Gỡ nút thắt bảo lãnh tín dụng

Ngày 13-12, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì buổi làm việc với các bộ, ngành nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho hoạt động bảo lãnh tín dụng (BLTD) cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV).

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu có quyết sách thực hiện hiệu quả bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp. Ảnh: Thành Chung

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu chỉ rõ hoạt động BLTD ở Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) hay ở các quỹ BLTD đang xuất hiện nhiều bất cập. Cả nước hiện có 27 quỹ BLTD nhưng thực tế nhiều quỹ có năng lực hạn chế, vốn thấp (không đạt mức tối thiểu 30 tỉ đồng), chủ yếu do ngân sách địa phương góp. “Mặc dù có tổ chức tín dụng tham gia góp vốn nhưng ở mức khiêm tốn do quỹ hoạt động phi lợi nhuận còn ngân hàng hoạt động vì lợi nhuận và năng lực bộ máy còn hạn chế” - ông Hiếu nhận xét.

Ông Hiếu thẳng thắn đánh giá “cơ chế BLTD chưa được thực hiện hiệu quả” đồng thời dẫn chứng hàng loạt con số như tổng vốn điều lệ của 27 quỹ BLTD ước khoảng 1.462 tỉ đồng, tổng số dư nợ bảo lãnh đang là 361 tỉ đồng và quỹ này phải thực hiện trả nợ thay DNNVV ước khoảng 137,95 tỉ đồng.

Còn tại VDB, lũy kế chứng thư phát sinh mà VDB trả nợ thay cho DNNVV là 78 chứng thư với số tiền 355,15 tỉ đồng và 454.437 USD, trong khi lũy kế thu nợ bắt buộc là hơn 68 tỉ đồng và 457.000 USD. Trong 78 khoản mà VDB trả nợ thay thì còn 73 khoản chưa thu được. Hoặc đang có nhiều hợp đồng bảo lãnh có sự tranh chấp giữa VDB và các ngân hàng thương mại mà khi khởi kiện, tòa án các cấp đã buộc VDB phải trả nợ ngân hàng thay cho DNNVV.

Phó Tổng Giám đốc VDB Nguyễn Chí Trang than thở việc đơn vị được giao nhiệm vụ BLTD cho DNNVV nhưng lại không được cấp nguồn để thực hiện, trong khi đó bản thân VDB còn đang gặp nhiều khó khăn. Chưa kể, quy trình thẩm định dự án đầu tư của VDB và ngân hàng thương mại cũng chưa thống nhất nguyên tắc phối hợp, điều kiện, trình tự thủ tục…

Trước phản ứng của đại diện VDB về quy trình thẩm định dự án còn bất cập, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Đồng Tiến tuyên bố thời gian tiếp cận vốn tín dụng được bảo lãnh của DNNVV sẽ nâng lên 3 tháng.

“Mổ xẻ” về vai trò của BLTD, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng đây là nghiệp vụ ngân hàng rất quan trọng trong bối cảnh ngân sách nhà nước khó khăn, chưa có nguồn lực hỗ trợ nhiều được cho cộng đồng DNNVV. Thông qua việc BLTD, các DNNVV, nhất là các DN siêu nhỏ có nhu cầu vay vốn, có khả năng phát triển nhưng không đủ điều kiện về tài sản bảo đảm có thể tiếp cận được nguồn vốn cần thiết từ ngân hàng thương mại. Do đó, cần phải có quyết sách để thực hiện hiệu quả cơ chế BLTD cho DNNVV nhằm thực hiện tốt Nghị quyết số 35 của Chính phủ về phát triển DN.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, chỉ đạo VDB đánh giá tình hình thực hiện Quyết định 03, đề xuất Thủ tướng cho phép thực hiện các cơ chế, chức năng về BLTD, nhất là việc xử lý những tồn đọng trong BLTD tại VDB.

Về mô hình hoạt động của quỹ BLTD, Phó Thủ tướng đề nghị tiếp tục bám sát các quy định tại Quyết định 58. Tuy nhiên, nguồn hình thành quỹ bước đầu lấy từ ngân sách nhà nước và cấp bổ sung, từ tiền lãi gửi, tiền phí bảo lãnh thu được, chênh lệch thu chi, vốn tài trợ hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước bao gồm cả vốn ODA phục vụ phát triển DNNVV. “Quỹ BLTD hướng tới bảo lãnh cho DNNVV, siêu nhỏ không đủ sức tiếp cận nguồn lực từ ngân hàng, nhất là các quy định về tài sản thế chấp, tài sản bảo đảm nhưng lại có phương án kinh doanh tốt. Vì thế, các bộ đặt ra tiêu chí xác định đối tượng rõ ràng để có thể “hỗ trợ các DN chiến thắng chứ không hỗ trợ các DN chiến bại” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.