Sắp thanh tra hoạt động chuyển nhượng cổ phần có thể dẫn tới thâu tóm tổ chức tín dụng

Theo Báo Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đưa vào kế hoạch thanh tra năm 2023 nội dung thanh tra về hoạt động chuyển nhượng cổ phần, cổ phiếu có thể dẫn đến việc thâu tóm, chi phối tổ chức tín dụng (TCTD). NHNN cũng sẽ kiểm tra hoạt động cấp tín dụng đối với nhóm khách hàng lớn (tập trung tín dụng có liên quan đến lĩnh vực bất động sản; cổ đông lớn, người có liên quan của cổ đông lớn của tổ chức tín dụng…). 

Nhà điều hành cho biết trong thời gian tới sẽ tiếp tục giám sát an toàn hoạt động của TCTD qua công tác thanh tra. Trường hợp pháp hiện rủi ro, vi phạm sẽ chỉ đạo TCTD xử lý tồn tại nhằm ngăn rủi ro. Đối với trường hợp phát hiện có dấu hiệu của tội phạm, NHNN sẽ xem xét chuyển cơ quan công an điều tra, làm rõ hành vi vi phạm pháp luật để xử lý nhằm ngăn ngừa rủi ro.

Đồng thời, NHNN yêu cầu các bộ, ban ngành, đơn vị chủ quản cần quan tâm chỉ đạo doanh nghiệp tuân thủ quy định khi thực hiện việc đầu tư, góp vốn mua cổ phần tại TCTD, sử dụng nguồn vốn đi vay, đặc biệt vốn vay từ TCTD đúng mục đích, hiệu quả đảm bảo an toàn và trả nợ đúng hạn.

NHNN cho biết đang khẩn trương hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, trong đó có việc tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng, trong đó bổ sung các quy định nhằm xử lý hiệu quả tình trạng lạm dụng quyền cổ đông lớn, quyền quản trị, điều hành để thao túng hoạt động của tổ chức tín dụng.

Khó xử lý sở hữu vượt giới hạn, sở hữu chéo

NHNN thừa nhận rằng việc xử lý vấn đề sở hữu vượt giới hạn quy định, sở hữu chéo vẫn khó khăn trong trường hợp cổ đông lớn và người có liên quan cố tình che dấu, nhờ cá nhân hay tổ chức khác đứng tên hộ để lách quy định của pháp luật.

Ngoài ra, theo NHNN, hiện tại ở một số TCTD có mức độ tập trung sở hữu cổ phần tại một số cổ đông và người liên quan cao. Mặc dù tỷ lệ sở hữu chưa vi phạm quy định pháp luật nhưng vẫn cần được quan tâm, lưu ý.

Nhà điều hành cho rằng nguyên nhân khiến ở hữu chéo khó chấm dứt là do sở hữu chéo liên quan đến nhiều đối tượng thuộc sự quản lý của các bộ, ngành, trong khi đối tượng quản lý của NHNN chỉ là các TCTD. Đối với doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khác, NHNN không có công cụ quản lý.

Đồng thời, việc kiểm soát sở hữu chéo giữa các công ty ngoài ngành với ngân hàng rất khó khăn trong trường hợp cổ đông lớn và người có liên quan cố tình che dấu, lách luật. Tình trạng này dẫn tới nguy cơ hoạt động của TCTD thiếu công khai, minh bạch. 

Thêm nữa, theo NHNN, việc phát hiện mối liên quan giữa các doanh nghiệp còn hạn chế do thông tin để xác định tính liên quan về sở hữu của các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp không phải là công ty đại chúng rất khó khăn. NHNN không chủ động được trong việc tra cứu thông tin cũng như xác định được độ chính xác, tin cậy.