Sự thật đằng sau 'bong bóng' bitcoin

Theo Forbes, với những người đã dành nhiều năm nghiên cứu về hiện tượng "bong bóng" thì các biểu đồ bitcoin đang cho thấy dấu hiệu của một thực tế khác, rằng bitcoin đã và đang đang vượt trội hơn nhiều loại tiền tệ của pháp định, ít nhất là trong một cuộc cạnh tranh thị trường tự do.

Trong phân tích của Forbes, tác giả cho rằng bitcoin là sản phẩm lý tưởng của công nghệ và phần mềm đang từng bước tạo ra một nền kinh tế thực được dự đoán có thể từng bước tự thiết lập trật tự tiền tệ toàn cầu. 

Thật vậy, rất có thể trong thời gian tới sẽ có nhiều nghi ngại và những lời chỉ trích nhằm vào bitcoin, chẳng hạn như coi mức giá của nó không hợp lý hoặc bị cho là mang tính đầu cơ. Dù vậy, trên thực tế thì các dữ liệu mô tả cho thấy kết quả khả quan hơn và thậm chí, các chuyên gia có thể dự đoán được chu kỳ của bitcoin.

Trước sự bùng nổ của thị trường bitcoin hồi năm 2017, cả những người hoài nghi và tin tưởng bitcoin đều có nghi vấn về việc vì sao mà một tài sản "ảo" lại có giá trị dao động từ 0 đến 20.000 USD?

Cả hai nhóm phát triển các giả thuyết khác nhau và khi thị trường giảm, họ đưa ra các kết luận khác nhau về lý do.

Theo những người hoài nghi, sự gia tăng nhanh chóng của các tài sản tiền kỹ thuật số mới và số lượng điểm giao dịch loại tài sản này đã khiến cho thị trường bị ảnh hưởng lớn từ các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm.

Trong khi đó, những người ủng hộ bitcoin không đồng ý với quan điểm này. Theo họ, bitcoin là một công nghệ tiền tệ mới được ghi nhận, đã và đang được sử dụng trong hơn một thập kỷ qua.

Rốt cuộc, có một công nghệ tiền tệ mới để tính đến, một công nghệ có nền kinh tế mới chỉ hơn một thập kỷ

Họ đặt những câu hỏi khác nhau như vì sao mà giá bitcoin giảm khi các nhà đầu tư và giới truyền thông có sự quan tâm nhiều hơn tới bitcoin? hoặc Tại sao biểu đồ năm 2017 lại giống như "bong bóng" đã thấy vào năm 2013? và Tại sao giá bitcoin lại giảm trong năm 2019 và chạm ngưỡng cao hơn nhiều so với những năm trước vào năm 2020?

Từ đó, một giả thuyết mới đã xuất hiện: Điều gì sẽ xảy ra nếu "bong bóng" giá gitcoin là sản phẩm của quá trình lập trình của nó?

Bitcoin khác với giá bitcoin

Hãy bắt đầu với sự thật hiển nhiên rằng bản thân bitcoin không có giá và điều đó có nghĩa là từ quan điểm của mã lập trình, bitcoin chỉ là phần dữ liệu hữu hạn. Chính thị trường của người mua và người bán toàn cầu với dữ liệu đó sẽ định giá và áp dụng "giá" mà chúng ta thường thấy.

Quan điểm như trên khiến cho nhiều ý tưởng cho rằng những kẻ cuồng đầu cơ là nguyên nhân khiến bitcoin tăng giá. Thị trường luôn định giá bitcoin, vậy làm thế nào mà phần mềm bitcoin lại có thể tác động đến hoạt động này? 

Câu trả lời nằm ở việc lập trình bitcoin và cách nó xác định tính khả dụng của bitcoin trong nền kinh tế. Khi được thiết kế và đưa vào thị trường hồi năm 2009, "cha đẻ" bitcoin Satoshi Nakamoto cho biết có ba yếu tố chính giúp phân biệt bitcoin.

Đó là bitcoin có nguồn cung hữu hạn là 21 triệu đơn vị; nó làm giảm tốc độ đưa mỗi đơn vị mới vào nền kinh tế theo lịch trình có lập trình (10 phút với mỗi đơn vị) và nó không có nhà điều hành trung tâm, được duy trì bởi hàng nghìn máy tính chạy phần mềm của nó.

Với các nhà đầu tư, phần hấp dẫn nhất của bitcoin thường nằm ở giá trị thứ ba, tự do và bảo mật thông tin cá nhân. Khi mà COVID-19 khiến nhiều chính phủ can thiệp vào thị trường, các nhà đầu tư lại càng quan tâm tới bitcoin với kỳ vọng có thêm sự lựa chọn thay thế, tránh ảnh hưởng của chính sách. 

Ngày càng có nhiều nhà đầu tư doanh nghiệp có cái nhìn khác về bitcoin, nguyên nhân đơn giản là họ đang đặt cược vào tác động lâu dài của hai giá trị đầu của bitcoin đối với giá tài sản (tính khan hiếm).

Các nhà đầu tư như Michael Saylor và Elon Musk đang nhìn lại lịch sử giá của bitcoin và họ đang nhìn thấy một mô hình. Từ đó, họ đặt cược vào ý tưởng thị trường bitcoin sẽ biến động rồi đi lên và tăng theo chu kỳ. 

Nói một cách khác, giá bitcoin đã tạo ra các điều kiện ổn định tương đối cho phép họ (và bất kỳ nhà đầu tư nào) lập kế hoạch cho tương lai.

Đánh giá bitcoin từ các biểu đồ

Từ những phân tích ở trên, có thể thấy được rằng giá trị tài sản của bitcoin bị ảnh hưởng bởi các thông số trong mã lập trình của nó và đây cũng là gốc rễ của những biến động thị trường. 

Cả những người tin tưởng và hoài nghi đều đồng ý về việc thị trường bitcoin đã được xác định bởi hai giai đoạn tăng trưởng lớn, lần đầu tiên vào năm 2013 (khi giá đạt mức 1.200 USD) và lần thứ hai vào năm 2017 (khi giá vượt qua 20.000 USD).

Theo giả thuyết của nhóm hoài nghi thì đây là những sự kiện ngẫu nhiên. Họ lý giải một cách bi quan rằng khi giá bitcoin tăng, sự chú ý của giới truyền thông cũng tăng, từ đó, các nhà đầu tư mới trở nên phi lý trí trong khi những người mua có kinh nghiệm kiếm tiền một cách cơ hội. 

Tuy nhiên, với quan điểm như thế thì sẽ dẫn tới thắc mắc là tại sao giá bitcoin sau đó lại tăng lại và phá vỡ các mức kỷ lục? Tại sao nó không giảm dần về 0?

Giá bitcoin gần đây đã phục hồi trở lại mức cao nhất mọi thời đại lần thứ 3 trong lịch sử, ngay cả khi chẳng mấy ai nói về nó.

Vì thế, nguyên nhân thực tế rất có thể là có những sự ràng buộc trong mã lập trình của bitcoin, cung cấp chất xúc tác cần thiết để khởi động lại nền kinh tế tiền điện tử này. 

Bằng cách giảm nguồn cung bitcoin mới được khai thác theo chu kỳ 4 năm, có vẻ như phần mềm đang thiết lập các điều kiện cho một chu kỳ bùng nổ và phá sản kéo dài 4 năm.

Nhìn qua lăng kính này, có thể giá bitcoin hoàn toàn không phải ngẫu nhiên, mà thay vào đó là một hàm của các thông số đã biết, có thể được hiểu như một mẫu hình do kích thích. Cứ 4 năm một lần, giá lại tăng lên mức cao nhất mọi thời đại, sau đó nó giảm xuống nhưng gần nhưng không bao giờ giảm xuống dưới mức giá cao nhất của giai đoạn 4 năm trước đó.

Từ đó, giá tăng lên đều đặn và cho đến khi nguồn cung giảm làm cho chu kỳ lặp lại. Nếu mô hình này chính xác và được tiếp tục thì chúng ta sắp bước vào thời kỳ mà bitcoin sẽ sớm đạt mức cao nhất mọi thời đại mới lần thứ ba. 

Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một trong các giả thiết được đề cập tới.