Nhà đầu tư cá nhân chi hàng chục nghìn tỉ mua trái phiếu doanh nghiệp trong nửa đầu năm

Nhà đầu tư cá nhân đang tích cực tham gia thị trường TPDN

Bộ phận Phân tích CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research) vừa công bố báo cáo về thị trường phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Tại báo cáo, SSI Research dẫn số liệu của TCBS, công ty chiếm 82,4% thị phần giao dịch TPDN trên HSX, cho biết đã phân phối bán lẻ ra thị trường cho nhà đầu tư cá nhân hơn 30.000 tỉ đồng trong năm 2019, tăng 47% so với 2018.

SSI Research ước tính lượng TPDN nhà đầu tư cá nhân mua vào năm 2019 trên cả thứ cấp và sơ cấp khoảng 66.000 tỉ đồng, tương đương 1,4% tổng lượng tiền gửi dân cư vào hệ thống ngân hàng.

Dù nhỏ, mức độ tham gia của nhà đầu tư cá nhân vào thị trường TPDN đang tăng khá nhanh.

Số liệu SSI Research cho thấy, tính từ đầu năm 2020 đến nay, nhà đầu tư cá nhân đã mua trực tiếp gần 22.700 tỉ đồng TPDN trên thị trường sơ cấp, tương đương 15% tổng lượng phát hành, cao hơn mức trung bình gần 10% của năm 2019. Trái phiếu các doanh nghiệp phát hành nhiều trong nửa đầu 2020 như Sovico, Vinfast, Vincommerce, Masan Group… cũng đang được phân phối mạnh cho các khách hàng cá nhân trên thị trường thứ cấp.

Theo SSI Research, nguyên nhân nhà đầu tư cá nhân tích cực tham gia thị trường là bởi có thể tiếp cận TPDN dễ dàng hơn thông qua các quầy giao dịch của các ngân hàng/CTCK, đặt lệnh mua TPDN qua tài khoản chứng khoán, thậm chí chức năng này còn được tích hợp vào tài khoản ngân hàng điện tử tại một số ngân hàng.

Đồng thời, các lô trái phiếu có thể tách nhỏ đến từng triệu đồng để phù hợp với nhu cầu đầu tư của khách hàng, thời hạn đầu tư cũng rất linh hoạt nhờ trung gian thu xếp giao dịch hoặc cam kết mua lại từ các đại lí.

Bên cạnh đó, so với lãi suất tiền gửi, lợi tức TPDN cao hơn từ 0,8-1,7%/năm so với lãi suất tiền gửi cạnh tranh nhất. Tình trạng này khiến một lượng tiền đáng kể từ các kênh đầu tư khác trong đó trực tiếp nhất là kênh tiền gửi chuyển dịch sang TPDN.

"Sự tăng trưởng mạnh mẽ về mặt qui mô, tính thanh khoản và khả năng tiếp cận đã khiến TPDN từ chỗ là kênh đầu tư dành riêng cho tổ chức đã dần trở thành một lựa chọn đầu tư mới cho khách hàng cá nhân", SSI Research đánh giá.

Nhà đầu tư cá nhân cần cẩn trọng với TPDN 

Theo SSI Research, mức lãi suất cao hơn hẳn tiền gửi có sức hấp dẫn mạnh với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, lợi nhuận thường đi kèm với rủi ro, sở hữu trái phiếu đồng nghĩa với việc nhà đầu tư trở thành chủ nợ của tổ chức phát hành và sẽ đối mặt với các rủi ro về mất khả năng thanh toán/ thanh khoản của doanh nghiệp. 

Hiện tại, chưa có 1 đơn vị trung gian độc lập định hạng các trái phiếu doanh nghiệp, việc tự đánh giá các trái phiếu vượt quá khả năng của các nhà đầu tư cá nhân.

Bởi vậy, nhà đầu tư cần tìm hiểu kĩ về năng lực của tổ chức trung gian phân phối trong việc thực hiện cam kết mua lại trước hạn trái phiếu và mức phí phải chịu. Trong nhiều trường hợp, mức phí bán lại trái phiếu trước hạn có thể ăn mòn hết phần chênh lệch với lãi suất tiền gửi.

Mới đây, các NHTM đồng loạt giảm mạnh lãi suất tiền gửi 0,1 – 0,9 điểm % tùy từng kì hạn từ 1/7, ghi nhận đợt giảm lãi suất mạnh nhất từ cuối năm 2019 đến nay. Vùng lãi suất này đã thấp hơn 0,75-1%/năm ở kì hạn dưới 6 tháng và thấp hơn 1-2%/năm ở các kì hạn 6 tháng trở lên so với thời điểm cuối năm 2019 và nới rộng chênh lệch so với lãi suất TPDN.

SSI Research cho rằng, sự gia tăng mạnh lượng phát hành TPDN thời gian gần đây có thể là bước tăng tốc trước khi dự thảo sửa đổi Nghị định 163 theo hướng siết chặt việc phát hành riêng lẻ TPDN đi vào hiện thực. Sau 2 năm tăng tốc, lượng TPDN lưu hành hiện đã tương đối lớn và có thể là một trong những yếu tố khiến lãi suất tiền gửi khó có thể giảm nhiều trong nửa cuối năm 2020.