Lo ngại nhu cầu kim loại của Trung Quốc sẽ giảm vì định hướng bớt phụ thuộc vào bất động sản

Theo Reuters, Chủ tịch Tập Cận Bình đang cố đưa Trung Quốc thoát khỏi mô hình kinh tế dựa trên tài sản và nợ nần. Sự chuyển đổi này sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau nhiều năm phát triển nhanh chóng. Các nhà đầu tư đang tỏ ra lo lắng thế nhưng có thể họ sẽ bỏ qua những thay đổi cơ cấu kinh tế của Trung Quốc – đã từng làm cho nhu cầu nguyên liệu thô của nước này không ngừng tăng nhanh.

Lấy thị trường đồng trị giá 300 tỷ USD làm ví dụ. Trung Quốc nhập khẩu hơn 60% khối lượng kim loại giao dịch trên toàn cầu. Một nhà kinh doanh hàng hóa cho biết: “Khi nói đến đồng, người ta thường nghĩ rằng đồng tương đương với tài sản, tài sản tương đương với Trung Quốc. Và bởi vì tài sản của Trung Quốc đi xuống nên đồng cũng phải giảm giá”.

Đúng là lĩnh vực bất động sản (chiếm 1/4 GDP) và khoảng 40 lĩnh vực khác từ xây dựng đến thiết bị gia dụng, vẫn đang tìm đáy. Luỹ kế 10 tháng 2023, số lượng công trình xây dựng mới khởi công theo khu vực đã giảm thêm 23% so với cùng kỳ 2022 - một năm vốn đã đầy khó khăn. 

Cùng với những rạn nứt địa chính trị, các nhà đầu tư tỏ ra khả thờ ơ về một loạt tài sản của Trung Quốc. Trong quý III, nước này ghi nhận quý thâm hụt đầu tiên trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, giảm 11,8 tỷ USD so với cùng kỳ. 

Nhưng có hai xu hướng sắc thái làm phức tạp bức tranh. Đầu tiên, dù ông Tập Cận Bình lo lắng về bong bóng nhà đất, ông vẫn muốn ngăn chặn tình trạng bất ổn xã hội, vì người dân Trung Quốc bình thường cất giữ 70% tài sản của họ dưới dạng tài sản. 

Đó là lý do tại sao ông Tập Cận Bình muốn đảm bảo các nhà phát triển đang gặp khó khăn như China Evergrande hoàn thành việc xây dựng những căn hộ mà họ đã bán trước cho những người đã trả tiền trước. 

Đến tháng 10, Trung Quốc vẫn còn khoảng 8,2 tỷ mét vuông đang được xây dựng, tương đương khoảng 80 triệu căn hộ ba phòng ngủ điển hình. Đồng được sử dụng ở giai đoạn cuối trong qua trình hoàn thiện tòa nhà. Vì vậy, rủi ro nhu cầu giảm do chịu tác động từ cuộc khủng hoảng bất động sản có thể ít nghiêm trọng hơn so so với quặng sắt, vốn được sử dụng nhiều hơn khi bắt đầu xây dựng.

Thứ hai, sứ mệnh của Chủ tịch Tập Cận Bình nhằm chuyển đổi các động lực kinh tế của đất nước từ bất động sản sang các ngành công nghiệp xanh và công nghệ cao đang được đẩy nhanh. 

Các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc đặt ra các ưu tiên tại hội nghị tài chính diễn ra ngày 31/10. Họ đã yêu cầu rõ ràng rằng cần có nhiều nguồn tài chính hơn cho các khoản đầu tư này. Điều đó có nghĩa là các ngân hàng quốc doanh có thể sẽ được hướng dẫn cho vay nhiều hơn đối với ô tô điện, năng lượng gió và mặt trời, trí tuệ nhân tạo và chip tiên tiến. Những ngành công nghiệp đó cần đồng và các kim loại khác.

Do đó, mặc dù thị phần của “lĩnh vực kinh tế mới” của Trung Quốc vẫn còn nhỏ so với các động cơ tăng trưởng truyền thống, nhưng sự gia tăng của những lĩnh vực này cũng đang tạo ra nhu cầu mới về hàng hóa. 

Trước hết, đồng rất cần thiết trong chế tạo động cơ điện và pin, cũng như trong lưới điện và các nỗ lực khác nhằm thúc đẩy năng lượng tái tạo. Ví dụ, trong lĩnh vực năng lượng gió, Trung Quốc đã bổ sung thêm công suất phát điện trong hai năm qua. Đồng thời, nước này sẽ phát triển năng lượng gió nối lưới với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm trong 10 năm là 11%, đạt 2,38 terawatt vào cuối năm 2032, theo Wood Mackenzie.

Đó là lý do tại sao nhu cầu đồng của Trung Quốc năm 2030 sẽ tăng khoảng 4 triệu tấn so với 2020 lên 18 triệu tấn, theo ước tính của tập đoàn giao dịch hàng hóa Trafigura. 

Con số này không thấp hơn nhiều so với mức tăng 5 triệu tấn nhu cầu đồng từ năm 2010 đến năm 2020. Và nhu cầu đồng của Trung Quốc đã tăng 8% trong năm nay, nhanh hơn mức 5% mà Chủ tịch Tập Cận Bình đặt mục tiêu cho tăng trưởng GDP chung.

Dù giá đồng biến động thất thường xung quanh những thông tin về việc Trung Quốc tái mở cửa sau đại dịch, nhưng so với những tác động mà cuộc khủng hoảng bất động sản đem lại, giá mặt hàng này vẫn đang khá vững. 

Hợp đồng đồng được giao dịch nhiều nhất trên Sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) vẫn tăng khoảng 4% trong năm nay lên 9.367 USD/tấn, trong khi hợp đồng đồng kỳ hạn 3 tháng trên Sàn giao dịch kim loại London cao hơn khoảng 3%. 

Điều này tương tự với nhôm, vật liệu nổi bật trong xây dựng bất động sản cũng như trong các thành phần xe điện, chẳng hạn như các thành phần bao bọc và bảo vệ bộ pin cũng như cơ sở hạ tầng như trạm sạc. Nhu cầu nhôm hàng năm của Trung Quốc tăng 18 triệu tấn từ năm 2010 đến năm 2020 và được dự báo sẽ tăng thêm 13 triệu tấn lên hơn 50 triệu tấn mỗi năm vào năm 2030, theo Trafigura. 

Theo các nhà phân tích của ING, giá nhôm trên SHFE đã tăng hơn 1% trong năm nay, vượt xa giá nhôm toàn cầu trên Sàn giao dịch kim loại London, vốn đã giảm hơn 8%.

Tựu chung lại, những yếu tố này đang đóng vai trò là nền tảng cho sự tăng trưởng của Trung Quốc. Trong tháng này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã nâng cấp mức dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong năm 2023 và 2024. 

Họ kỳ vọng GDP của nước này sẽ tăng 4,6% vào năm 2024 so với ước tính 4,2% vào tháng 10. Trung Quốc đóng góp 35% vào tăng trưởng GDP thế giới năm 2019; theo tính toán của Breakingviews dựa trên dữ liệu của IMF và Ngân hàng Thế giới. Nước này vẫn sẽ chiếm 27% vào năm 2024, ngay cả khi tăng trưởng dưới mức trung bình 4%. Điều đó một phần là do các khu vực khác, như Mỹ, được dự đoán sẽ chậm lại.

Chắc chắn rằng việc loại bỏ dần bất động sản sẽ ảnh hưởng nhiều đến một số mặt hàng. Ví dụ, theo các nhà phân tích của Oxford Economics, ngành xây dựng của Trung Quốc có thể tăng trưởng chỉ khoảng 2,5% mỗi năm trong 10 năm tới, điều này sẽ khiến các nhà xuất khẩu quặng sắt như Australia lo ngại. 

Tuy nhiên, tác động lên giá có thể vẫn chưa đến mức cực đoan. Trung Quốc chiếm gần 70% nhu cầu quặng sắt toàn cầu nên khi thị trường nhà đất sụt giảm vào năm 2015, giá đã giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại khoảng 40 USD/tấn.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích của HSBC dự báo giá quặng sắt trung bình vẫn ở mức trên 110 USD/tấn trong nay và hiện ở mức cao nhất trong 6 tháng. Điều đó một phần là do thị trường kỳ vọng Bắc Kinh sẽ chi tiền để kích thích nền kinh tế. Đồng thời, đồng lực tăng giá quặng một phần là do nhu cầu từ lĩnh vực xe điện, trang trại gió và các cơ sở hạ tầng khác.

Khi Trung Quốc chuyển đổi sang mô hình kinh tế mới, nhu cầu sử dụng công nghệ xanh của nước này sẽ tiếp tục mang lại lợi ích cho các nước Mỹ Latinh như Chile – nước sản xuất đồng hàng đầu. Ngoài ra, Indonesia, nước sản xuất nhiều kim loại thích hợp hơn như niken; các nước châu Phi như Congo, quốc gia thống trị hoạt động khai thác coban cũng sẽ được hưởng lợi.