm giá còn dưới 130 Bảng. Newton đã mất trắng 20.000 Bảng, tương đương hàng triệu USD ngày nay.
Sau khi mất phần lớn tài sản, ông phải thốt lên rằng: "Tôi có thể đo đạc được chuyển động của các thiên thể, nhưng chẳng thể nào đo được sự điên rồ của con người".
Từ câu chuyện trên, bài học rút ra cho nhà đầu tư:
Thứ nhất, trên thị trường chứng khoán, phần thắng không thuộc đám đông, vì thế hãy tư duy độc lập và hành động theo lý trí.
Thứ hai, để thành công, hãy mua cổ phiếu khi định giá hấp dẫn thay vì theo tin đồn
Để thay cho lời kết, xin trích dẫn câu nói của nhà đầu tư huyền thoại ngài Warren Buffett: "Các bạn đừng chạy theo đám đông, hãy đặt đúng câu hỏi".
