Lý Bích Ngọc: Táo bạo với đấu giá nghệ thuật

Lý Bích Ngọc không ngại chia sẻ tham vọng của mình trong thư điện tử gửi đến khách mời: “Lythi làm việc để thúc đẩy sự hiện diện của mỹ thuật Việt Nam trong thị trường mỹ thuật chuyên nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng các bộ sưu tập và minh bạch những thông tin thị trường có lợi...”.

Buổi đấu giá đầu tiên mang chủ đề “Vị nghệ thuật” do Lý Bích Ngọc tổ chức diễn ra với tranh cao nhất được bán là tác phẩm Mẫu đơn đỏ của danh họa Lê Phổ với giá khởi điểm 30.000USD, bán 40.000USD. Đây là bức tranh từng xuất hiện tại phiên đấu Impressionist & Modern Art của nhà Doyle ngày 4/11/2015 ở New York. Tiếp sau đó, dù có thưa thớt, Lythi Auction đã tiếp tục tổ chức được buổi đấu giá “Hội họa miền Nam”, quy tụ đông đảo những tác giả thành danh tại Nam Việt Nam trước 1975.

Vạn sự khởi đầu nan, vì đấu giá nghệ thuật là việc còn rất mới mẻ tại Việt Nam, nơi mà các nền tảng về chuyên môn nghệ thuật, pháp lý, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, hải quan... chưa đủ để thực hiện việc đấu giá một cách bài bản, chuyên sâu. Hơn nữa, trình độ sưu tập nghệ thuật của đa số người Việt còn ở giai đoạn tìm tòi... Thế nhưng, như một quy luật, đấu giá là hoạt động tất yếu của một thị trường nghệ thuật công khai, minh bạch và chuyên nghiệp. Việc xuất hiện các nhà đấu giá như Lythi Auction chứng tỏ sự thúc đẩy và đòi hỏi của thị trường. Nên tương lai của Lythi Auction hoặc các nhà khác như nhà đấu giá Chọn, Pi... và cả các phiên từ thiện, phiên trên mạng cũng sẽ có nhiều triển vọng.

Tự tin, đầy cảm hứng và có tầm nhìn của một cô gái trẻ, Lý Bích Ngọc có quyết tâm lập nghiệp, sự tự chủ và lạc quan. Chính điều này giúp Ngọc nỗ lực học hỏi, giao lưu, rút kinh nghiệm từ nhiều công việc, nền tảng khác nhau.

Vì sao Lý Bích Ngọc lại gắn bó với mỹ thuật, con đường đưa bạn đến với việc thành lập Lythi Auction?

Lythi Auction được thành lập đầu năm 2016, đánh dấu một bước trưởng thành trong sự nghiệp của tôi. 5 năm làm việc tại gallery ở Bangkok cho tôi cơ hội tiếp xúc với các nhà sưu tập quốc tế và những bộ sưu tập giá trị, hiểu biết rộng mở về những yêu cầu của thị trường nghệ thuật chuyên nghiệp. Trở thành một doanh nhân nghệ thuật là điều tôi luôn mong muốn. Lythi Auction đặt trọng tâm công việc vào cái đẹp, đảm bảo chất lượng nghệ thuật và xây dựng thị trường nghệ thuật phát triển bền vững.

Qua danh mục đấu giá của mỗi phiên, chúng tôi đều muốn giới thiệu đến khách hàng và người xem một giai đoạn đặc biệt của nghệ thuật Việt Nam. Tác phẩm có giá trị của các danh hoạ Việt Nam chắc chắn sẽ là một thành tố mới nổi có sức hấp dẫn cho đầu tư vào thị trường nghệ thuật Việt Nam trong tương lai. Phiên đấu giá của Lythi Auction cũng là dịp gặp gỡ của các nhà sưu tập, các quỹ đầu tư để phát triển những mối quan hệ có ý nghĩa, là dịp để người yêu nghệ thuật tiếp cận những tác phẩm nổi bật đã được tuyển chọn cẩn trọng bởi các chuyên gia của chúng tôi không chỉ về nguồn gốc minh bạch mà còn cả về lịch sử giao dịch rõ ràng.

Mỹ thuật Việt Nam nhiều năm nay là một lĩnh vực phức tạp, nhất là việc định giá tác phẩm, xác định thật giả. Bạn có thể chia sẻ về hành trình của mình trong mong muốn thúc đẩy sự hiện diện của mỹ thuật Việt Nam trong thị trường mỹ thuật chuyên nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng các bộ sưu tập và minh bạch những thông tin thị trường có lợi?

Nhà đấu giá là công cụ hỗ trợ cho bên bán và bên mua đạt được kết quả tốt nhất trong giao dịch. Khách hàng của chúng tôi bao giờ cũng tới làm việc với chuyên gia tư vấn của nhà đấu giá từ một tới hai tuần trước khi cuộc đấu giá diễn ra, để trao đổi những hiểu biết tốt nhất về tác phẩm mới có thể dẫn tới quyết định đầu tư. Chúng tôi cũng làm việc giống như là một nhà tư vấn nhằm hỗ trợ thông tin cho khách hàng khi tham gia những cuộc đấu giá quốc tế.

Định giá các tác phẩm nghệ thuật là một chuyên ngành cũng gần với định giá tài sản, là quá trình ước tính giá trị thị trường của tác phẩm nghệ thuật. Đây là một công việc mang tính tài chính kinh doanh nhiều hơn là quan tâm thẩm mỹ. Tuy nhiên, giá trị thẩm mỹ của tác phẩm nghệ thuật cũng đóng một phần quan trọng. Tất cả những thành phần tham gia thị trường nghệ thuật như nhà đấu giá nghệ thuật, nhà sưu tập tư nhân, các phòng tranh, các đại diện, nhà môi giới, và các chuyên gia tư vấn, hãng bảo hiểm đều phải có kỹ năng phân tích thị trường, định giá được tác phẩm để đạt mục đích công việc.

“Qua công việc và phong cách sống của mình, tôi muốn truyền cảm hứng nữ quyền đến những bạn nữ khác, khi mà phụ nữ trẻ tại Việt Nam đang phải đối diện với rất nhiều thách thức trong thời kỳ hội nhập văn hóa", Lý Bích Ngọc thổ lộ.

Định giá giá trị các tác phẩm nghệ thuật không bao giờ nằm ngoài những nguyên tắc căn bản của thị trường. Tại Lythi Auction, chúng tôi định giá tác phẩm nghệ thuật dựa trên ước tính nhu cầu thị trường thể hiện khả năng thanh khoản của tác phẩm, chất lượng nghệ thuật của tác phẩm và nghệ sĩ sáng tác, nguồn gốc tác phẩm, cùng với xu hướng định giá như giá bán trung bình, ước tính trung bình, và kết quả đấu giá tại những phiên giao dịch gần đây cũng được tham khảo từ các nhà đấu giá quốc tế uy tín khác. Tất cả đều phải cân nhắc cẩn trọng nhằm đưa ra những ước tính xác thực nhất được khách hàng tin cậy. Những báo cáo ước tính của chúng tôi cũng hỗ trợ cho khách hàng có thể nhìn nhận thấy lợi nhuận tiềm năng trong tương lai.

Thẩm định chất lượng nghệ thuật, nguồn gốc minh bạch và lịch sử giao dịch của tác phẩm cũng được chúng tôi làm việc cẩn trọng. Tuy nhiên, biện pháp xác định nào cũng chỉ là tương đối. Chúng tôi có các phương án quản trị rủi ro và đảm bảo cuộc đấu giá nào cũng diễn ra hợp pháp với quy định của pháp luật Việt Nam theo luật đấu giá tài sản. Đấu giá tài sản đương nhiên khác với đấu giá tác phẩm nghệ thuật nhưng về căn bản là tương tự nhau. Vấn nạn tác phẩm thật giả cũng là vấn đề chung của tất cả các nhà đấu giá lớn, nhỏ khác trên thế giới, không phải chỉ riêng chúng tôi. Tuy nhiên, khi đã làm việc công khai dựa trên các quy định rõ ràng, thì người làm sai sẽ phải chịu trách nhiệm.

Các hoạ sĩ và các nhà sưu tập đã đề nghị sàn đấu giá nghệ thuật hãy là các đại diện cho nền nghệ thuật Việt Nam để minh bạch hóa hơn cho nền nghệ thuật Việt, tham gia đấu tranh trong các vụ kiện bản quyền. Đây là công việc không chỉ của nhà đấu giá, đây là việc chung.

Điều mà Lythi Auction đã làm được, đến nay là...?

Danh mục đấu giá của Lythi Auction tập trung vào những tác phẩm nghệ thuật có giá trị của các danh họa nổi tiếng như Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân... Phiên đấu giá đầu tiên được chúng tôi tổ chức tại TP.HCM là vào cuối năm 2016 và hoạt động đều đặn mỗi năm hai lần. Từ đó tới nay, tỷ lệ bán và giá bán của tác phẩm qua mỗi phiên tăng trưởng khả quan, tạo nên một tác động tích cực không nhỏ đến thị trường mỹ thuật Việt Nam cả trong nước và ngoài nước. Giao dịch tại thị trường đấu giá trong nước tuy vẫn còn khiêm tốn nhưng có nhiều chuyển biến tích cực. Các tác phẩm mỹ thuật thời kỳ Đông Dương được bán ra tại các sàn đấu giá quốc tế thời gian gần đây cũng có các bước giá tăng vọt, đôi khi cao hơn nhiều so với dự đoán của chúng tôi.

Ngay từ khi bắt đầu sự nghiệp kinh doanh với nghệ thuật, tôi đã luôn ý thức về việc xây dựng một thị trường phát triển bền vững, các thành phần của thị trường hoạt động một cách chuyên nghiệp, hỗ trợ nhau cùng phát triển. Dù trước đây làm việc trong gallery, hoặc hiện tại đang làm việc tại nhà đấu giá, thì các công việc của tôi luôn nhắm đến mục tiêu dài hạn này. Tôi chắc chắn mình sẽ không chỉ dừng lại ở nhà đấu giá mà sẽ cùng các đồng sự tiếp tục tiến xa hơn. Một thị trường kinh doanh nghệ thuật phát triển bền vững, với đầy đủ các thành phần chuyên nghiệp và tính chất linh hoạt của nó mới có thể hấp dẫn các nhà đầu tư lớn, mang lại những cơ hội cho các thế hệ họa sĩ trẻ Việt Nam. Có thêm nhiều hơn các tác phẩm nghệ thuật đương đại giao dịch trên thị trường chuyên nghiệp tức là kích thích phát triển quy mô của thị trường.

Chúng tôi tin tưởng những công việc chúng tôi tâm huyết ít nhiều ảnh hưởng đến sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam trong tương lai.

Nhận định của bạn trong thời gian tới về thị trường kinh doanh tác phẩm mỹ thuật tại Việt Nam?

Những nhà sưu tập nghệ thuật nghiêm túc tại Việt Nam không thực sự nhiều nhưng đủ cơ sở để chúng tôi tự tin phát triển một thị trường đầy hứa hẹn. Bên cạnh đó, cũng có những khách hàng là nhà đầu tư ngắn hạn tìm kiếm lợi nhuận. Không chỉ mua qua nhà đấu giá, khách hàng có thể mua qua các kênh truyền thống như từ gallery, từ chính các nghệ sĩ. Hãy chọn một nhà tư vấn tin cậy cùng đồng hành. Là nhà tư vấn đầu tư tác phẩm nghệ thuật, chúng tôi hoàn toàn chắc chắn rằng những nhà đầu tư vào tác phẩm nghệ thuật Việt Nam trong giai đoạn mới nổi này đều thông minh.

Chúng tôi, những người đang làm việc trong thị trường nghệ thuật cũng rất mong đợi tác phẩm nghệ thuật Việt Nam sẽ bán được giá triệu đô ở thị trường đấu giá trong nước. Nhưng để đạt được thành quả đó, có lẽ cần một chút thời gian và cần rất nhiều công sức làm việc để xây dựng thị trường.

Xem thêm Lý do doanh nghiệp đốt hàng xa xỉ tồn kho chứ không hạ giá Lý do doanh nghiệp đốt hàng xa xỉ tồn kho chứ không hạ giá