Nga sẽ làm gì vào đại lễ 9/5: Tổng động viên hay tuyên bố chiến dịch thắng lợi?

Theo CNBC, khi đến gần “Ngày Chiến thắng”, một trong những dịp lễ quan trọng nhất đối với Nga, càng có nhiều đồn đoán cho rằng Tổng thống Vladimir Putin sẽ dùng dịp đại lễ 9/5 để tuyên bố chiến thắng hoặc có thể là kêu gọi chiến tranh toàn diện. 

“Ngày Chiến thắng” diễn ra vào 9/5 hàng năm nhằm tưởng niệm chiến thắng của Liên Xô trước Phát xít Đức trong Thế chiến II.

Vào dịp lễ này, Moscow sẽ phô diễn sức mạnh quân sự bằng một cuộc diễu binh hoành tráng qua Quảng trường Đỏ, với sự quan sát của Tổng thống Putin và các quan chức cấp cao của điện Kremlin. Sự kiện vào năm nay càng quan trọng bởi Nga đang tham gia vào một cuộc xung đột quân sự với Ukraine kể từ ngày 24/2.

Tổng động viên hay chiến thắng?

Các quan chức Phương Tây, nhà phân tích địa chính trị và tình báo Ukraine cho rằng Tổng thống Putin có thể dùng Ngày Chiến thắng lần này để tuyên bố một chiến thắng tại Ukraine.

Một số khác lo ngại rằng Nga có thể leo thang xung đột bằng cách yêu cầu tổng động viên thời chiến.

Trên thực tế, Nga đã tăng cường các cuộc tấn công trong những ngày gần đây sau khi rút quân khỏi phía bắc và tập trung vào những vị trí chiến lược tại miền đông và nam Ukraine, đặc biệt là khu vực Donbass, nơi có lực lượng ly khai thuộc Cộng hòa Donetsk (DPR) và Luhansk (LPR).

Ông William Alberque, Giám đốc chiến lược, công nghệ và kiểm soát vũ khí của Viện nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, cho biết Tổng thống Putin có “hai lựa chọn lớn”.

“Cách đầu tiên là Nga sẽ tuyên bố chiến thắng với những gì đã đạt được. Tổng thống Putin có thể chỉ ra rằng chiến dịch quân sự đã mở rộng lãnh thổ của hai vùng ly khai là DPR và LPR, kết nối Crimea với hành lang trên bộ và đảm bảo nguồn nước cho bán đảo này”, ông Alberque nói. “Hoặc cách thứ hai là ông Putin sẽ tuyên bố chiến tranh với Ukraine và tổng động viên”.

Với phong cách lãnh đạo khó đoán của Tổng thống Putin, ông Alberque cho rằng “Ukraine phải chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất”.

Tổng động viên là một nước đi mạo hiểm bởi việc gửi hàng nghìn lính nghĩa vụ trẻ của Nga tới chiến trường mà không có được sự huấn luyện đầy đủ sẽ khiến thương vong lớn và tạo ra sự bất đồng chính kiến trong nước.

Vào tháng 3, Tổng thống Putin ký một sắc lệnh yêu cầu bổ sung thêm 134.500 lính nghĩa vụ vào quân đội. Nhiều người lo ngại rằng những người lính này có thể phải chiến đấu tại Ukraine, mặc dù ông Putin đã phủ định khả năng trên. Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố việc các thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự là hoạt động diễn ra hàng năm, không liên quan tới xung đột ở Ukraine.

Nga đã liên tục phủ nhận việc sẽ tuyên chiến với Ukraine vào ngày 9/5. Kể từ khi xung đột bắt đầu, Moscow đã hạn chế sử dụng cụm từ “chiến tranh” mà thay bằng “chiến dịch quân sự đặc biệt”.

Người phát ngôn Dmitry Peskov đã trả lời nhà báo đặt câu hỏi về khả năng tuyên chiến với Ukraine rằng: “Không, điều này thật là vô nghĩa”.

Nga đang “chuẩn bị”

Khi được hỏi liệu Nga có kế hoạch công bố tổng động viên vào ngày 9/5, Giám đốc tình báo quốc phòng Ukraine, ông Kyrylo Budanov khá chắc chắn. “Họ đang chuẩn bị”, ông nói.

Đồng thời, ông Budanov cho biết thêm rằng Rosreserv, cơ quan phụ trách việc lưu trữ, bảo vệ và quản lý nguồn dự trữ thực phẩm và thiết bị để chuẩn bị cho tình huống khẩn cấp đã bắt đầu “kiểm tra lại hàng tồn kho và tính toán những gì có thể cung cấp trong trường hợp có lệnh tổng động viên”.

“Việc kiểm tra này là một bước quan trọng trước khi tiến hành tổng động viên”, ông Budanov cho biết thêm.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Anh Ben Wallace cho biết ông sẽ không bất ngờ nếu Tổng thống Putin sử dụng Ngày Chiến thắng để tuyên bố rằng Nga đang “chiến đấu chống lại phát xít trên thế giới”.

Điện Kremlin đã liên tục cáo buộc chính phủ Ukraine được lãnh đạo bởi “phát xít” như một lý do để giải thích cho chiến dịch quân sự trước công chúng trong nước. Các chuyên gia Phương Tây cho rằng những cáo buộc trên là hoàn toàn bịa đặt.

Mục tiêu của Nga

Một câu hỏi lớn là Tổng thống Putin sẵn sàng đánh đổi những gì để đạt được mục tiêu tại Ukraine. Ông Maximilian Hess, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại nói với CNBC rằng “Tổng thống Putin muốn đạt được chiến thắng đáng kể trong thời gian ngắn”.

Ông Hess cho rằng “loại bỏ hoàn toàn” lực lượng quân đội Ukraine tại vùng Donetsk và Luhansk có thể là mục tiêu chính của Tổng thống Putin, nhưng “Nga sẽ không dừng lại tại đây”.

“Mặc dù chưa thể biết rõ chiến lược quân sự tổng thể của Nga, nhiều khả năng chiến lược này sẽ tàn bạo”, ông nói thêm.

Nhiều người tin rằng việc Nga tập trung tấn công tại vùng Donbass là để chiếm lãnh thổ này và tạo dựng hành lang trên bộ từ Nga tới Crimea. Hành lang này sẽ giúp Moscow dễ dàng tiếp cận được những cảng biển trọng yếu và Hạm đội Biển Đen.

Thành phố Mariupol, nơi diễn ra những cuộc giao tranh ác liệt nhất trong vài tuần gần đây, dường như là một phần quan trọng trong kế hoạch này. Kiểm soát Mariupol sẽ giúp Nga tạo tuyến hành lang kết nối Crimea và vùng Donbass.

Bộ Quốc phòng Anh cho biết lực lượng Nga đã tiếp tục tấn công vào nhà máy thép Azovstal, mặc dù Moscow từng tuyên bố chỉ có ý định bao vây khu vực này.

“Những nỗ lực mới của Nga nhằm kiểm soát nhà máy Azovstal và toàn bộ thành phố Mariupol nhiều khả năng có liên quan tới Ngày Chiến thắng và mong muốn của Tổng thống Putin trong việc đạt được thành công mang tính biểu tượng tại Ukraine”, Bộ Quốc phòng Anh viết trên Twitter.

Việc chiếm Mariupol và kiểm soát vùng Donbass chưa chắc sẽ làm thỏa mãn Moscow và Ukraine cũng chưa chắc sẽ nhượng bộ lãnh thổ, tất cả cho thấy cuộc xung đột có thể kéo dài trong nhiều năm. 

Các nhà chiến lược đã cảnh báo rằng xung đột ở Ukraine có thể trở thành một cuộc chiến tranh tiêu hao, với tổn thất lớn cho cả hai bên và không có "bên chiến thắng" rõ ràng.