Những điểm nóng mùa đại hội cổ đông 2020: Cổ đông ngóng ngày về của gần 2.000 nghìn tỉ ra khỏi KSB

Theo kế hoạch, CTCP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (Mã: KSB) sẽ tổ chức Đại hội cổ đông (ĐHCĐ) thường niên vào ngày 24/4 sắp tới. Nội dung chính để tổng kết hoạt động kinh doanh năm 2019 và lên kế hoạch cho năm 2020.

Theo số liệu từ BCTC quí IV/2019, trong năm qua, KSB đã đạt 1.316 tỉ đồng doanh thu và 336 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế, lần lượt tăng trưởng 12,5% và 2,4% so với kết quả năm trước. 

Tuy vậy, giá cổ phiếu KSB trên sàn lại di chuyển ngược với các con số tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận được ghi trên báo cáo tài chính. Kể từ tháng 7/2017, giá cổ phiếu KSB đã liên tục giảm và đến nay đã mất hơn phân nửa thị giá tính từ đỉnh. 

Điều gì khiến các nhà đầu tư quyết định ào ạt bán ra?

Nguồn thay thế khi mỏ Tân Đông Hiệp hết giấy phép?

KSB có ba mỏ đá chính là Tân Đông Hiệp, Phước Vĩnh và Tân Mỹ. Trong đó, Tân Đông Hiệp là mỏ đem lại sản lượng tiêu thụ lớn nhất, tuy nhiên giấy phép khai thác mỏ Tân Đông Hiệp đã hết hạn vào cuối năm 2019 vừa qua.

Theo thông tin từ báo cáo của VDSC, trong năm nay, ban lãnh đạo của KSB dự kiến tăng sản lượng hai mỏ Phước Vĩnh và Tân Mỹ, cộng với sử dụng tồn kho mỏ Tân Đông Hiệp còn lại để bù đắp cho sự sụt giảm này.

Ngoài ra, KSB cũng đang tích cực thực hiện M&A doanh nghiệp cùng ngành để bù đắp cho những mỏ sắp hết hạn khai thác. Tuy nhiên, thông tin về các vụ M&A sau gần hai năm vẫn chưa động đậy. Cùng lúc, KSB xuất hiện thêm vấn đề khác: nợ vay và khoản phải thu tăng mạnh.

Cơ cấu vốn đảo ngược dưới thời ông Phan Tấn Đạt

Trong hai năm qua, KSB đã phát hành trái phiếu huy động vốn tổng cộng 850 tỉ đồng để mua cổ phần tại công ty mục tiêu. Năm nay, KSB tiếp tục lên kế hoạch đầu tư 800 - 900 tỉ đồng cũng bằng vốn huy động từ trái phiếu.

Kể từ khi Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) bán hết vốn tại KSB năm 2016 và cổ đông từ Dream House (Mã: DRH) tiếp quản công ty. Cụ thể, từ khi ông Phan Tấn Đạt, Chủ tịch HĐQT Dream House giữ chức Chủ tịch HĐQT KSB thì định hướng hoạt động của KSB đã có những thay đổi lớn.

Nếu dưới thời vốn nhà nước, KSB luôn hoạt động một cách thận trọng, duy trì cổ tức tiền mặt mỗi năm từ 15-30%. Thì gần đây, KSB đã lột xác trở thành một doanh nghiệp bạo chi từ các khoản vay, kéo theo tỉ lệ cổ tức cũng bị cắt giảm dần.

Từ hầu như không vay nợ, KSB hiện tại đang vay đến 964 tỉ đồng, trong đó bao gồm 669 tỉ đồng nợ vay ngắn hạn và 277 tỉ đồng nợ vay dài hạn. Con số nợ phải trả thực tế của KSB đã lên đến 2.668 tỉ đồng, xấp xỉ 67% tổng tài sản.

Nghìn tỉ đi ra khỏi doanh nghiệp bao giờ trở lại?

Bên cạnh nợ phải trả, giá trị các khoản phải thu của KSB cũng ngày càng gia tăng trong những năm gần đây. Trong đó, đáng lưu ý nhất là hạng mục "phải thu khác" bao gồm các khoản ủy thác đầu tư cho nhiều cá nhân và tổ chức tiếp tục tăng mạnh lên đến 1.978 tỉ đồng vào thời điểm chốt sổ năm 2019.

Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông diễn ra vào tháng 4 năm ngoái, một số cổ đông đã tỏ ra quan ngại về khoản chi này. Cụ thể, cổ đông yêu cầu ban lãnh đạo giải trình, công khai cụ thể các khoản đầu tư uỷ thác, đã uỷ thác cho cá nhân, tổ chức nào? 

Thắc mắc của cổ đông là hợp lý trong bối cảnh KSB đang dùng nợ vay nhiều hơn, quy mô tài sản lớn hơn. Theo đó, một số cổ đông cũng không đồng ý với việc đồng ý cho HĐQT quyết định các uỷ quyền giao dịch có trị giá không quá 70% giá trị tổng tài sản công ty. 

Tuy nhiên, do cuộc họp có sự tham dự của 107 cổ đông, sở hữu 36,37 triệu cổ phần, chiếm 67,65% vốn điều lệ những nên tiếng nói của một vài cổ đông nhỏ không đủ sức nặng để bác bỏ đề xuất.

Trước thắc mắc trên, ban lãnh đạo của KSB đã lý giải: "Công ty đang đầu tư mua thêm các mỏ đá mới nhằm bù đắp cho những mỏ hết hạn khai thác trong thời gian tới, việc này rất rõ ràng, có kế hoạch rõ ràng. Nhằm đảo bảo tính bảo mật, bảo vệ quyền lợi của công ty, xin phép không tiết lộ thông tin ở thời điểm này. HĐQT cam kết sẽ thông báo công khai trên website và các phương tiện thông tin khác khi hoàn thành việc đầu tư này".

Còn theo phân tích của một chuyên gia M&A, thông thường, để minh bạch thì bên đi M&A thực hiện theo cách sau: Một là công ty giải ngân theo tiến độ hợp đồng chuyển nhượng vốn; thứ hai là thông qua một ngân hàng giám sát việc mua bán cổ phần đó để đảm bảo an toàn tiền của cổ đông. Nếu không, việc sử dụng vốn của công ty có thể sẽ dẫn đến những rủi ro thất thoát.

Trong khi đó, những "khoản mục phải thu ngắn hạn" có giá trị lớn trên BCTC của KSB đã xuất hiện từ quý II/2018 vẫn đang có chiều hướng ngày càng lớn hơn. Khoản thu ngắn hạn đến nay đã thành dài hạn mà vẫn chưa có thông tin gì về việc khoản tiền này sẽ được trả về công ty.

Cổ đông KSB có lẽ đang sốt ruột hơn bao giờ hết.