Phản đối chương trình thanh tra cá da trơn của USDA

Chế biến thủy sản xuất khẩu tại Công ty CP Thủy sản Bình Định. Ảnh: Thu Hòa

Ông Joseph Pitts thuộc Cộng hòa tại Pennsylvania, Chủ tịch Tiểu ban Y tế, phát biểu khai mạc tại buổi điều trần cho rằng, rõ ràng, việc tạo ra một chương trình dành riêng cho cá da trơn là không cần thiết và việc tách các thực phẩm có tính rủi ro cao để tập trung vào một thực phẩm là một trong những phương thức an toàn nhất.

Tại phiên điều trần, các đại biểu đã nhấn mạnh vị trí của cá tra Việt Nam tại thị trường Mỹ. Theo đó, 29% giá trị cá thịt trắng tiêu thụ ở Mỹ là cá tra Việt Nam. Ngoài ra, cá tra còn được xếp hạng thứ 6 trong top các thủy sản được tiêu thụ tại Mỹ. Đây là nguồn protein bổ dưỡng (thủy sản so với động vật trên cạn). Cụ thể hơn, lượng cá tra được nhập khẩu vào Mỹ cung cấp được 1,3 tỉ bữa ăn cho người dân Mỹ hằng năm.

Chính phủ Mỹ gần đây thường xuyên kêu gọi người dân hạn chế ăn thức ăn nhanh không bổ dưỡng và khuyến khích chuyển sang ăn thủy sản thì cá tra chính là mặt hàng mà chính phủ Mỹ nên khuyến khích và tạo điều kiện để được NK vào Mỹ dễ dàng hơn, thay vì xây dựng rào cản kinh tế đối với con cá này, cụ thể là thực thi chương trình thanh tra USDA. Bên cạnh đó, các nhà làm luật và các đại diện của ngành thủy sản đều phản đối chương trình của USDA.

Ông Steve Otwell, giáo sư danh dự về khoa học thực phẩm và dinh dưỡng con người tại Đại học Florida nhấn mạnh, chương trình thanh tra cá da trơn của USDA và FSIS là không hợp lý và không có cơ sở khoa học vì cá da trơn là loài cá nguy cơ thấp. Trong lịch sử 20 năm qua, chưa có bằng chứng nào cho thấy cá da trơn là nguy hại về mặt an toàn thực phẩm. Thậm chí cá da trơn và cá tra là một trong những sự lựa chọn an toàn nhất của người Mỹ. Ông kết luận, quyết định này không vì lợi ích An toàn thực phẩm và nếu áp dụng sẽ làm hạn chế cơ hội cho người tiêu dùng Mỹ lựa chọn loài thủy sản lành mạnh và có giá phải chăng.

Các thành viên của Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện và Tiểu ban Y tế đều thống nhất chương trình này chồng chéo và không cần thiết. Chủ tịch Tiểu ban Y tế Joseph Pitts (R-Pa.) khẳng định, chương trình làm tăng chi phí cho người tiêu dùng và cuối cùng sẽ làm tổn hại tới thị trường cá da trơn.

Vì FDA giám sát thanh tra tất cả các loại thủy sản nên nếu 1 công ty muốn chế biến hoặc phân phối cá da trơn cùng với thủy sản khác, sẽ phải tuân thủ quy định của cả FDA và USDA.

Các doanh nghiệp NK, chế biến thủy sản Việt Nam cho rằng, họ đang phải tuân thủ theo quy định của FDA cho các mặt hàng thủy sản khác, sắp tới lại phải điều chỉnh lại cơ sở chế biến theo quy định của USDA cho riêng mặt hàng cá tra thì sẽ gây tổn thất nghiêm trọng cho doanh nghiệp. Cụ thể hơn, để chế biến cá tra, họ phải mời nhân viên của USDA đến giám sát sản xuất và phải đăng kí trước 2 tuần, trong khi khách hàng của họ lại có thói quen đặt hàng và nhận hàng sau vài giờ, đặc biệt là đối với các mặt hàng tươi như American catfish.

Bà Kimberly Gorton, CEO của công ty thủy sản Slade Gorton cho biết, công ty có 2 hệ thống khác biệt hoàn toàn 1 cho cá da trơn và 1 cho tất cả các loài khác mà công ty kinh doanh như cá rô phi, tôm và tôm hùm. Chương trình này vô lý đến nỗi nó buộc công ty bà phải có một thanh tra viên tại hiện trường bất kỳ khi nào mở một thùng cá da trơn lớn và chia sản phẩm vào các gói nhỏ hơn cho khách hàng.

Các nghị sỹ lo ngại, trong trường hợp kiện lên WTO thì khả năng Việt Nam thắng kiện sẽ rất cao. Ngoài ra, Mỹ còn có nguy cơ phải đối phó với các rào cản kinh tế đối với các mặt hàng nông sản của Mỹ để trả đũa cho việc này. Vì vậy, họ đề nghị Thượng viện nên xem xét kĩ về thiệt hại này.