Hơn một nửa hộ chăn nuôi heo nhỏ lẻ rời bỏ thị trường vì dịch tả heo Châu Phi và COVID-19

Trao đổi với người viết bên lề Hội nghị Tổng kết Ngành chăn nuôi 2021, ông Nguyễn Văn Trọng, nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết dưới tác động của dịch tả heo châu Phi và đại dịch COVID-19 trong suốt 3 năm qua, số nông hộ nuôi heo giảm hơn một nửa, từ 4 triệu hộ xuống dưới 2 triệu hộ. 

Các nông hộ nuôi heo hiện chiếm tỷ trọng khoảng 40%, còn lại là trang trại và doanh nghiệp chăn nuôi theo quy mô lớn.

Việc không đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học trong thời điểm dịch tả heo Châu Phi bùng phát, trong khi chưa có vắc xin dẫn đến heo chết hàng loạt, nhiều hộ bỏ chuồng. 

Sang năm 2021, nhu cầu thịt heo giảm sút khi hàng loạt tỉnh giãn cách cách xã hội các nhà hàng, bếp ăn tập thể buộc phải đóng cửa. Bên cạnh đó, chuỗi cung ứng bị đứt đoạn gây nên tình trạng dư cung, heo quá lứa tồn đọng nhiều. Giá heo hơi giảm sâu tới hơn một nửa so với đầu năm. 

Thậm chí có thời điểm giá heo hơi giảm xuống còn 30.000 đồng/kg, dưới giá thành chăn nuôi. Trong khi đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng đột biến, khoảng 36%. Nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ do thiếu vốn, kiệt quê và không thể tiếp tục tái đàn.

Mặc dù vậy, tổng sản lượng heo trong cả năm vẫn tăng trưởng. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, sản lượng thịt heo năm 2021 tăng 6% đạt 3,8 triệu tấn so với năm ngoái.

Giải thích vấn đề này, ông Trọng cho biết mặc dù số lượng nông hộ giảm mạnh, sản lượng vẫn tăng bởi vừa qua các doanh nghiệp và trang trại lớn đẩy mạnh sản xuất để bù đắp sản lượng giảm sút. 

Các doanh nghiệp với thế mạnh về nguồn vốn kèm theo đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, chăn nuôi theo chuỗi đã duy trì được đàn heo. Một số ông lớn trong ngành có cả hệ thống phân phối riêng và nhà máy chế biến sản phẩm từ thịt giúp tiêu thụ heo hơi tốt hơn.

"Những trang trại hoàn toàn đủ khả năng để bù đắp được sự thiếu hụt. Riêng 16 doanh nghiệp lớn chiếm khoảng 23% tổng đàn heo thịt", ông Trọng nói.

Để phát triển bền vững trong thời gian tới, các hộ chăn nuôi nhỏ cần liên kết theo chuỗi và đảm bảo an toàn sinh học.

"Các hộ có thể chăn nuôi theo chuỗi liên kết ngang, thành lập hợp tác xã, tổ nhóm thì mới có thể tránh được rủi ro. Ngoài ra tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi sẵn có để giảm thiểu giá thành sản xuất", ông Trọng nhận định.

Ngoài ra các địa phương tập trung phát triển 3 phân khúc giống. Đầu tiên là giống chất lượng cao, chủ yếu phục vụ nhóm tiêu dùng có thu nhập cao. Thứ hai là giống năng suất tốt, dùng cho phân khúc chăn nuôi quy mô lớn cho cả trong nước và xuất khẩu. Phân khúc cuối cùng là vừa năng suất và vừa có chất lượng.