Gần 18.000 tỷ đồng giúp 10 tỉnh miền Tây ứng phó biến đổi khí hậu

Đại diện Ban Quản lý Trung ương các dự án thủy lợi (CPO) cho biết, dự án MERIT – WB11 được thực hiện tại 10 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long gồm: Đồng Tháp, Tiền Giang, Bến Tre, Kiên Giang, Bạc Liêu, Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Cà Mau và An Giang. Mục tiêu dự án nhằm tăng cường tính chống chịu khí hậu của hoạt động sản xuất nông nghiệp và cộng đồng dân cư nông thôn tại các địa phương.

Dự án sẽ tập trung thực hiện các giải pháp công trình và phi công trình, nhằm giải quyết vấn đề, cải thiện, phát triển chuỗi ngành hàng chủ lực, nâng cao thu nhập cho người dân. Đồng thời, chuyển đổi mô hình phát triển từ phân tán, nhỏ lẻ sang tập trung, phát triển cụm ngành kinh tế nông nghiệp gắn kết với các khu đô thị hóa, công nghiệp hóa và du lịch. Từ đó tạo ra công việc, thu nhập cao hơn cho người lao động.

Tổng vốn đầu tư dự án là 17.759 tỷ đồng (741 triệu USD), gồm vốn vay 13.092 tỷ đồng (545 triệu USD), vốn đối ứng 4.288 tỷ đồng, vốn viện trợ 379 tỷ đồng. Trong số đó, phần của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 6.579 tỷ đồng và 10 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long là 11.180 tỷ đồng.

Dự án áp dụng cơ chế tài chính ngân sách trung ương cấp phát 90% vốn vay, ngân sách các địa phương vay lại 10% vốn vay theo quy định về cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

Vào tháng 3/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề xuất dự án. Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tiến hành một số bước thu thập dữ liệu, nghiên cứu đầu vào phục vụ lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt dự án vào tháng 10/2024.

Ngày 7/8, Văn phòng Chính phủ có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang; trong đó giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường để xác định sự phù hợp của các dự án MERIT của 10 địa phương với tiêu chí phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu theo quy định, gửi Bộ Tài chính trước ngày 15/8/2024.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính tổng hợp, chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện tờ trình và dự thảo nghị quyết, trình Chính phủ trước ngày 22/8/2024 về Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 108/NQ-CP, sửa đổi, bổ sung điểm a mục 5 Nghị quyết số 41/NQ-CP.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đề nghị 10 tỉnh tham gia dự án có văn bản về việc thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang gửi cho Văn phòng Chính phủ và các bộ liên quan trước ngày 15/8. Trong đó, các tỉnh cần khẳng định lại việc đảm bảo đáp ứng tiêu chí phát triển bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu; khẳng định lại tổng mức đầu tư và khả năng bố trí vốn đối ứng, có thay đổi không; khẳng định về dư địa trần vay để đảm bảo vay lại 10% để Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp trình Chính phủ ban hành nghị quyết.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải tập trung đẩy nhanh các bước chuẩn bị cho dự án, ngay khi Chính phủ phê duyệt thì các dự án của bộ phải triển khai trước, đảm bảo dự án của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và 10 dự án MERIT của các địa phương có thể ký được hiệp định như đã cam kết với Ngân hàng Thế giới trong năm 2025.

Hiện nay, đã có 5 tỉnh trình lại đề xuất dự án theo yêu cầu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các tỉnh còn lại đang cập nhật dự kiến trình trong tháng 8/2024.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Huỳnh Hữu Trí cho biết, những dự án MERIT rất cần thiết cho các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, điều tiết nước, chống xâm nhập mặn, chuyển đổi mô hình sản xuất cũng như đảm bảo sinh kế cho người dân.

Trong dự án này, tỉnh Bạc Liêu có 3 hợp phần liên quan đến 34 cống ngăn mặn trên địa bàn tỉnh, nhằm khép kín hệ thống thủy lợi, phục vụ sản xuất nông nghiệp cũng như đáp ứng đa mục tiêu. Tỉnh sẽ tiến hành rà soát từng hạng mục cho phù hợp với việc sử dụng vốn vay, vốn đối ứng.

Tại Sóc Trăng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Nam cho biết, trong khuôn khổ dự án, tỉnh được đầu tư xây dựng 2 âu thuyền gồm Bãi Xàu và Đại Ngãi. Hai công trình này sẽ góp phần giúp địa phương kiểm soát tốt xâm nhập mặn. Đồng thời, kết hợp với một số công trình đã được đầu tư, sẽ giúp địa phương hoàn thiện cụm công trình kiểm soát nguồn nước, tăng cường khả năng chống chịu khí hậu và phục vụ chuyển đổi sản xuất nông nghiệp.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành rà soát lại tiêu chí của dự án; trong đó có hai tiêu chí phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu thì các dự án của các tỉnh cơ bản đáp ứng được tiêu chí.

Đó là các hoạt động nhằm tăng khả năng chống chịu, giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, tận dụng cơ hội các dự án mang lại; phù hợp với chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 120/NQ - CP của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu, phù hợp với kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu và thuộc danh mục, nhiệm vụ dự án ưu tiên của các tỉnh…