Doanh nghiệp thép Trung Quốc thê thảm vì nhu cầu lẫn giá thép tụt dốc

Cung vượt cầu, giá thép lao dốc

Nhà tư vấn Simon Wu của công ty nghiên cứu thị trường Wood Mackenzie cho biết, các chủ nhà máy thép tại Trung Quốc đang rất lo lắng vì tồn kho thép ở các trung tâm luyện kim lớn nhất đất nước như thành phố Đường Sơn (tỉnh Hà Bắc), cũng như tỉnh Giang Tô và Sơn Đông, đang tăng lên.

Trong bối cảnh Trung Quốc vẫn theo đuổi chính sách Zero COVID, nhiều thành phố bị phong tỏa khiến hoạt động xây dựng tê liệt, nhu cầu tiêu thụ thép lao dốc. Không khí ảm đạm bao trùm, các cơ sở luyện thép hầu như không thể tạo ra lợi nhuận. 

Các hoạt động kinh tế bị gián đoạn vì COVID-19 khiến thị trường thép dư cung, khối lượng lớn nguyên liệu thô phải “đắp chiếu”. Nhu cầu tiêu thụ giảm mạnh kéo theo cả giá thép và giá quặng sắt cùng lao dốc.

Theo Hiệp hội Sắt và Thép Trung Quốc, trong tháng 5 sản lượng sản phẩm thép thô và thép thành phẩm tính theo ngày của Trung Quốc đã tăng 1-3%. Cung bắt đầu tăng trong khi nhu cầu vẫn giảm.

Mới đây, bà Niki Wang, nhà phân tích của S&P Global chỉ ra trong tháng 5, tiêu thụ thép thô của Trung Quốc đã giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Cầu nhỏ hơn cung tạo áp lực lên giá thép khiến các nhà máy thép gặp khó khăn.

Ông Richard Lu, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường CRU Group cho biết, trong tháng 5 mức tồn kho thép của Trung Quốc cao hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái và có thể mất gần hai tháng để giảm xuống mức tồn kho trung bình của năm 2021, với giả định nhu cầu thép tăng trở lại.

Nhu cầu thép yếu cũng phản ánh rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đang chậm lại, mặc dù một số dữ liệu gần đây cho thấy sản lượng công nghiệp tháng 5 đã tăng nhẹ 0,7% so với cùng kỳ năm trước.

Một yếu tố quan trọng phải nói đến là ngành công nghiệp sản xuất thép của Trung Quốc có chuỗi cung ứng rộng lớn, trải dài từ các lò luyện kim của Trung Quốc đến các mỏ quặng sắt ở Australia và Brazil, những nhà cung cấp quặng sắt lớn nhất cho Trung Quốc. Do đó, xáo trộn ở Trung Quốc không chỉ ảnh hưởng đến nước này, mà còn gây thêm áp lực cho chuỗi cung ứng thế giới.

Các nhà máy thép vẫn đỏ lửa 

Việc giá thép lao dốc đang làm xói mòn biên lợi nhuận của doanh nghiệp nhưng các nhà máy thép vẫn tiếp tục sản xuất. Ông Richard Lu cho biết biên lợi nhuận của một số doanh nghiệp thép Trung Quốc đã xuống mức âm trong tháng 4 và tháng 5.

Giá của các sản phẩm thép phổ biến như thép cây và thép cuộn cán nóng được sử dụng để xây dựng nhà ở đã giảm khoảng 30% sau khi đạt đỉnh vào khoảng tháng 5/2021, khi ngành công nghiệp hồi sinh và vực dậy cả nền kinh tế.

Dù vậy, các nhà phân tích cho biết các lò cao của Trung Quốc hiện đang hoạt động gần hết công suất, ở mức hơn 90%. Đây là tỷ lệ cao nhất trong 13 tháng qua.

Thực tế, việc đóng cửa các lò cao có thể không hiệu quả vì các lò phản ứng lớn được sử dụng để luyện quặng sắt thành thép lỏng cần phải chạy liên tục. Nếu lò này ngừng hoạt động, nhà máy phải mất một thời gian dài, có thể lên đến 6 tháng để khởi động lại lò.

“Vì vậy, các nhà doanh nghiệp thép Trung Quốc cố gắng giữ lửa cho các lò cao bằng cách sử dụng các loại quặng cấp thấp để giảm sản lượng. Các ông chủ hy vọng nhà máy có thể nhanh chóng tăng công suất và đáp ứng nhu cầu thép khi các lệnh phong tỏa được dỡ bỏ,” ông Atilla Widnell, Giám đốc điều hành của công ty nghiên cứu thị trường Navigate Commodities nói.

Các nhà phân tích cho rằng các nhà máy thép đang tập trung sản xuất thép bán thành phẩm để không ảnh hưởng đến giá thép thành phẩm với lượng tồn kho cao.

Một lý do khác thúc đẩy các nhà sản xuất duy trì hoạt động trong dịch COVID-19 là họ muốn đạt được mục tiêu sản xuất mỗi năm trước khi Bắc Kinh cắt sản lượng để giảm phát thải vào năm 2030 và 2060.

“Sản lượng năm sau được xác định bằng sản lượng của năm trước đó. Vì vậy, các doanh nghiệp thép muốn tranh thủ sản xuất tối đa sản lượng cho phép trước khi chính quyền cắt giảm sản lượng vào năm sau", ông Wu nói. 

Nhu cầu yếu hơn

Thời gian qua, các nhà sản xuất thép ở Trung Quốc đã quen với đại dịch COVID-19 và thích nghi với những biến động. Một số nhà máy thép sẽ vẫn duy trì sản xuất, trong khi số khác lại có kế hoạch đi chậm lại dù tồn kho vẫn ở khá xa mức báo động và kho chứa chưa phải là vấn đề nghiêm trọng.

Gần đây, có tin đồn rằng chính quyền tỉnh Giang Tô đã yêu cầu các nhà máy thép địa phương cắt giảm sản lượng khoảng 3,32 triệu tấn trong thời gian còn lại của năm 2022. Tuy nhiên thông tin này chưa được xác thực, không rõ đây là nỗ lực để hạn chế tồn kho thép vượt quá mức hay là một động thái của việc cắt giảm sản lượng và phát thải.

Ông Alex Reynolds, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường hàng hóa và năng lượng Argus Media cho rằng chính quyền Trung Quốc có thể đã nhận ra nhu cầu thép trong nước sẽ yếu hơn trong năm nay và ban hành chính sách để buộc các nhà máy cắt giảm sản lượng như trước đây.

“Nếu giá thép tiếp tục giảm mạnh và doanh nghiệp chịu lỗ lớn, chính phủ Trung Quốc sẽ quyết định mức giảm sản lượng cụ thể - giống như những gì OPEC đã làm khi dịch COVID-19 ở diễn biến phức tạp trong giai đoạn 2020-2021".