Doanh nghiệp hải sản lo khó xuất khẩu sang EU

Các doanh nghiệp xuất khẩu hải sản sang EU đang lo lắng khi sắp tới phía EU có thể rút thẻ vàng đối với hải sản có nguồn gốc từ Việt Nam. Khi đó, chi phí và thời gian xuất khẩu hải sản sang EU sẽ rất lớn, giảm sức cạnh tranh của cả ngành hải sản trong nước.

Thông tin tại Hội nghị Doanh nghiệp hải sản cam kết chống khai thác IUU diễn ra ngày hôm nay (25-9) tại TPHCM cho biết, đoàn công tác của Tổng vụ các vấn đề Biển và Thủy sản của EU đã đưa ra 5 khuyến nghị sau đợt đánh giá vào khoảng giữa tháng 5-2017 tại Việt Nam. Nếu Việt Nam không khắc phục tốt và đầy đủ các yêu cầu của EU trước ngày 30-9 này thì khả năng cao Việt Nam sẽ bị EU rút thẻ vàng (yellow card).

Bà Vũ Thị Thu Sắc, Phó chủ tịch Hiệp hội, Chủ tịch Ủy ban Hải sản, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep) cho biết, khối lượng công việc phải làm rất lớn như phải sửa luật; quản lý hệ thống tàu thuyền và đánh bắt cá; truy xuất nguồn gốc…..

Để làm việc này ở Việt Nam, theo bà Sắc là rất khó. Tàu thuyền nước ngoài là tàu có mã lực lớn, máy định vị tốt nên quản lý dễ dàng hơn, trong khi tàu thuyền của Việt Nam là tàu nhỏ, số lượng quá nhiều, để định vị được không phải dễ dàng.

Bên cạnh đó, ngoài việc phải đầu tư phần cứng cho các con tàu đó thì phải huấn luyện về phần mềm, tức đào tạo cho các chủ tàu hiểu biết và nhận thức như thế nào là đánh bắt bất hợp pháp, như thế nào là được quyền và không được quyền... “Cần nhiều thời gian để làm được việc này. Nhưng đây cũng là lúc lập lại trật tự, xây dựng và củng cố hệ thống đánh bắt cho chỉn chu hơn. Chúng ta không còn lựa chọn nào khác", bà Sắc nói.

Theo ông Nguyễn Hải Nam, Phó tổng thư ký Vasep, việc nhận thẻ vàng của EU có thể gây ra nhiều tác động xấu, ảnh hưởng trực tiếp tới việc xuất khẩu hải sản sang EU; và sau đó sẽ ảnh hưởng tới thị trường trường Mỹ và các thị trường có tiềm năng khác. Trong tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng hải sản của Việt Nam hàng năm với 1,9 đến 2,2 tỉ đô la Mỹ, EU và Mỹ mỗi thị trường chiếm 16-17% với giá trị khoảng 350-400 triệu đô la Mỹ/năm.

Ông Vũ Quang Vinh, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm CJ Cầu Tre, đơn vị có tỷ lệ xuất khẩu sang EU chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch của công ty cho biết, CJ Cầu Tre đã có khoảng 30 năm xuất khẩu sang thị trường này nên đã quen với các quy định ngặt nghèo của EU. Tuy nhiên, phía EU không chỉ đánh giá dựa trên một vài doanh nghiệp mà đánh giá trên cả cộng đồng gồm nhiều doanh nghiệp nhỏ khác, nên nếu EU kiểm tra những doanh nghiệp này và rút thẻ vàng thì sẽ ảnh hưởng chung tới toàn bộ doanh nghiệp.

Ông Ngô Viết Hoài, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần chế biến xuất nhập khẩu thủy sản tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Baseafood tính toán nếu EU rút thẻ vàng, tất cả container xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm tra mất khoảng 3-4 tuần. Như vậy sẽ có hai khả năng, nếu được thông quan thì doanh nghiệp thiệt hại khoảng 600-700 euro/container chi phí neo đậu cảng, bến bãi trong 4 tuần kiểm tra. Trong trường hợp không được thông quan và bị trả về thì riêng tiền vận chuyển cho mỗi container đã mất 4.000 đến 5.000 euro, chưa tính tới thiệt hại hàng hóa. “Tăng chi phí quá lớn sẽ khiến doanh nghiệp khó có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp nước khác cùng xuất khẩu vào EU", ông Hoài nói.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Vũ Văn Tám cho hay: “Khả năng EU rút thẻ vàng với chúng ta là nhiều hơn”. Do đó, Vasep, các doanh nghiệp cùng cơ quan quản lý nhà nước trước hết phải cùng nhau hành động để ngăn chặn việc EU rút thẻ vàng với Việt Nam. Trong trường hợp EU rút thẻ vàng thật thì phải sớm thoát ra và coi đây là cơ hội lập lại trật tự, tổ chức lại sản xuất để xây dựng nghề cá có trách nhiệm.

Tại hội nghị, các doanh nghiệp hải sản cam kết chỉ thu mua nguyên liệu hải sản từ những tàu cá khai thác hợp pháp, có nguồn gốc rõ ràng, chỉ nhập khẩu hải sản khai thác hợp pháp; không thu mua hải sản của các tàu cá đánh bắt bất hợp pháp, khai thác không có giấy phép, không có nhật ký và không báo cáo theo quy định, khai thác bằng ngư cụ cấm; nói không với những loài hải sản quý hiếm, những sản phẩm đánh bắt có kích cỡ nhỏ hơn quy định.