Nhà đầu tư F0 học về chứng khoán qua mạng xã hội

Những nhà đầu tư mới bước chân vào con đường chứng khoán có rất nhiều câu hỏi, chẳng hạn như: Quĩ ETF là gì? Cổ phiếu giá trị là gì? Ngưỡng kháng cự, hỗ trợ là gì?

Anh Errol Coleman đã chuẩn bị sẵn các video để giải thích những băn khoăn trên của nhà đầu tư F0 tại Mỹ. Chỉ vào một đường kẻ ngang qua đỉnh giá cổ phiếu, anh Errol nói: "Chúng ta biết đây là ngưỡng kháng cự vì khi giá cổ phiếu muốn vượt lên trên ngưỡng này, nó sẽ bị đẩy xuống".

Theo Bloomberg, anh Coleman có 158.000 người theo dõi trên TikTok và hơn 5.000 người đăng kí qua kênh YouTube. Hiện nay anh là một trong số những người có tầm ảnh hưởng (influencer) qua mạng xã hội đang cố gắng nâng tầm hiểu biết cho các nhà đầu tư F0.

Anh Coleman không phải là một chuyên gia về đầu tư mà chỉ đang là một sinh viên năm cuối của đại học Adams State University, bang Colorado.

Đa phần influencer đều không phải là dân tài chính chuyên nghiệp, nên những lời khuyên của họ cũng không giống như những người đang mổ xẻ dữ liệu thị trường bằng phần mềm và robot tối tân. Nhưng điều đó không có nghĩa là những thông tin mà các influencer đưa ra là hoàn toàn vô dụng.

Nhu cầu tìm hiểu kiến thức giao dịch căn bản đang tăng rất nhanh. Những video trên ứng dụng TikTok có hashtag #robinhoodstocks (Robinhood là ứng dụng giao dịch thường được nhà đầu tư trẻ tuổi sử dụng) đã có hơn 3,1 triệu lượt xem. Anh Coleman đang nằm trong top đầu lượt xem của hash tag #daytrading (nghĩa là "giao dịch cổ phiếu hàng ngày").

Các video của Coleman có nội dung về đủ mọi chủ đề từ phát hiện đợt tăng giá sốc vì phe bán khống phải mua vào để trả lại hàng (short squeeze) cho đến giao dịch cổ phiếu penny.

Trong đợt thị trường hồi phục mấy tháng vừa qua, các nhà đầu tư nghiệp dư trên nền tảng Robinhood đã chọn được cho mình những cái tên tăng nhanh đến chóng mặt. 

Tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chủ động quản lí danh mục để đánh bại thị trường trong dài hạn là điều gần như không thể.

Nhiều người không nản chí và vẫn quyết tâm lao vào con đường giao dịch chứng khoán. Vì thế mà các định chế tài chính lớn cũng chuẩn bị các tài liệu hướng dẫn căn bản của riêng mình.

Chẳng hạn tập đoàn Charles Schwab có một bài giới thiệu về quĩ ETF để hỗ trợ những khách hàng nghiệp dư trong số 1,7 triệu người mở mới tài khoản với Charles Schwab trong quí II/2020, tăng 328% so với số tài khoản mở mới cùng kì năm ngoái.

Nhiều nhà đầu tư trẻ tuổi bình thường đã dành ra rất nhiều thời gian lang thang trên mạng xã hội nên việc bắt đầu tìm kiếm trên các nền tảng này cũng là việc dễ hiểu. Và các nhà đầu tư Robinhood có vẻ cũng thích nhận câu trả lời từ những người cùng trang lứa hơn.

Anh Ben Pryor, một người ảnh hưởng (influencer) 22 tuổi cho biết việc nghe một người trẻ tuổi nói về cổ phiếu "khiến nhiều người cảm thấy 'Ồ, tôi cũng có thể làm được việc đó' ".

Anh Pryor học về chuyên ngành kinh tế và truyền thông ở Đại học Connecticut. Trong giai đoạn thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc giữa đợt bùng phát COVID-19, anh đăng video đầu tiên về hướng dẫn đầu tư chứng khoán lên TikTok.

Sáng hôm sau tỉnh dậy, anh thấy mình có thêm 4.000 lượt người theo dõi. Theo Bloomberg, hiện nay TikTok của anh Pryor đã có 109.000 lượt theo dõi, cộng thêm 5.000 thành viên trong chatroom Discord và 1.000 người đăng kí kênh YouTube.

Một trong những fan hâm mộ của Ben Pryor là anh Sam Masten – sinh viên năm nhất tại Đại học bang North Carolina. Anh Masten cho biết tìm hiểu về thị trường chứng khoán đã giúp anh "quan tâm tới tin tức và những vấn đề đang diễn ra trên khắp nước Mỹ hơn nhiều so với trước đây".

Cả anh Ben Pryor và Errol Coleman nhắc đến ở đầu bài viết đều đang cố gắng giữ chân những người theo dõi mình trên mạng xã hội. Từ lâu TikTok đã được giới trẻ ưa thích vì khả năng lan truyền gây sốt cao hơn so với YouTube. Tuy nhiên tương lai bất định của TikTok tại Mỹ đã buộc những influencer như Pryor và Coleman phải tăng cường hiện diện ở những mạng xã hội khác.

Khác với những người ảnh hưởng khác, anh Pryor hiếm khi chia sẻ lựa chọn cổ phiếu của mình. Khi có người hỏi cổ phiếu nào sắp tăng phi mã, anh nói: "Tôi không thể dự đoán được tương lai, các bạn hãy tự đưa ra quyết định cho riêng mình".

Không phải ai cũng kiềm chế được như anh Pryor và đó là một điểm đáng quan ngại đối với những người ảnh ảnh cũng như các nhà tư vấn tài chính truyền thống.

Anh Brad Klontz là một chuyên gia tâm lí học và là một nhà hoạch định tài chính được chứng nhận. Thời gian qua anh cảm thấy vô cùng bực tức khi trông thấy hàng tá thông tin sai lầm trên các ứng dụng TikTok hay YouTube.

Trả lời phỏng vấn Bloomberg, anh nói: "Tôi thấy một đám người bảo người khác nên mua cổ phiếu nào. Và những lời khuyên này lại nhằm vào những người trẻ tuổi, trung lưu, dễ bị tác động và đang tìm đủ mọi cách để cải thiện tình hình tài chính".

Đối với các nhà đầu tư không qua đào tạo, một trong những rủi ro lớn nhất là trở thành nạn nhân của các chiêu trò "bơm thổi rồi bán tháo", tức là đẩy giá cổ phiếu lên cao bởi các thông tin giả rồi "xả hàng".

Ông John Stoltzfus, Giám đốc chiến lược đầu tư tại ngân hàng đầu tư Oppenheimer cho biết ông rất lo ngại tâm lí "tự làm lấy", "đặc biệt là với những người mới, chưa hiểu rõ những hệ quả có thể xảy ra". 

Ông Jerry Braakman, Giám đốc đầu tư tại First American Trust, cho rằng mạng xã hội có thể rất hữu ích trong việc giúp người trẻ làm quen với thế giới đầu tư. Tuy nhiên ông cũng cảnh báo rằng nhà đầu tư nên có suy nghĩ độc lập.

Một trong những vấn đề với các câu truyện thành công trên Twitter và TikTok là "mọi người khoe khoang hết nấc về những lần thắng đậm nhưng mỗi khi thua đau thì lại giấu nhẹm đi", ông Braakman nói.

Làm influencer cũng có thể kiếm được tiền. Các quảng cáo của YouTube sẽ tạo ra thu nhập cho những người dùng nổi tiếng nhất. TikTok chưa có cơ chế kiếm tiền nhưng các thương hiệu và ứng dụng thường trả tiền cho các influencer dựa theo số người dùng mới mà họ mang lại. 

Anh Ben Pryor còn bán các khóa học giá 10 USD. Anh Errol Coleman thì nói tiền không phải là động lực chính nhưng anh cũng muốn có điều kiện mua được những thiết bị làm video chất lượng tốt hơn. "Cho đi càng nhiều thì nhận lại càng nhiều", anh Coleman nói và cho biết anh tìm thấy niềm vui trong giúp đỡ các nhà đầu tư mới vào nghề.