Ethereum là gì và khác biệt gì so với Bitcoin?

Ethereum, đồng tiền điện tử lớn thứ hai thế giới, trong tuần này đã cướp vị trí tâm điểm chú ý của Bitcoin. Đồng tiền của Microsoft đạt mức cao kỷ lục trên 4.000 USD vào ngày 10/5 và hiện đã tăng hơn 450% kể từ đầu năm 2021.

Dù kết quả này chưa thể so sánh với lợi nhuận khổng lồ của Dogecoin - đồng tiền lấy cảm hứng từ meme Shinu Iba tăng hơn 11.000% tính đến thời điểm hiện tại nhưng nhiều nhà đầu tư tiền ảo chỉ coi Dogecoin như một trò đùa. 

Các chuyên gia nổi tiếng và chính tỉ phú Bill Gates đã lên tiếng cảnh báo về đồng tiền này, so sánh tốc độ tăng giá điên cuồng của đồng Doge với màn 'lên đỉnh' ngoạn mục của GameStop và các cổ phiếu khác chỉ nhờ vài phòng chat trên Reddit.

Dưới đây là bảng phân tích trên CNBC cho biết Ether là gì và sự khác biệt của đồng tiền này so với Bitcoin.

Quá trình hình thành Ether

Ether là đồng tiền ảo của Ethereum - một nền tảng blockchain mã nguồn mở. Ethereum được thành lập vào năm 2013 bởi lập trình viên người Canada gốc Nga Vitalik Buterin và một số doanh nhân tiền điện tử khác. Nhiều người bắt đầu sử dụng Ethereum trước đây đã đầu tư vào Bitcoin nhưng không cảm thấy hài lòng.

Đối với Buterin, Bitcoin quá hạn chế về chức năng. Trong một cuộc phỏng vấn với Business Insider, ông so sánh đồng tiền này với một chiếc máy tính bỏ túi "chỉ làm tốt hoạt động đơn nhiệm", trong khi Ethereum như một chiếc điện thoại thông minh với nhiều ứng dụng hoạt động đa nhiệm.

Đó là tiền đề của Ethereum. Giống như Bitcoin, Ether được xây dựng trên công nghệ blockchain ghi lại tất cả các giao dịch tiền điện tử nhưng điểm khác biệt của Ether là mọi người có thể xây dựng ứng dụng một cách tự do.

Nói theo cách riêng của Buterin, Ethereum là "một chuỗi khối có ngôn ngữ lập trình tích hợp sẵn" và là "cách hợp lí nhất để thực sự xây dựng một nền tảng có thể sử dụng cho nhiều loại ứng dụng khác nhau".

Hợp đồng thông minh

Mạng Ethereum lưu trữ những gì được gọi là hợp đồng thông minh - tập hợp mã thực hiện một bộ lệnh hướng dẫn và chạy trên công nghệ blockchain.

Các hợp đồng thông minh là những ứng dụng phân quyền hoặc dapps, tương tự như các ứng dụng điện thoại thông minh chạy trên hệ điều hành Android của Google hoặc iOS của Apple, ngoại trừ việc không thuộc quyền sở hữu của các công ty hoặc cơ quan có thẩm quyền.

Gần đây, hoạt động trên mạng blockchain của ether đã tăng lên nhờ sự phát triển của NFT, hoặc mã thông báo không thể thay thế - loại tài sản điện tử được thiết kế để đại diện cho quyền sở hữu các mặt hàng ảo. Nguyên nhân cho sự phát triển này là bởi nhiều NFT - từ những con mèo trực tuyến đầy màu sắc của CryptoKitties đến avatar lấy cảm hứng từ cyberpunk của CryptoPunks - đều chạy trên Ethereum.

Nói một cách đơn giản, Bitcoin là một mạng lưới thanh toán dùng để chuyển đổi giá trị giữa hai người ở bất kỳ đâu trên thế giới và ngày nay, chủ yếu được sử dụng để đầu tư. Mặt khác, Ethereum đang hướng tới việc tạo ra cơ sở hạ tầng cho một mạng internet không bị bất kỳ cơ quan quyền lực nào kiểm soát.

Một xu hướng lớn mà Ethereum hiện nay hướng tới là tài chính phi tập trung - thuật ngữ đề cập đến các sản phẩm tài chính truyền thống như khoản vay và thế chấp được giao dịch trên blockchain. Trong trường hợp này, blockchain thay thế những đơn vị trung gian - từ ngân hàng đến chính phủ - và theo dõi toàn bộ quá trình còn lại.

Những chỉ trích

Tuy nhiên, Ethereum vẫn chưa thực sự được hoàn thiện. Vào năm 2017, sự phổ biến của trò chơi CryptoKitties đã khiến mạng lưới của Ether tắc nghẽn trầm trọng, làm chậm đáng kể tốc đọ giao dịch và khiến các nhà phát triển trò chơi phải tăng chi phí.

Đến nay, khả năng mở rộng vẫn là một trong những vấn đề lớn nhất với mạng Ethereum. Với mô thức hoạt động dựa trên bằng chứng điện tử, tương tự như Bitcoin, Ethereum đòi hỏi các thợ đào tiền điện tử phải giải quyết rất nhiều thuật toán phức tạp để xác thực giao dịch.

Điều này dẫn đến nhiều lời chỉ trích đối với cả Bitcoin và Ethereum từ những người lo lắng về lượng năng lượng khổng lồ đang được tiêu thụ để duy trì các mạng lưới này.

Nhưng Ethereum đang hoàn thiện một bản nâng cấp đầy tham vọng được gọi là Ethereum 2.0, chuyển sang mô hình "bằng chứng cổ phần" dựa vào các "cổ phiếu" để xử lí các giao dịch mới.

Một số nhà đầu tư tiền ảo cho biết việc nâng cấp sẽ giúp mạng Ethereum chạy trên quy mô lớn hơn, xử lí nhiều giao dịch hơn với tốc độ nhanh hơn và hỗ trợ các ứng dụng với hàng triệu người dùng.

Tuy nhiên, thay đổi này cũng dẫn đến việc tăng giá trong ngắn hạn. Ngày càng có nhiều Ether bị những người nắm giữ mã thông báo giấu đi với mục đích nắm giữ vị trí xác lập và xác thực các giao dịch trên nền tảng mới. Về lí thuyết, điều này có thể hạn chế nguồn cung Ether có sẵn.

Mặt khác, một số người hoài nghi vẫn không bị thuyết phục bởi các loại tiền kỹ thuật số như Bitcoin và Ether. Cuộc biểu tình mới nhất đã nhắc nhở một số nhà đầu tư về bong bóng tiền điện tử năm 2017, trong đó Bitcoin tăng đến ngưỡng 20.000 USD trước khi giảm mạnh xuống mức 3.122 USD một năm sau đó. 

Một số chuyên gia nhận định thị trường tiền điện tử đang sắp trải qua một vụ nổ bong bóng khác ở tương lai gần. Ngược lại, giới đầu cơ vẫn tin rằng mọi thứ sẽ khác bởi các nhà đầu tư lớn và chính phú đã vào cuộc để kiểm soát thị trường khó đoán này.