Liệu sự sụp đổ của tiền mã hóa có đe dọa hệ thống tài chính toàn cầu?

Reuters cho hay, vào hôm 11/5, lần đầu tiên Bitcoin (BTC) tụt xuống dưới mốc 30.000 USD trong vòng 10 tháng. Theo dữ liệu từ trang CoinMarketCap, do các nhà đầu tư lo ngại việc thắt chặt chính sách tiền tệ ở Mỹ và nhiều nước khác, tiền mã hóa nói chung đã mất 800 tỷ USD giá trị thị trường trong tháng vừa qua.

So với chu kỳ thắt chặt gần nhất của Fed vào năm 2016, thị trường tiền mã hóa hiện nay đã lớn hơn rất nhiều, làm dấy lên lo ngại về các tác động tiêu cực do mối liên hệ của thị trường này với phần còn lại của hệ thống tài chính.

Thị trường tiền mã hóa lớn như thế nào?

Theo CoinGecko, vào tháng 11/2021, Bitcoin chạm đỉnh cao nhất mọi thời đại là 68.000 USD, giúp cho trị giá toàn bộ thị trường tiền mã hóa đạt 3.000 tỷ USD. Vào ngày 11/5/2022, tổng trị giá thị trường giảm còn 1.510 tỷ USD. Trong vòng 6 tháng, gần 1/2 vốn hóa đã biến mất mất.

Bitcoin có vốn hóa 600 tỷ USD, theo sau là Ethereum với tổng trị giá là 285 tỷ USD. Mặc dù tiền mã hóa có tốc độ phát triển đáng kinh ngạc, thị trường này vẫn còn tương đối nhỏ.

Để so sánh thì thị trường chứng khoán của Mỹ trị giá 49.000 tỷ USD, trong khi Hiệp hội Thị trường tài chính và Công nghiệp chứng khoán định giá thị trường chứng khoán có thu nhập cố định (gồm trái phiếu, tín phiếu, ...) ở mức 52.900 tỷ USD.

Ai là người sở hữu và giao dịch tiền mã hóa?

Ban đầu, đa số tiền mã hóa chỉ được những nhà đầu tư nhỏ lẻ mua bán, tuy nhiên, các tổ chức lớn như sàn giao dịch, doanh nghiệp, ngân hàng, quỹ phòng hộ và quỹ tương hỗ cũng ngày càng quan tâm tới thị trường này.

Mặc dù số liệu về tỷ lệ sở hữu tài sản giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ với tổ chức đầu tư còn hạn chế, Coinbase, sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất thế giới cho biết tỷ lệ này rơi vào khoảng 1:1 trong quý IV/2021. Những khách hàng tổ chức của Coinbase giao dịch 1.140 tỷ USD trong năm 2021, so với chỉ 120 tỷ USD vào năm 2020.

Đa số Bitcoin và Ethereum trong lưu thông được nắm giữ bởi một nhóm nhỏ. Báo cáo hồi tháng 10/2021 của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia cho thấy 10.000 nhà đầu tư Bitcoin, cả cá nhân lẫn tổ chức, kiểm soát 1/3 thị trường. Trong số đó, 1.000 nhà đầu tư sở hữu khoảng 3 triệu Bitcoin trong tổng số 18 triệu Bitcoin đang lưu thông.

Theo nghiên cứu của Đại học Chicago, vào năm 2021, khoảng 14% người Mỹ đầu tư vào các tài sản mã hóa.

Ảnh hưởng tới hệ thống tài chính hay không?

Mặc dù tổng thể thị trường tiền mã hóa còn khá nhỏ, Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Bộ Tài chính và Hội đồng Bình ổn Tài chính đã coi những đồng tiền ổn định (stablecoin) là mối nguy cho sự ổn định của hệ thống tài chính.

Đồng tiền ổn định chủ yếu được sử dụng để giúp thuận lợi hóa giao dịch các tài sản mã hóa khác. Loại tiền mã hóa này được đảm bảo giá trị bởi các tài sản có thể mất giá hoặc trở nên kém thanh khoản trong thời điểm thị trường căng thẳng, trong khi các quy tắc và quyền mua lại của nhà đầu tư lại không rõ ràng. 

Vào hôm 9/5, TerraUSD (UST), một đồng tiền ổn định có vốn hóa lớn đã phá vỡ tỷ giá 1:1 với USD, tụt xuống mức 0,67 USD, theo dữ liệu từ CoinGecko. Sự sụp đổ của UST là nguyên nhân khiến Bitcoin giảm do đơn vị vận hành phải bán tháo tài sản đảm bảo, bao gồm BTC để bảo vệ giá trị của đồng tiền ổn định này.

Các nhà quản lý cho biết, với việc tài sản của nhiều công ty gắn liền với tiền mã hóa cũng như các tổ chức tài chính truyền thống đang thâm nhập nhiều hơn vào thị trường tài sản này, các rủi ro khác đang xuất hiện.

Vào tháng 3, Tổng kiểm toán tiền tệ Michael J. Hsu đã cảnh báo rằng ngân hàng có thể bị ảnh hưởng bởi các loại phái sinh và rủi ro chưa được phòng ngừa liên quan đến tiền mã hóa, do số lượng dữ liệu lịch sử về loại tài sản này còn quá hạn chế.