Phát triển ngành công nghiệp alumin phải đặc biệt quan tâm bảo vệ môi trường

Thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, 2 dự án thí điểm đầu tư khai thác và chế biến quặng bauxite thành alumin (nguyên liệu chính để luyện nhôm) là Tân Rai ở Lâm Đồng và Nhân Cơ ở Đắk Nông đã khởi công vào năm 2008 và 2010. 

Triển khai ở thời điểm có nhiều quan điểm khác nhau về việc khai thác và chế biến bauxite ở Tây Nguyên và giá alumin trên thị trường thế giới xuống thấp nhưng từ năm 2017 các nhà máy alumin đã bắt đầu có lãi, sớm hơn 1 năm so với kế hoạch.

Theo báo cáo của Ban Cán sự Đảng Bộ Công thương, cả 2 dự án thí điểm này cơ bản đáp ứng các yêu cầu của Bộ Chính trị. Hai dự án cơ bản thỏa mãn những yêu cầu về bảo vệ môi trường. 

Chủ đầu tư cũng đã xây dựng các nhà máy điện đảm bảo cung cấp điện cho 2 nhà máy. Qua 2 dự án này, lần đầu tiên Việt Nam cơ bản làm chủ công nghệ sản xuất alumin với nguồn nhân lực trẻ, đồng thời thu hút được nhà đầu tư để bước đầu hình thành ngành công nghiệp alumin và luyện nhôm ở Việt Nam. 

Bên cạnh đó, việc bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc ở Tây Nguyên và an ninh quốc gia, an toàn quốc phòng được bảo đảm. Thu nhập người dân địa phương tăng cao, từ trung bình 17 triệu đồng/năm trước năm 2007 lên 65 triệu đồng/năm hiện nay.

Lãnh đạo Chính phủ và các bộ ngành đánh giá, sau 10 năm thực hiện thí điểm 2 dự án khai thác và chế biến bauxite Tân Rai và Nhân Cơ cho thấy đây là chủ trương đúng đắn. Từ kết quả này cần tính đến kế hoạch cũng như huy động các nguồn lực xã hội để phát triển ngành công nghiệp alumin và nhôm của Việt Nam có khả năng cạnh tranh.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Ban Cán sự Đảng Bộ Công thương tiếp thu ý kiến từ lãnh đạo các bộ ngành, nhất là ý kiến của tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông để hoàn thiện báo cáo và thay mặt Ban Cán sự Đảng Chính phủ trình Bộ Chính trị. 

Nội dung báo cáo cần toàn diện, có tầm nhìn xa hơn về phát triển ngành công nghiệp alumin và nhôm ở Việt Nam đến năm 2025 và 2030. Trên thực tế, các dự án này cũng có đóng góp tích cực vào sự phát triển của Tây Nguyên những năm gần đây, là tiền đề để tính tới việc mở rộng khai thác và chế biến bauxite ở Tây Nguyên khi quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu, trong tương lai nếu phát triển ngành công nghiệp alumin và nhôm trên cơ sở của 2 nhà máy này phải gắn với thị trường, bảo đảm hiệu quả kinh tế, vì luyện nhôm thường phải có nhiều điện.

Trong đó, cần huy động các doanh nghiệp tiềm lực ở nhiều thành phần khác tham gia đầu tư vào. Bên cạnh đó, phải nghiên cứu phát triển các phương thức vận tải (ngoài đường bộ từ các nhà máy ở Tây Nguyên xuống các cảng biển) đi cùng với ứng dụng công nghệ mới để xử lý bùn đỏ. 

“Để phát triển bền vững ngành công nghiệp alumin và luyện nhôm, phải đặc biệt quan tâm tới bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, nhất là bảo vệ môi trường sống của đồng bào Tây Nguyên bao gồm núi rừng, nước, không khí và không gian văn hóa đặc sắc của các dân tộc ít người”, Thủ tướng nhấn mạnh.