Doanh nghiệp xây dựng kích hoạt chu kỳ tăng trưởng

Giải ngân đầu tư công thời kỳ 2025–2026 có thể tăng 6% và 8%

Theo báo cáo của CTCP Chứng khoán MB (MBS), tính đến hết tháng 10/2025, tổng vốn giải ngân đầu tư công đạt khoảng 491.000 tỷ đồng, tương đương 54% kế hoạch năm. So với cùng kỳ, mức giải ngân tăng khoảng 3,5%, tuy nhiên tiến độ này được đánh giá là chưa đạt kỳ vọng và khó hoàn thành mục tiêu đề ra cho cả năm 2025.

Theo MBS, một trong những nguyên nhân chính khiến tiến độ giải ngân chậm lại đến từ vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng tại các địa phương thực hiện sáp nhập trong cùng tỉnh.

Việc tồn tại nhiều bảng giá đất khác nhau đã gây khó khăn cho quá trình xác định mức bồi thường. Bên cạnh đó, điều kiện thời tiết bất lợi tại một số tỉnh khu vực phía Bắc và miền Trung cũng ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án.

Trên cơ sở đó, MBS cho biết tổng vốn giải ngân đầu tư công năm 2025 có thể đạt khoảng 670.000 tỷ đồng, tương ứng khoảng 81% kế hoạch.

Bước sang năm 2026, chu kỳ đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 được triển khai với trọng tâm là phát triển hạ tầng giao thông đường sắt.

Trong đó, mục tiêu xây dựng mạng lưới đường sắt dài 2.362 km vào năm 2030 sẽ được khởi động thông qua hàng loạt dự án quy mô lớn, bao gồm tuyến Hà Nội – Hạ Long, tuyến Hà Nội – Hải Phòng – Lào Cai, tuyến metro Bến Thành – Cần Giờ và dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam.

Các dự án này được triển khai trong bối cảnh hệ thống cao tốc quốc gia đã cơ bản hoàn thành mục tiêu 3.000 km và đang hướng tới quy mô 4.802 km trong giai đoạn tiếp theo.

Danh mục các dự án trọng điểm của chu kỳ đầu tư công trung hạn 2026-2030 bao gồm nhiều công trình hạ tầng quy mô lớn. Trong đó, Cảng hàng không quốc tế Long Thành (giai đoạn 1) có tổng mức đầu tư khoảng 109.700 tỷ đồng, với quy mô sử dụng đất khoảng 5.000 ha. Tuyến đường sắt Hà Nội – Hải Phòng – Lào Cai được triển khai với tổng vốn đầu tư khoảng 203.000 tỷ đồng và chiều dài 419 km.

Bên cạnh đó, tuyến metro Bến Thành – Cần Giờ có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 85.600 tỷ đồng, quy mô 53 km. Tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh có tổng mức đầu tư khoảng 143.553 tỷ đồng, chiều dài 120 km.

Đáng chú ý, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là công trình có quy mô lớn nhất trong danh mục, với tổng mức đầu tư ước khoảng 1.700.000 tỷ đồng và chiều dài 1.541 km.

Song song với các dự án giao thông, dự án BT Sông Hồng – bao gồm đường sắt đô thị, đại lộ và khu đô thị – cũng được đưa vào kế hoạch, với tổng mức đầu tư khoảng 855.000 tỷ đồng và quy mô khoảng 11.000 ha.

Mảng xây dựng dân dụng, công nghiệp dự báo tăng trưởng tích cực 

Ở lĩnh vực xây dựng, theo MBS, động lực tăng trưởng của ngành xây lắp trong thời gian tới chủ yếu đến từ mảng xây dựng dân dụng, trong bối cảnh nguồn cung bất động sản tiếp tục phục hồi trong năm 2026.

Nhờ các vướng mắc pháp lý liên quan đến tiền sử dụng đất và quy hoạch dần được tháo gỡ, nguồn cung căn hộ tại TP HCM được dự báo tăng lần lượt 78% và 17% so với cùng kỳ trong giai đoạn 2025–2026, trong khi tại Hà Nội, mức tăng tương ứng là 12% và 4%.

Cùng với đó, tỷ lệ hấp thụ duy trì ở mức cao, phổ biến trên 80%, phản ánh tình hình bán hàng thuận lợi, qua đó hỗ trợ tiến độ thu tiền của các chủ đầu tư.

Ngoài xây dựng dân dụng, mảng xây dựng công nghiệp tiếp tục mở rộng nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) duy trì tích cực.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, vốn FDI giải ngân vào lĩnh vực chế biến, chế tạo đạt khoảng 17,7 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ. Trong giai đoạn 2026-2027, dòng vốn FDI được dự báo tiếp tục tăng khi các chính sách thuế quan của Mỹ dần trở nên rõ ràng hơn.

Theo số liệu từ Cushman & Wakefield, diện tích nhà xưởng xây sẵn tại cả khu vực phía Bắc và phía Nam được dự báo tiếp tục mở rộng khi các doanh nghiệp gia tăng đầu tư vào khu công nghiệp.

Cụ thể, trong giai đoạn 2026–2027, nguồn cung nhà xưởng tại khu vực phía Bắc có thể tăng thêm khoảng 1,5 triệu m2, tương đương mức tăng 25% so với hiện tại, nhờ đóng góp từ các dự án như KCN Bình Xuyên và KCN Tân Trào.

Tại khu vực phía Nam, diện tích nhà xưởng dự kiến tăng khoảng 21%, lên gần 7,5 triệu m2, với sự tham gia của các khu công nghiệp lớn như Cây Trường và Bàu Bàng. Việc mở rộng quy mô các khu công nghiệp tiếp tục tạo thêm nhu cầu đối với hoạt động xây dựng hạ tầng công nghiệp.

Trong bối cảnh nguồn việc được duy trì ổn định, mặt bằng giá trúng thầu của các doanh nghiệp xây lắp ghi nhận sự cải thiện so với giai đoạn 2023-2024, khi tình hình bán hàng của các chủ đầu tư thuận lợi hơn.

Tuy nhiên, giá nguyên vật liệu xây dựng vẫn duy trì ở mức cao, qua đó hạn chế khả năng mở rộng biên lợi nhuận gộp. Theo đó, biên lợi nhuận gộp của ngành xây lắp được dự báo duy trì trong khoảng 3%-3,5%.

Về điều kiện tài chính, lãi suất vay hiện tại có xu hướng tăng nhẹ khoảng 0,5-1 điểm phần trăm so với đầu năm 2024, song vẫn duy trì quanh mức 11,5%, thấp hơn khoảng 1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Mặt bằng lãi suất này phần nào giúp giảm áp lực chi phí tài chính cho các chủ đầu tư.

Đồng thời, trong bối cảnh nhu cầu mua bất động sản duy trì ở mức cao, với tỷ lệ hấp thụ tại các dự án phổ biến trên 70%, dòng tiền của các chủ đầu tư có xu hướng cải thiện, qua đó hỗ trợ tình hình tài chính và giảm áp lực nợ xấu trong chuỗi giá trị xây dựng.