Nguyên vật liệu tăng giá, thiếu lao động: Thách thức lớn cho giai đoạn tái hoạt động của DN xuất khẩu gỗ

Xuất khẩu gỗ, lâm sản có dấu hiệu tăng trưởng trở lại

Tại hội nghị Doanh nghiệp ngành gỗ chuẩn bị phục hồi trong bối cảnh bình thường mới diễn ra sáng 29/10, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết do ảnh hưởng của dịch bệnh, đã có hơn một nửa số doanh nghiệp tại Bình Dương, Đồng Nai, TP HCM phải ngừng hoạt động; các doanh nghiệp còn lại cũng phải cắt giảm công suất hoặc duy trì được khoảng 60% - 70% lượng công nhân làm việc.

Ngoài ra, do các quy định giãn cách xã hội nên các hoạt động lưu thông, vận chuyển, lưu giữ hàng hóa cũng gặp rất nhiều khó khăn, dẫn đến giá trị sản xuất, xuất khẩu sự sụt giảm đáng kể, nhất là trong ba tháng là 7, 8 và 9. 

Tuy nhiên đến nay, dịch COVID-19 đã cơ bản hoặc đang dần được kiểm soát ở các địa phương; nhiều nơi đang “từng bước mở cửa” và cho phép mở lại các hoạt động sản xuất kinh doanh tại địa bàn trong trạng thái "bình thường mới".

Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), cho biết Chính phủ đã có chủ trương chuyển hình thái phòng chống dịch từ chiến lược “Zero COVID” ở giai đoạn đầu sang chiến lược “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19"

Trong đó có mục tiêu đảm bảo sự thống nhất thực hiện theo quy định, hướng dẫn của các bộ ngành đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương trong kiểm soát tình hình dịch bệnh, tạo điều kiện khôi phục sản xuất kinh doanh...

"Đây thực sự là một tín hiệu vui, hữu ích cho toàn xã hội, trong đó có cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ", ông Đỗ Xuân Lập chia sẻ.

Ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT), cho biết từ tháng 10/2021, sản xuất và xuất khẩu gỗ - lâm sản đã có dấu hiệu tăng trưởng trở lại so với tháng 9 của năm 2021. 

Lũy kế đến nửa đầu tháng 10, xuất khẩu gỗ đạt 11,5 tỷ USD và 0,7 tỷ USD lâm sản ngoài gỗ. Các mặt hàng xuất khẩu nhiều gồm đồ gỗ đạt 4,83 tỷ USD, ghế ngồi đạt gần 2,7 tỷ USD, dăm gỗ đạt 1,33 tỷ USD, viên nén đạt gần 300 triệu USD...

Theo ông Nghĩa, mục tiêu đạt 14,5 tỷ USD xuất khẩu gỗ và lâm sản trong năm 2021 là “trong tầm tay”. 

Điều quan trọng là doanh nghiệp phải duy trì được đơn hàng và kế hoạch xuất khẩu với các đối tác như đã thỏa thuận. Như vậy mới giữ được bạn hàng để đảm bảo các chỉ tiêu trong những tháng cuối năm và kế hoạch của năm 2022 sắp tới.

Tìm cách thu hút lao động, ứng phó tình trạng giá nguyên liệu tăng 

Theo chuyên gia Tô Xuân Phúc thuộc Tổ chức Forest Trends, hầu hết các doanh nghiệp gỗ đã có kế hoạch phục hồi sản xuất trong bối cảnh "bình thường mới" như chính sách về thu hút lao động trở lại làm việc, có thêm các nguồn tài chính, sự chủ động về nguyên, phụ liệu trong bối cảnh giá tăng cao cùng với các phương án tổ chức sản xuất trong bối cảnh bình thường mới... 

Hiện một số doanh nghiệp đã quay trở lại sản xuất đạt từ 70-80% công suất. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp hiện nay đang lo thiếu lao động và đề nghị chính quyền địa phương hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn lao động.

Ông Nguyễn Minh Nhật, Giám đốc Công ty TNHH ván ép cơ khí xây dựng Nhật Nam, cho biết hiện doanh nghiệp có 60% lao động làm việc và đang khá khan hiếm nhân công. 

Bên cạnh tuyển dụng gấp công nhân, công ty cũng có chính sách hỗ trợ người lao động trở lại làm việc 1 triệu đồng/người. Đồng thời công ty ưu tiên với những lao động gắn bó với công ty, nhất là lao động làm việc trong thời gian “3 tại chỗ”.

Cũng theo ông Nhật, đầu tháng 11, doanh nghiệp sẽ chuyển sang sản xuất “3 xanh”. Để sớm phục hồi sản xuất công ty đã mua sắm thêm máy móc để tăng công suất, nâng chất lượng và giảm phụ thuộc nhân công lao động do thiếu hụt. Công ty cũng phân khu vực sản xuất theo từng nhóm để nếu có nhân công bị F0 sẽ dễ dập dịch.

Tương tự, ông Justin Wheatcroft, Giám đốc Công ty Square Roots, cho biết với 85% lao động quay trở lại làm việc, 5% sẽ quay trở lại sau khi có đầy đủ chứng nhận, đều kiện sức khỏe để trở lại làm việc thì với 10% nghỉ việc, doanh nghiệp sẽ phải tuyển dụng thêm. 

Hiện Square Roots đã hoạt động được 75% công suất so với trước khi có dịch và doanh nghiệp đang cố gắng đạt được 100% trước Tết.

Ở góc độ hiệp hội, ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương, nhận định rằng lao động ở các thị trường kinh tế sẽ thiếu. Doanh nghiệp trở lại hoạt động được bao nhiêu thì sẽ giữ lại được người lao động bấy nhiêu. Việc xử lý dịch bệnh ở các địa phương sẽ tác động tới việc người lao động quay trở lại làm việc.

Bên cạnh đó, với trước tình hình chí phí nguyên, phụ liệu trong chế biến gỗ tăng cao, mỗi doanh nghiệp cần có có những ứng phó riêng của mình. 

Chia sẻ về thách thức này, ông Võ Quang Hà, Tổng giám đốc Công ty CP Tân Vĩnh Cửu, cho biết cả hai nguồn cung nguyên vật liệu là trong nước và nhập khẩu đều đang rất khó khăn, phần vì ảnh hưởng trực tiếp từ đại dịch, phần khác do giá cước vận tải tăng.

"Nếu chúng ta muốn chủ động hơn về nguồn nguyên liệu thì nên tập trung với nhau thỏa thuận mua những rừng gỗ lớn để có giá ổn định từ giờ đến mùa cắt gỗ", ông Hà nói.

Tuy nhiên, giải pháp này là không đơn giản, bởi cần nguồn vốn rất lớn. Nếu quyết tâm thì các doanh nghiệp phải ngồi với nhau, lên kế hoạch mua nguyên liệu chủ động và phải có hỗ trợ của các cơ quan tài chính.

Còn với Công ty Square Roots, doanh nghiệp cho biết đang cố gắng đẩy nhanh xây dựng chiến lược về giá để khách hàng hiểu hơn về nguyên nhân giá sản phẩm tăng. Trong khi Công ty TNHH ván ép cơ khí xây dựng Nhật Nam xác định không thể tăng giá tăng ngay với khách hàng, thay vào đó, công ty đang cố gắng chia sẻ khó khăn để khách hàng hiểu và thanh toán nhanh sớm.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng kiến nghị ngành y tế cần thống nhất từ Trung ương tới địa phương thực hiện nhất quán quy trình hướng dẫn phù hợp, bao gồm cả việc xử lý nếu có F0. Chính quyền địa phương hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận với nguồn lao động như sàn giao dịch lao động.

Đồng thời, cùng doanh nghiệp hỗ trợ công nhân; thống nhất quy trình lưu thông hàng hóa, không đứt gãy trong khâu vận chuyển.