Đâu là nguyên nhân khiến ngành sữa giảm tốc?
Tiêu thụ sữa bình quân đầu người của Việt Nam còn khá thấp
Thời gian gần đây, nhu cầu tiêu dùng sữa đang chứng kiến sự giảm tốc, một vài ý kiến cho rằng đây là chỉ báo cho thấy ngành sữa đã đạt tới ngưỡng bão hòa không thể tăng trưởng.
 |
Tuy nhiên, theo báo cáo phân tích của CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhu cầu tiêu dùng sữa tại Việt Nam đang chứng kiến sự phân hóa khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn tới sức khỏe bản thân, chuyển dịch sang tiêu dùng các loại sản phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao, đồ uống có lợi cho sức khỏe.
 |
Vì thế, họ gia tăng nhu cầu tiêu thụ các dòng sữa cao cấp, sữa chua và sản phẩm sữa thay thế từ thực vật. Đây cũng là xu hướng tiêu dùng hiện tại ở các nước phát triển như Mỹ, EU.
Đồng thời, việc giảm tiêu thụ sản phẩm “sữa hoàn nguyên” truyền thống vốn có sản lượng cung ứng cao nhất, nhưng giá trị dinh dưỡng mang lại khá thấp cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho ngành giảm tốc tăng trưởng.
VDSC cho rằng những chiến lược mở rộng trang trại bò sữa của các doanh nghiệp hiện nay sẽ giúp tăng tỉ lệ tự chủ vùng nguyên liệu, tăng nguồn cung sữa tươi chất lượng cao trên thị trường. Đồng thời, các yếu tố thuận lợi về nhân khẩu học cùng thu nhập tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng sẽ là bệ đỡ thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành trong dài hạn.
Hiện mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người của Việt Nam còn khá thấp so với các nước trong khu vực, chỉ vào khoảng 26 lít/năm so với mức tiêu thụ 35 lít/năm tại Thái Lan hay Singapore với 45 lít/người.
VDSC cho biết, người tiêu dùng đang ngày càng quan tâm hơn tới sức khỏe bản thân, gia tăng nhận thức về các sản phẩm dinh dưỡng. Vì thế, nhu cầu sử dụng các sản phẩm sữa chua, sữa nước cao cấp (organic, sữa A2) và các loại sữa thay thế từ thực vật (sữa óc chó, sữa đậu nành, sữa macca) đang ngày càng gia tăng.
Ưu thế sẽ thuộc về các doanh nghiệp đã chuẩn bị đầy đủ nguồn lực để đón đầu cơ hội. Các doanh nghiệp tiên phong như Vinamilk, TH True Milk sẽ có lợi thế hơn các đối thủ trong ngành khi đã sở hữu được hệ thống nhà máy sữa đạt chuẩn quốc tế, cho ra mắt các dòng sản phẩm cao cấp phù hợp với nhu cầu thị trường.
Cũng theo Báo cáo của Viện nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ, tổng doanh thu sản phẩm sữa organic trên toàn cầu đạt 15 tỉ USD năm 2014 và 16,7 tỉ USD năm 2015. Dự báo doanh thu sản phẩm sữa organic tăng lên 26 tỉ USD năm 2019 và 32,2 tỉ USD năm 2021.
Ngoài ra, theo quy hoạch phát triển ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025, sản lượng sữa tươi sản xuất trong nước dự kiến đạt 1 tỉ lít đáp ứng 38% nhu cầu tới năm 2020 và 1,4 tỉ lít đáp ứng 40% nhu cầu tới năm 2025.
Với quy hoạch kể trên, các hãng sữa phải thay đổi chiến lược phát triển sản phẩm để thu hút được người tiêu dùng và việc sản xuất các sản phẩm sữa organic là điều khó có thể thiếu với các doanh nghiệp sản xuất sữa.
Nắm bắt xu hướng tăng trưởng của ngành, các doanh nghiệp chế biến sữa tại Việt Nam đang tiến hành mở rộng trang trại bò sữa để tăng tỉ lệ tự chủ nguồn cung. Nhờ đó, các doanh nghiệp trong ngành có thể kiểm soát tốt chất lượng nguyên liệu sữa đầu vào, giảm ảnh hưởng từ sự biến động giá nguyên liệu trên thế giới, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm đầu ra để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng “khắt khe” của thị trường.
 |
| Vô số mặt hàng sữa tại siêu thị (ảnh: Minh Anh). |
Áp lực cạnh tranh về giá gay gắt với các đối thủ ngoại ngay trên chính sân nhà
Tuy nhiên, VDSC lưu ý khi hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực, thuế nhập khẩu sản phẩm sữa từ New Zealand, Singapore, Nhật Bản sẽ cắt giảm xuống còn 0% khiến các dòng sản phẩm này tăng khả năng cạnh tranh về giá.
Đồng thời, việc chuyển dịch cơ cấu sản phẩm mất nhiều thời gian để thực hiện. Dòng sản phẩm sữa cao cấp vẫn còn chiếm tỉ trọng khá nhỏ trong tổng sản lượng sữa cung ứng toàn ngành. Trong khi đó, 70% sản lượng sữa nước sản xuất tại Việt Nam hiện nay là từ sữa hoàn nguyên truyền thống, với giá trị dinh dưỡng thấp hơn nhiều các loại sữa tươi nguyên chất.
Việc nâng cao nhận thức tiêu dùng từ khách hàng đã kéo theo việc giảm nhu cầu tiêu thụ sữa hoàn nguyên. Nếu sự chuyển dịch cao cấp hóa dòng sản phẩm này diễn ra chậm hơn so với dự kiến, tổng sản lượng sữa tiêu thụ toàn ngành sẽ tiếp tục suy giảm.
