Giáo sư Trung Quốc bị Mỹ kết tội gián điệp kinh tế và trộm cắp bí mật thương mại

Tại một phiên tòa xét xử trực tiếp bất thường hôm 26/6 giữa đại dịch COVID-19, một thẩm phán liên bang tại thành phố San Jose, bang California, đã tuyên bố bản án chống lại ông Hao Zhang - một giáo sư tại Đại học Thiên Tân (Trung Quốc).

Bị bắt vào năm 2015 khi đang trên đường bay đến Los Angeles dự hội nghị, ông Zhang bị buộc tội thông đồng cùng một đồng nghiệp từ Đại học South Carolina ăn cắp và bán bí mật của Mỹ cho chính phủ và quân đội Trung Quốc thông qua một công ty ma ở quần đảo Cayman.

Giáo sư Zhang bị kết tội trong bối cảnh chính phủ Mỹ đang tích cực ngăn chặn hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Trung Quốc. Động thái này bắt đầu dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama và tiếp tục diễn ra ở chính quyền Tổng thống Trump. Theo đó, Washington sẽ giám sát chặt chẽ đối với các nhà khoa học Trung Quốc đang nghiên cứu tại Mỹ.

Bloomberg dẫn hồ sơ tòa án cho biết ông Zhang có thể đối mặt với án tù đến 15 năm cho tội gián điệp kinh tế và 10 năm cho tội trộm cắp bí mật thương mại.

Phán quyết trên được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ngày càng xấu đi.

Bất chấp phiên họp giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo với phái đoàn Trung Quốc tại Hawaii tuần trước, mối quan hệ này vẫn rất căng thẳng, đụng độ trải dài trên nhiều vấn đề, từ cách Bắc Kinh xử lí đại dịch đến luật an ninh quốc gia mới sắp áp dụng tại Hong Kong,...

Tuần này, Lầu Năm Góc đã công bố danh sách 20 công ty Trung Quốc bị cho là thuộc sở hữu hoặc kiểm soát của quân đội Trung Quốc, trong đó có các đại gia công nghệ Huawei, Hikvision, ... 20 công ty này nhiều khả năng sẽ phải nhận thêm trừng phạt từ chính phủ Mỹ.

Ngày 25/6, Mỹ đã có lệnh bắt giữ cựu chủ tịch của một nhà máy sản xuất chip thuộc sở hữu của nhà nước Trung Quốc. Đây là một phần trong chiến dịch kiểm soát hành vi trộm cắp thương mại, tấn công mạng và gián điệp kinh tế mang tên "Sáng kiến Trung Quốc" của chính quyền ông Trump.

Theo Bloomberg, các luật sự biện hộ của giáo sư Zhang lập luận, công việc của ông tại Đại học Thiên Tân - một trong các trường đại học kĩ thuật uy tín nhất của Trung Quốc là phát triển công nghệ lọc vô tuyến dùng trong điện thoại di động, mục đích là nhằm nâng cao kiến thức khoa học chứ không phải vì lợi ích của chính quyền Bắc Kinh.

Giáo sư Zhang cùng các luật sư đã chọn thẩm phán liên bang Edward Davila xét xử vụ kiện thay vì một bồi thẩm đoàn, các chuyên gia pháp lí gọi đây là biện pháp nhằm "giảm bớt thiệt hại" cho ông Zhang.

Các luật sư biện hộ cho vị giáo sư đã thừa nhận bằng chứng trong vụ án, bao gồm các email mà công tố viên cho biết có chứa dữ liệu bí mật thương mại và lời khai nhận ông Zhang đưa ra khi bị FBI thẩm vấn.

Trong các tranh luận cuối phiên tòa, các luật sư của ông Zhang cũng đưa ra lựa chọn chiến lược là tập trung vào các cáo buộc gián điệp thay vì trộm cắp bí mật thương mại.

Công tố viên cho biết những bí mật mà ông Zhang đánh cắp đến từ công ty cũ gồm Skyworks Solutions (có trụ sở tại Massachusetts) và Avago Technologies (có trụ sở ở San Jose).

Công nghệ liên quan đến vụ án có thể lọc ra các tín hiệu không mong muốn trong điện thoại di động và một số thiết bị khác. Theo Bloomberg, lọc tín hiệu không mong muốn là một vấn đề khó kiểm soát kể từ khi các thiết bị không dây trở nên phổ biến.

Trong phiên tòa hôm 26/6, thẩm phán Davila cho biết các bằng chứng trình ra trước tòa, mà phần lớn đã được cả nguyên đơn và bị đơn xác nhận, cho thấy vị giáo sư Trung Quốc này biết công nghệ lọc tín hiệu nói trên là bí mật thương mại.

"Ông Zhang nộp đơn xin cấp bằng sáng chế bằng cách sử dụng bí mật thương mại ông ta ăn cắp và tự liệt tên mình là nhà phát minh", thẩm phán Davila nói.