Đâu là rủi ro tiềm ẩn với thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh lãi suất tiếp tục giảm?

Trong báo cáo cập nhật gần đây, SGI Capital nhận định thị trường chứng khoán toàn cầu tháng 7 có sự đồng pha với S&P 500 của Mỹ tăng 3,11%, Châu Âu Stoxx 50 tăng 1,64%, Kospi (Hàn Quốc) tăng 2.66%, Shanghai Composite của Trung Quốc tăng 2,78% trong khi VN-Index tăng 9,17%.

Cũng theo nhóm phân tích, Fed và ECB tiếp tục nâng lãi suất 0,25% vào cuối tháng 7 như thị trường đã kỳ vọng và và rất có thể đây là lần tăng lãi suất cuối cùng của Fed. Các doanh nghiệp Mỹ và người tiêu dùng vẫn đang có sức chống chịu với lãi suất nâng lên nhờ đã phát hành trái phiếu và vay mortgage dài hạn với lãi suất thấp ở giai đoạn kích thích.

Tác động của lãi suất cao sẽ bắt đầu ảnh hưởng cuối 2023 với lượng đáo hạn bắt đầu tăng nhanh, và giai đoạn 2023 – 2026 sẽ chứng kiến lượng đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp hàng năm tăng khoảng 60% so với 2022.

Đối với hộ gia đình, sức ép lãi suất mortgage chưa tác động nhiều do phần đông các hộ gia đình đã chốt cố định dài hạn khoản vay với lãi suất 3 - 4% ở giai đoạn COVID. Như vậy, lãi suất tiếp tục neo cao đủ lâu sẽ tác động vào những nhóm doanh nghiệp nhỏ đã không đủ điều kiện đi vay giai đoạn COVID, và những nhóm doanh nghiệp có trái phiếu đáo hạn và tiếp tục phát hành mới.

Trong khi đó, lợi nhuận doanh nghiệp Mỹ ở Q3 được kỳ vọng tăng trở lại sau kỳ báo cáo quý II suy giảm thuộc mức cao trong 10 năm trở lại đây (giảm 7% so với cùng kỳ). Các nhà đầu tư kỳ vọng lơi nhuận sẽ tăng mạnh gần 10% vào quý IV/2023. Một lưu ý là các doanh nghiệp phụ thuộc vào xuất khẩu vẫn có mức sụt giảm lợi nhuận tới 20% cho thấy nhu cầu toàn cầu ngoài Mỹ rất yếu. 

Bên cạnh đó, các Ngân hàng Trung ương vẫn đang hút tiền mạnh về trong bối cảnh Bộ Tài chính Mỹ sẽ phát hành gần 1.000 tỷ trái phiếu từ nay tới cuối năm và Ngân hàng Trung ương Nhật sẽ lỏng tay hơn trong việc kiểm soát lợi suất trái phiếu khi cho phép trái phiếu 10 năm dao động ở mức 1%.

Việc hút thanh khoản tiếp tục sẽ gây áp lực cho thị trường trái phiếu, qua đó tạo áp lực trực tiếp cho việc phát hành mới cổ phiếu và trái phiếu tại thị trường chứng khoán. Sự kiện Fitch Ratings hạ mức tín nhiệm của Mỹ từ AAA xuống AA+ sẽ càng gây áp lực cho nhu cầu phát hành mới của chính phủ Mỹ.

SGI Capital đánh giá dữ liệu lạm phát Mỹ sẽ không thể gây ngạc nhiên theo chiều xuống khi thị trường đã dự báo hiệu ứng nền cao của tháng 7/2022 trong khi đó, giá năng lượng và lương thực đã tăng mạnh trở lại. Vì vậy, thị trường chứng khoán sẽ khó có ngạc nhiên tích cực ở thời điểm ra dữ liệu lạm phát.

Thị trường tài chính cũng kỳ vọng sau cuộc họp Bộ chính trị Trung Quốc, nhiều biện pháp kích thích sẽ được đưa ra.

Nhìn về tổng thể trong ngắn hạn, những rủi ro lớn với vĩ mô thế giới chưa thực sự rõ nét và đáng ngại nhờ sức mạnh kinh tế Mỹ và EU vẫn duy trì trong khi chu kỳ tăng lãi suất đã đi tới cuối con đường. Trong chu kỳ này, Ngân hàng Trung ương nhiều quốc gia mới nổi đã chủ động hơn khi dừng tăng hoặc hạ lãi suất trước Fed. Trong nửa cuối năm, nhiều Ngân hàng Trung ương dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất như Hàn Quốc, Brazil, Việt Nam, …

Đâu là những lưu ý với TTCK Việt Nam?

Với thị trường Việt Nam, SGI Capital cho biết lãi suất tiền gửi, cho vay, lợi suất trái phiếu và lãi suất qua đêm tại thị trường liên ngân hàng tiếp tục giảm.

"Lãi suất giảm tiếp tục là động lực chính cho thị trường chứng khoán. Nhờ đó, giá trị giao dịch của thị trường liên tục được đẩy lên cao và định giá của thị trường được cải thiện. Tuy nhiên, tỷ giá đang âm thầm nhích tăng, tiến về mốc 24.000 đồng/USD. Nếu tỷ giá tăng mạnh sẽ gây áp lực lên thị trường khi Ngân Hàng Nhà nước Việt Nam sẽ cần cân đối lãi suất ngắn hạn để tạo sự hấp dẫn của VND.

Thị trường chứng khoán khi ở nền định giá không rẻ sẽ dễ phản ứng không tích cực với những thông tin bất lợi/đảo chiều của lãi suất", báo cáo chỉ ra.

Thống kê của Fiintrade cho thấy lợi nhuận sau thuế quý II của doanh nghiệp niêm yết ước tính giảm 11,2%, dịch vụ tài chính và bất động sản có mức tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng trong đó khối ngân hàng chỉ giảm 1,3%. Thị trường chứng khoán phần lớn phản ứng tích cực với kết quả kinh doanh quý II của các doanh nghiệp lớn và kỳ vọng kinh tế phục hồi những tháng cuối năm sẽ hỗ trợ nhóm ngành yếu kém hồi phục.

Một điểm lưu ý là tỷ lệ margin thị trường đang tiếp tục tăng và tiến dần về vùng rủi ro (vượt 3,5% vốn hóa thị trường). Lượng phát hành cổ phiếu của quý III sẽ tăng đột biến gấp đôi của quý II và giao dịch tụ vào một số nhóm cổ phiếu như bất động sản và chứng khoán sẽ tiềm tàng tạo một vùng cung đủ lớn tạo nên rủi ro điều chỉnh cho những nhóm ngành đã tăng mạnh này.

Nhìn về tổng thể, nhóm phân tích của SGI Capital cho rằng chính sách tiền tệ và tài khóa nới lỏng dưới quyết tâm hỗ trợ tăng trưởng của chính phủ vẫn sẽ là động lực lớn nhất trong những tháng tới thúc đẩy dòng tiền quay trở lại tìm kiếm cơ hội trong thị trường chứng khoán và sau đó là cả thị trường bất động sản.