Ông Trump một lần nữa trắng án sau phiên tòa lịch sử

Phiên tòa có một không hai

Một tháng sau khi cuộc bạo loạn ngày 6/1 làm chấn động không chỉ nước Mỹ mà cả thế giới, Thượng viện đã tập trung tại Điện Capitol - chính nơi bạo loạn diễn ra - để tiến hành phiên tòa xét xử cựu Tổng thống Donald Trump. Bên ngoài tòa nhà Quốc hội, lính Vệ binh Quốc gia được trang bị súng ống đầy đủ đang đứng gác đề phòng nguy cơ bạo lực tái diễn.

Kết quả biểu quyết là 57-43. Tất cả 50 thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ cùng với 7 đảng viên Cộng hòa muốn kết tội ông Trump, không đủ để đạt tỷ lệ tối thiểu 2/3 (tương đương 67 thượng nghị sĩ). Tuy nhiên, đây cũng là lần có số thượng nghị sĩ bỏ phiếu kết tội một tổng thống cùng đảng lớn nhất trong lịch sử Mỹ.

Theo hãng tin AP, các đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu chống lại ông Trump bao gồm Thượng nghị sĩ Richard Burr đến từ bang North Carolina, Bill Cassidy từ bang Louisiana, Susan Collins từ bang Maine, Lisa Murkowski từ bang Alaska, Mitt Romney từ bang Utah, Ben Sasse từ bang Nebraska và Patrick Toomey từ bang Pennsylvania.

Ông Trump là tổng thống Mỹ duy nhất bị Hạ viện luận tội hai lần và bị Thượng viện xét xử sau khi đã mãn nhiệm. Trong lịch sử 245 năm của nước Mỹ mới chỉ có 4 lần tổng thống bị luận tội, riêng ông Trump đã chiếm giữ một nửa số lần. Hai lần còn lại thuộc về Tổng thống Andrew Johnson (năm 1868) và Bill Clinton (năm 1999).

Phát biểu trước đám đông biểu tình bên ngoài Nhà Trắng sáng 6/1, Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump kêu gọi người ủng hộ mình "hãy chiến đấu điên cuồng" và "tiến về phía Điện Capitol" khi Quốc hội tập hợp để xác nhận chiến thắng của đối thủ Joe Biden - cũng như thất bại của bản thân ông Trump - trong cuộc bầu cử tháng 11/2020.

Hàng trăm kẻ gây rối đã vượt qua hàng rào để vào được trong Điện Capitol, nhiều kẻ khác kịch chiến với cảnh sát. Các nghị sĩ phải sơ tán và ẩn náu trong nỗi hoảng loạn tột cùng, nhiều người gọi điện thoại trăng trối với người thân vì lo thể không sống sót trở về nhà. 5 người đã thiệt mạng, bao gồm 4 người biểu tình và một sỹ quan cảnh sát.

Suốt nhiều tháng trước đó, ông Trump đã cáo buộc vô căn cứ rằng hệ thống bầu cử có gian lận tràn lan, khiến đội quân người ủng hộ tin rằng chiến thắng của ông Trump đã bị đánh cắp. 

Trong thực tế, nhiều tổ chức nghiên cứu, nhà quan sát độc lập cũng như các quan chức cấp cao trong chính quyền của ông Trump đều tuyên bố không có bằng chứng cho thấy gian lận quy mô lớn. Tất cả 60 vụ kiện của phe Trump nhằm lật ngược thất bại đều bị tòa án các cấp bác bỏ.

Bỏ phiếu vì lương tâm hay vì đảng phái?

Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Madeleine Dean – một trong các công tố viên được Hạ viện cử tới phiên tòa của Thượng viện – phát biểu: "Thưa các thượng nghị sĩ, chúng ta đang trong một cuộc đối thoại với lịch sử, nói chuyện với quá khứ, với hy vọng về tương lai của chính chúng ta. Những việc mà chúng ta làm ở đây, quyết định của chúng ta trong thời khắc này sẽ được lưu lại trong lịch sử".

Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Jamie Raskin nói: "Phiên tòa này không phải là về Donald Trump mà là về bản chất chúng ta là ai", hàm ý khuyến khích các đảng viên Cộng hòa kết tội ông Trump, không vì tư duy đảng phái mà phớt lờ công lý.

Sau khi kết quả bỏ phiếu cuối cùng cho thấy ông Trump không thể bị kết tội, Lãnh đạo Đảng Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer chì chiết: "Hãy thử nhìn xem Đảng Cộng hòa đã bị buộc phải bảo vệ cái gì. Nhìn xem Đảng Cộng hòa đã quyết định tha thứ cái gì".

Phiên tòa luận tội ông Trump lần 2 diễn ra tương đối chóng vánh, chỉ trong chưa đầy một tuần thay vì hơn ba tuần như phiên toàn lần đầu. Nguyên nhân là mọi thông tin liên quan như bài phát biểu, dòng tweet của ông Trump đều công khai rộng rãi, chính các nghị sĩ cũng đã trực tiếp trải qua cuộc bạo loạn ngày 6/1. 

Nhiều chính trị gia không thể tha thứ cho hành động của ông Trump và đã bỏ phiếu kết tội, nhưng kết quả chưa đủ đạt tỷ lệ 2/3 theo yêu cầu của Hiến pháp.

Theo AP, thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John Thune cũng tỏ ra hơi áy náy khi đồng ý tha bổng cho ông Trump: "Lần bỏ phiếu này quả thực không thoải mái gì. Tôi nghĩ không có kết quả nào là tốt đẹp cho bất cứ ai".

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell từng tuyên bố ông Trump kích động bạo loạn và dắt mũi đám đông người ủng hộ. Vậy nhưng tại phiên tòa luận tội, ông McConnell lại nằm trong nhóm tuyên cựu tổng thống cùng đảng mình trắng án. Ông McConnell cho biết ông Trump không thể bị kết tội vì đã mãn nhiệm.

Sau khi phiên tòa kết thúc, ông McConnell lại đăng đàn nói ông Trump "phải chịu trách nhiệm về mặt đạo đức và bản chất" vì cuộc bạo động chết người ở Điện Capitol ngày 6/1.

Về phần mình, cựu Tổng thống Trump tỏ ra không chút hối lỗi, đồng thời thể hiện rõ sự vui mừng khi Thượng viện ra phán quyết tha bổng. Ông Trump tuyên bố phong trào của ông "chỉ vừa mới bắt đầu" và chỉ trích phiên tòa luận tội là "một bước đi mới trong cuộc săn phù thủy lớn nhất lịch sử nước Mỹ".