Sản lượng cà phê niên vụ 2022 - 2023 có thể giảm 15%

Sản lượng giảm và loạt chi phí tăng cao

Tại Hội nghị quốc tế ngành cà phê Việt Nam năm 2022 diễn ra ngày 11/12, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Intimex Group đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Cacao (VICOFA) cho biết sản lượng cà phê niên vụ 2021 - 2022 (từ 1/10/2021 đến 30/9/2022) ước tính khoảng 1,73 triệu tấn, thay đổi không đáng kể so với niên vụ trước đó.  Tổng diện tích trồng không đổi, khoảng 600.000 ha. 

“Thời tiết thuận lợi, mưa đúng thời điểm trong giai đoạn gieo trồng, ra hoa, thu hái nên chất lượng tốt, đồng đều, tỉ lệ hạt trên sàn cao”, ông Nam cho biết. 

Tuy nhiên, theo ông Nam, sản lượng niên vụ 2022 - 2023 dự kiến giảm khoảng 10 - 15% so với niên vụ 2021 - 2022. Nguyên nhân chủ yếu đến từ diện tích trồng cà phê có xu hướng giảm do người dân chuyển sang các cây trồng khác có hiệu quả hơn như sầu riêng, bơ, hoặc trồng xen canh trong vườn. 

Không chỉ Việt Nam, tình hình suy giảm sản lượng cũng được dự báo sẽ xảy đến với ngành cà phê toàn cầu. 

Trong báo cáo mới nhất, Tổ Chức Cà phê Quốc tế (ICO) dự báo sản lượng cà phê toàn cầu niên vụ 2022-2023 ở mức 167,2 triệu bao, giảm 2,1% so với 170,8 triệu bao của niên vụ trước. 

Hiện Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil. 

Tiêu thụ cà phê thế giới được dự báo sẽ tăng 3,3% lên 170,3 triệu bao loại 60 kg trong niên vụ 2022-2023 so với 164,9 triệu bao của vụ 2020-2021. Như vậy, tiêu thụ dự kiến sẽ vượt sản xuất 3,1 triệu bao.

“Đầu tháng 10 đã có hàng vụ mới nhưng việc thu hái, phơi sấy diễn ra chậm do thời tiết mưa nhiều, liên tục trong giai đoạn này. Chất lượng hạt cà cũng có thể bị ảnh hưởng, lượng cà nâu nhiều”, ông Nam cho biết.

Trong khi đó, chi phí nhân công thu hái ngày càng tăng cao do thiếu lao động tại địa phương, phải thuê lao động tại các vùng khác đến. Chi phí phân bón vẫn đang ở mức cao. Với các nhà máy, chi phí vận hành chế biến và sản xuất thành phẩm tiếp tục tăng. 

Ngoài ra, lạm phát tăng, lãi suất ngân hàng cho vay cũng tăng, hạn mức tín dụng giảm có thể tạo ra những áp lực về nguồn tài chính cho nông dân và các đại lý xuất khẩu. 

Giá cà phê nội địa trung bình trong niên vụ 2021 - 2022 khoảng 43.500 vnd/kg tăng 25% so với vụ trước và tăng 17% so với trung bình 5 năm.

Thời điểm những tháng trước tháng 3, giá cà phê trung bình 41.000-42.000 đồng/kg, tức trên mức kì vọng của người dân, tăng gần 20% so với giá bán trung bình của vụ trước nên người dân bán ra ồ ạt. Sau thời điểm tháng 3, người dân giữ hàng, không bán ra ở mức thấp, khiến giá nội địa tăng mạnh thêm 20% bất chấp giá London chỉ giao động quanh khu vực 2100-2200 USD/tấn. 

Theo ông Nam, giai đoạn sau tháng 3, giá trừ lùi giảm nhanh từ mức 450 USD/tấn xuống còn 50 USD/tấn. Các nhà xuất khẩu đã có hợp đồng buộc phải mua nội địa giá cao. Thậm chí cuối vụ (tháng 9) do không có hàng nên doanh nghiệp xuất khẩu phải xin giao hàng trễ.  

Nhiều nhà xuất khẩu nhận nhiều khiếu nại về độ ẩm, bị trả hàng hoặc phải đền bù chi phí, đặc biệt là giai đoạn đi hàng tháng 12 - tháng 3 khi Châu Âu vẫn còn trong mùa lạnh.

Giá cà phê đang trên đà giảm mạnh

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, giá cà phê trong nước đã giảm sâu so với cao điểm tháng 8. Tính đến cuối tháng 11, cà phê quanh mức 41.000 - 41.600 đồng/kg, giảm khoảng 20% so với tháng 8. 

Giá cà phê thế giới cũng suy giảm do chịu tác động bởi lo ngại về suy thoái kinh tế và lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn tăng. Điều này tạo áp lực lên lên người tiêu dùng, chi tiêu cho các loại hàng hoá không thiết yếu bị cắt giảm.

Theo số liệu Cục Xuất nhập khẩu, giá cà phê robusta kỳ hạn tháng 1/2023 tính đến cuối tháng 11 giảm 21% so với mức đỉnh thiết lập hồi tháng 8 xuống còn 1.857 USD/tấn. Tương tự với hợp đồng kỳ hạn tháng 3/2023, giảm gần 23% xuống 1.821 USD/tấn. 

Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2022 ở mức 3,2%, trong đó 2 thị trường tiêu thụ cà phê lớn thế giới là Mỹ và châu Âu, kinh tế rơi vào suy thoái.