Nikkei: Nông sản Việt thu hút nhiều tập đoàn quốc tế đến đầu tư lớn

Bao bì sản phẩm hạnh nhân của Olam. (Ảnh: Reuters)

Câu chuyện về những đồn điền hồ tiêu qui mô khủng của Olam ở Pleiku

Chiến lược của Olam International bắt đầu bằng một đồn điền hồ tiêu khổng lồ ở miền trung Việt Nam, với qui mô khoảng 150 sân bóng chày.

Cách thành phố Pleiku (tỉnh Gia Lai) hai giờ chạy xe máy, khu đất được công ty Singapore này mua lại vào năm 2016. Tại đây, Olam trồng các giống tiêu chống chịu sâu bệnh bên trong các cơ sở có nhiệt độ, độ ẩm và mức nước được theo dõi tự động.

Công ty dự kiến thu hoạch mùa vụ đầu tiên vào đầu năm sau và sản xuất 2.000 tấn tiêu mỗi năm vào khoảng năm 2024. Hồ tiêu sau khi thu hoạch sẽ được vận chuyển đến một cơ sở chế biến ở tỉnh Đồng Nai và sản phẩm cuối cùng sẽ được xuất sang các thị trường hàng đầu trên khắp thế giới.

Việt Nam chiếm khoảng 40% sản lượng hồ tiêu toàn cầu và khoảng 60% giao dịch hồ tiêu. Đặc tính khí hậu và đất đai của Việt Nam rất phù hợp để canh tác hồ tiêu, đồng thời chính phủ còn xem đây là mặt hàng nông sản xuất chiến lược.

Một khoảng nhỏ trong đồn điền hồ tiêu rộng lớn của Olam ở Pleiku, Gia Lai. (Ảnh: Nikkei Asian Review)

Olam International bắt đầu giao dịch hồ tiêu ở Việt Nam vào năm 2004, sau đó mở rộng sang làm sạch và khử trùng sản phẩm vào năm 2008 và khởi động nhà máy nghiền hồ tiêu hai năm sau.

Đến tháng 5/2020, Olam sẽ khởi động một nhà máy chế biến hồ tiêu có thể tăng gấp đôi công suất. Công ty cung ứng nông sản này muốn đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định bằng cách vận hành đồn điền hồ tiêu của riêng mình.

Hiện đang kinh doanh tại 67 quốc gia trên thế giới, Olam đã chọn Việt Nam làm nơi đặt cơ sở vận hành lớn nhất châu Á, với động lực xuất phát từ lực lượng lao động chuyên môn cao của Việt Nam.

Theo Nikkei Asian Review, vì các nhân viên có thể nhanh chóng phát triển năng lực kĩ thuật nên Olam hi vọng năng suất lao động sẽ được nâng cao.

Việt Nam có thể sản xuất 3,5 - 5 tấn hồ tiêu/ha/năm, theo nghiên cứu của Olam, tức vượt xa Ấn Độ và Indonesia, nơi hiệu suất cây trồng dao động từ 0,5 - 1,5 tấn/ha/năm.

Tỉ lệ sản lượng cà phê và các nông sản khác ở Việt Nam cũng vượt trội hơn so với ở các nước khác.

Theo ông Amit Verma, người phụ trách hoạt động của Olam ở Việt Nam, nông dân nước ngoài thường chỉ quan tâm đến giá cả thị trường trong nước họ. Tuy nhiên, nông dân Việt Nam lại rất cố gắng theo dõi triển vọng của thị trường quốc tế, thậm chí họ còn tìm hiểu về hợp đồng tương lai ở thị trường London.

Ông Verma còn nói thêm rằng các cơ sở chế biến hạt điều tại Việt Nam cũng may mắn thuê được những công nhân lành nghề và khéo tay trong khâu phân loại sản phẩm.

Không chỉ Olam, Nestle, CP Foods và nhiều doanh nghiệp nước ngoài cũng chọn Việt Nam

Vì Việt Nam là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), phần lớn nông sản trong nước đều có thể xuất khẩu sang các thành viên khác mà không bị tính thuế quan.

Chính khía cạnh trên đã thu hút gã khổng lồ ngành thực phẩm Nestle (Thụy Sỹ) đến Việt Nam. Vào mùa hè năm ngoái, Nestle đã bắt đầu vận hành nhà máy chế biến cà phê hòa tan đầu tiên tại Việt Nam.

Một nhà máy của Nestle ở tỉnh Hưng Yên. (Ảnh: soha.vn)

Charoen Pokphand Foods (CP Foods), viên ngọc quí của Charoen Pokphand Group - tập đoàn lớn nhất Thái Lan, sẽ mở rộng các cơ sở chế biến thịt gà tại Việt Nam. CP Foods sẽ chuyển đổi hoạt động của các cơ sở này từ hướng chỉ tập trung vào thị trường nội địa sang mục tiêu xuất khẩu ra nước ngoài.

Năm 2017, Olam đã bắt đầu đi vào vận hành nhà máy chế biến hạnh nhân ở tỉnh Đồng Nai. Cơ sở này tiếp nhận hạnh nhân tươi từ các trang trại của Olam ở Mỹ và giao sản phẩm cuối cùng sang Trung Quốc.

Tuy nhiên, chiến tranh thương mại đã dẫn đến thuế quan trả đũa áp vào hạnh nhân có nguồn gốc từ Mỹ, do đó Olam phải lấy nguồn cung sản phẩm từ các trang trại ở Australia.

Theo Nikkei Asian Review, Olam đã khai thác mạng lưới các trung tâm sản xuất và xuất khẩu toàn cầu để thích ứng linh hoạt với sự thay đổi trên thị trường. Chỉ riêng tại Việt Nam, công ty Singapore có 22 đồn điền và trung tâm sản xuất. Số lượng nhân viên ở Việt Nam hiện đang duy trì ở khoảng 5.000 người và dự kiến sẽ tăng 30% vào năm 2021.

Olam đặt mục tiêu mở rộng các hoạt động có lợi nhuận cao, chẳng hạn như sản xuất gia vị tùy chỉnh cho các nhà chế biến thực phẩm đối tác.

Vì sức mua của người tiêu dùng Việt Nam đang đi lên theo tăng trưởng kinh tế, Olam đang muốn nâng tỉ lệ sản phẩm tiêu thụ bên trong lãnh thổ Việt Nam lên.

Thị phần của công ty tại Việt Nam sẽ tăng từ mức 10% hiện tại lên 15% - 20% trong vòng 5 hoặc 6 năm tới, ông Prakash Jhanwer, người đứng đầu hoạt động của Olam ở khu vực ASEAN và Trung Quốc, cho hay.

Gặp bất lợi, công ty cung ứng nông sản Singapore chọn hướng đi bền vững hơn

Mặc dù tích cực đầu tư, lợi nhuận của Olam thời gian gần đây lại không đồng đều. Doanh thu của nhà cung ứng nông sản Singapore trong nửa đầu năm 2019 đạt 15,9 tỉ đô la Singapore (tương đương 11,7 tỉ USD), tăng 16,2% so với cùng kì năm trước.

Tuy nhiên, lợi nhuận ròng giảm 8,5% xuống còn khoảng 230 triệu tỉ đô la Singapore. Tỉ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE) chỉ đạt 5,3%, kém xa mục tiêu 12% đã đề ra trong kế hoạch trung hạn.

Để cải thiện tình hình tài chính, Olam đã quyết định rút khỏi ngành cao su, sản phẩm gỗ, phân bón và đường. Công ty sẽ tập trung nguồn lực chủ yếu vào các loại gia vị và hạt ăn được. Tại Việt Nam, hoạt động kinh doanh gỗ xẻ của Olam đang có nguy cơ bị dẹp bỏ.

Về khía cạnh bền vững, Olam đang hướng dẫn nông dân Việt Nam cách trồng hồ tiêu chất lượng cao với chi phí thấp mà không thu phí. Nông dân tham gia chương trình không bắt buộc phải bán sản phẩm cho công ty.

"Trong quá khứ, chúng tôi phải chịu cảnh phá bỏ cây trồng hàng loạt vì thuốc diệt cỏ, còn bây giờ năng suất cây trồng đã ổn định hơn", một nông dân đang tham gia chương trình của Olam cho biết.