Lý do Saudi Aramco dời ngày IPO đến 2019

Gã không lồ Saudi Aramco có lợi nhuận kỷ lục thế giới trước thềm IPO?

Dẫn tin từ Business Insider cho hay, các báo cáo tin tức quốc tế tuyên bố Chính phủ Saudi đang lập kế hoạch dự phòng cho khả năng hoãn sự kiện IPO lớn nhất từ trước đến nay.

Việc niêm yết 5% của "viên kim cương hoàng gia" Saudi Arabia, công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới Saudi Aramco, có thể mang lại khoảng 300-400 triệu USD, dựa trên định giá Aramco khoảng 1,5-2 nghìn tỷ USD.

Dàn khoan dầu Manifa của Saudi Aramco. (Ảnh: BI).

Lượng tiền thu từ IPO được dành riêng cho Quỹ Đầu tư Công Saudi (PIF), nhằm hỗ trợ tài chính cho Saudi Vision 2030, chương trình đa dạng hóa kinh tế được đề xuất và thúc đẩy bởi Thái tử Mohammed Bin Salman (MBS).

Sự quan tâm của quốc tế đang tăng lên và các báo cáo truyền thông liên tục đưa ra đánh giá, thậm chí chỉ trích hoặc ủng hộ chiến lược IPO này. Hiện các cố vấn và ngân hàng quốc tế tư vấn đã được lựa chọn, nhưng chưa có quyết định chính thức Aramco sẽ được niêm yết ở đâu. New York, London, Franfurt và Hong Kong đang dẫn đầu cuộc đua, nhưng chưa có "màu khói trắng" nào từ ống khói của Cung điện Hoàng gia Saudi (tượng trưng cho việc có kết quả bầu chọn).

Một số nhà phân tích cho rằng, khả năng trì hoãn IPO là dấu hiệu của các vấn đề Aramco và chính quyền Saudi đang đối mặt. Việc thiếu minh bạch, các vấn đề về trữ lượng dầu mỏ và khí đốt của Aramco, vai trò sở hữu chính của chính quyền Saudi được cho là những lý do trì hoãn đợt IPO này.

Tuy nhiên, phần lớn những đề xuất này chỉ dựa vào các vấn đề liên quan đến IPO. Lý do thực sự cho việc chậm trễ này có thể ẩn giấu trong số các vấn đề xã hội, kinh tế phức tạp ở Vương quốc này.

Một lý do rõ ràng cho sự trì hoãn này là giá dầu toàn cầu vẫn thấp. Một mức giá cao hơn, trên 60 USD một thùng, chắc chắn sẽ sự hấp dẫn trong đợt IPO. Đến khi các thành viên OPEC và quốc gia ngoài OPEC như Nga, vẫn còn đang vật lộn để nắm bắt thị trường dầu mỏ, tiềm năng cho một thảm họa sẽ lớn dần. Điều mà ai cũng hiểu là giá dầu giảm sẽ gây bất lợi đến doanh thu của đợt IPO.

Có vẻ như các nhà phân tích cảm thấy không cần thiết để phân tích xa hơn việc giải thích giá đơn giản này, nhưng một số nhân tố quan trọng khác cần phải được xem xét.

Với dòng tiền 1-2 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế Saudi chắc chắn sẽ ảnh hưởng đáng kể. Việc triển khai Saudi Vision 2030 (tầm nhìn Saudi 2030) là kế hoạch rộng lớn và đầy tham vọng. Sự đa dạng hóa toàn diện của nền kinh tế là cần thiết để đảm bảo việc làm và tiền lương cho những người trẻ Saudi, khi không còn tiền trợ cấp từ Chính quyền.

Một kế hoạch đầu tư nhiều nghìn tỷ USD trong một nền kinh tế địa phương tương đối nhỏ có thể dẫn đến rối loạn, lạm phát và các chương trình đầu tư không hiệu quả.

Việc hoãn lại dòng tiền như vậy cho phép chính quyền Saudi, những ngành địa phương có thời gian điều chỉnh và đưa ra những bước đi đúng đắn cho nền kinh tế bền vững, hấp dẫn thương mại.

Tương lai của Thái tử và những người ủng hộ ông cũng phụ thuộc vào toàn bộ nỗ lực này. Sự phục hồi và tái cơ cấu kinh tế toàn diện có thể đe dọa các trung gian quyền lực và tổ chức tôn giáo ở Vương quốc này.

Mohammad bin Salman dường như đã hiểu sai tầm quan trọng của những vấn đề này, và hiện đang đẩy mạnh loại bỏ một số rào cản rõ ràng. Chính sách hiện tại của ông loại bỏ các nhà lãnh đạo tôn giáo cực đoan (một phần dưới danh nghĩa những người trung thành Muslim Brotherhood) là một bước để kiểm soát phe đối lập và củng cố vị trí của mình.

Đồng thời, tương lai của Mohammad bin Salman cũng sẽ được định đoạt sớm, vì các tin đồn đang lớn dần về việc nhường ngôi của vua Salman. Đối với Mohammad bin Salman, người kế thừa mới, cần có sự chuẩn bị cho bước đi chưa có tiền lệ này.

An ninh nội bộ được thắt chặt, do có thể ảnh hưởng bởi đợt IPO Aramco không đúng theo kế hoạch. Các nhóm đối lập sẽ nắm bắt cơ hội phản đối lại vai trò mới của ông bằng việc bán bất thành, đồng thời ông cũng phải giải quyết căng thẳng ở Iran. Sự trì hoãn IPO có thể là một dấu hiệu đối với Mohammad bin Salman, ổn định và tương lai của House of Salman đã được ưu tiên trước việc IPO của Aramco.

Nếu suy xét tất cả việc này, việc trì hoãn IPO của Aramco có thể là một bước đi khôn ngoan. Nhiệm vụ to lớn mà chính quyền Saudi đã lập ra dưới cái ô Saudi Vision 2030 sẽ rất khó khăn để đạt được. Những tuyên bố trong tuần qua về việc mở rộng Chương trình Chuyển đổi Quốc gia (National Transformation Program), nền tảng của Vision 2030, là dấu hiệu đầu tiên của việc này.

Thay đổi luôn khó khăn, tuy nhiên Saudi Arabia đang phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn. Một sự giảm tốc trong thực thi là cần thiết để giảm rủi ro cho Chính phủ Saudi.

Tính hấp dẫn của Aramco là không thể bàn cãi, nó sẽ vẫn ở đó dù cho có chuyện gì đi nữa. Tương lai của Vương Quốc Dầu Mỏ đang rủi ro nếu sự chuyển đổi này không được kiểm soát cẩn thận.

Không có Mohammad bin Salman làm "thuyền trưởng" cho Vision 2030, sẽ không có Vision 2030.