'Dù công ty lớn cỡ nào, bạn phải luôn hoang tưởng rằng nó còn rất nhỏ'

Tỉ phú Stephen A. Schwarzman là tổng giám đốc điều hành quỹ đầu tư toàn cầu The Blackstone Group. Trong cuốn sách mang tựa đề "What It Takes: Lessons In the Pursuit of Excellence", ông đưa ra 3 tiêu chí để xác định tính khả thi của ý tưởng kinh doanh.

Entrepreneur trích dẫn một phần nội dung mà ông viết trong cuốn sách. 

Tôi từng tham dự một buổi tọa đàm của các sinh viên ngành quản trị kinh doanh tại một trường đại học hàng đầu của Mỹ. Một giáo sư dạy bộ môn khởi nghiệp trình bày một slide minh họa các bước mà một startup phải thực hiện, từ việc thuê người và gọi vốn để phát triển sản phẩm và đưa ra thị trường. 

Slide của vị giáo sư thể hiện quá trình kinh doanh trên một quỹ đạo cong lên có thể dự đoán, với những mốc quan trọng mà doanh nghiệp phải đạt. Giá như thực tế diễn ra giống như đường cong ấy, tôi tự nghĩ. 

Kinh nghiệm kinh doanh của tôi chỉ thiếu một đường cong mượt mà theo hướng đi lên. Hành trình ấy khắc nghiệt và mệt mỏi đến nỗi tôi chưa bao giờ hiểu ý tưởng của những người muốn khởi nghiệp nhiều lần. Chỉ một lần thôi đã rất khó rồi.

Stephen A. Schwarzman, chủ tịch tập đoàn Blackstone ở Mỹ. Ảnh: Entrepreneur

Vào lúc giáo sư ngừng nói và đưa micro cho tôi (khách mời của chương trình), tôi nói sinh viên cần kiểm tra thực tế. Nếu bạn định bắt đầu kinh doanh, tôi nói với họ, tôi tin rằng ý tưởng của họ phải vượt qua ba bài kiểm tra cơ bản.

3 điều kiện mà ý tưởng phải đáp ứng

Đầu tiên, ý tưởng của bạn phải đủ lớn để bạn có thể biện minh cho việc cống hiến cuộc đời cho nó. Bạn hãy chắc chắn rằng nó có tiềm năng rất lớn.

Ý tưởng phải độc đáo và duy nhất là điều kiện thứ hai. Khi mọi người thấy sản phẩm, dịch vụ bạn cung cấp, họ phải thốt lên: "Trời ơi, tôi cần cái này. Tôi đã chờ đợi nó. Thứ ấy thực sự hấp dẫn". Nếu những câu như thế không xuất hiện, có lẽ bạn đang lãng phí thời gian.

Thứ ba, bạn phải nhảy vào thị trường đúng lúc. Thế giới thực sự không thích những người tiên phong nên nếu bạn vào thị trường quá sớm, nguy cơ thất bại của bạn rất cao. Thị trường bạn muốn khai thác phải tăng trưởng với tốc độ đủ lớn để giúp bạn thành công.

Nếu ý tưởng vượt qua "ba bài kiểm tra", bạn sẽ có một doanh nghiệp có tiềm năng lớn, cung cấp sản phẩm độc đáo và ra thị trường vào đúng thời điểm. 

Nỗi đau và cách chọn người đồng hành

Sau đó, bạn phải sẵn sàng cho nỗi đau. Không doanh nhân dự đoán hoặc muốn đau đớn, nhưng nỗi đau là thực tế của việc bắt đầu một thứ mới. Đó là viễn cảnh bạn không thể tránh.

Huy động vốn và tuyển người giỏi là hai việc rất khó. Ngay cả khi công ty còn nhỏ, và tài nguyên của bạn ở mức thấp nhất, tìm đúng người là điều quan trọng nhất bạn có thể làm. 

Bạn thường không thể tuyển những người tốt nhất, bởi họ đang làm việc ở nơi khác với mức lương cao hơn nhiều. Bạn phải chấp nhận những người có năng lực phù hợp với khả năng trả lương của bạn. 

Điều đó có nghĩa là bạn phải giảm tiêu chí với một câu hỏi đơn giản: Người này có cam kết nhiệt tình với sứ mệnh của doanh nghiệp như bạn không?

Khi Phil Knight xây dựng công ty Nike, ông đã thuê những vận động viên điền kinh. Ông biết họ thiếu về kiến thức kinh doanh, nhưng họ bù đắp bằng sức chịu đựng. Họ sẽ không bao giờ bỏ cuộc, sẵn sàng chịu đựng nỗi đau và đi đến cuối cuộc đua bất chấp khó khăn.

Khi bạn bắt đầu gây dựng một công ty, bạn thường rất vui khi thấy bất cứ ai có năng lực cao sẵn sàng tham gia cuộc hành trình với bạn. Nhưng khi công ty phát triển, bạn nhận ra rằng một số người thực sự không phù hợp với hành trình, dù năng lực của họ cao. 

Nếu bạn tiếp tục giữ những người ấy, công ty sẽ chỉ là tổ chức hạng xoàng và chẳng đi tới đâu. Lựa chọn thứ hai của bạn là tuyển những người phù hợp hơn rồi giao những nhiệm vụ thật khó để họ hoàn thành.

Kẻ khởi nghiệp phải luôn nghĩ công ty còn nhỏ

Cuối cùng, để thành công như một doanh nhân, bạn phải hoang tưởng. Bạn luôn phải tin rằng công ty của bạn, dù qui mô ở mức nào, là một tổ chức nhỏ. 

Thời điểm bạn bắt đầu trở nên lớn và thành công, những đối thủ sẽ xuất hiện và cố gắng hết sức để đoạt khách hàng và đánh bại doanh nghiệp của bạn. Thời điểm chủ doanh nghiệp nghĩ họ đã thành công chính là thời điểm họ dễ bị tổn thương nhất.

Nhiều công ty do người sáng lập điều hành đã chật vật khi cố gắng thực hiện quá trình chuyển đổi từ một tổ chức có cơ chế vận hành đơn giản sang doanh nghiệp có hệ thống quản lí bài bản.

Các doanh nhân thường tin vào bản năng của họ hơn các hệ thống mà các nhà quản lý chuyên nghiệp sử dụng. Họ không thích những giới hạn đối với bản năng và năng lượng đã giúp công ty tồn tại.

Nhưng cuối cùng, chính những giới hạn đó sẽ tạo nên nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo. Sau khi vượt qua giai đoạn đầu tiên đầy hỗn loạn, nhà sáng lập nên cho phép triển khai các hệ thống những người khác giúp bạn thúc đẩy tổ chức tiến lên.