Cuộc tấn công tại Arab Saudi tác động thế nào tới người tiêu dùng toàn cầu?

Là một thành phần quan trọng trên thị trường, người tiêu dùng sẽ cảm nhận sâu sắc tác động của sự gián đoạn nguồn cung dầu lần này. 

Chi phí sẽ tăng ở đâu

Theo Reuters, người tiêu dùng toàn cầu có thể thấy chi phí tăng đối với các sản phẩm từ xăng và dầu diesel tới chi phí sưởi ấm tại nhà và giá vé máy bay, sau khi cuộc tấn công vào cuối tuần trước khiến giá dầu thế giới tăng vọt. 

Với chi phí đi lại tăng, vận chuyển các hàng hóa khác, như hàng tạp hóa, cũng có thể tăng trong những tháng sắp tới. 

Giá dầu ảnh hưởng thế nào tới giá xăng và dầu diesel?

Dầu thô được lọc hóa thành các sản phẩm nhiên liệu như xằng và dầu diesel. Khi giá dầu thô tăng, chi phí nhiên liệu sẽ tăng theo. Các yếu tố khác cũng quan trong đối với giá xăng và dầu diesel bán lẻ, như thuế địa phương và các qui định tiêu chuẩn về nhiên liệu. 

Tuy nhiên, dầu thô là yếu tố lớn nhất. 

"Đầu thô có thể chiếm 50% giá dầu diesel và xăng Mỹ, vì vậy khi giá dầu thô tăng, giá nhiên liệu bán lẻ cũng đi lên", theo Jeanette Casselano, người đại diện của Hiệp hội Ô tô Mỹ. 

Tại sao Arab Saudi là nhân tố quan trong trong bài toán này?

Arab Saudi là nhà xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới và là một trong số các nhà sản xuất hàng đầu. Cuộc tấn công đối với các cơ sở của quốc gia này đã loại bỏ một nửa sản lượng (5,7 triệu thùng/ngày, tương đương 5%) của nguồn cung toàn cầu.

Quốc gia Trung Đông cũng là nhà nắm giữ gần như toàn bộ công suất sản xuất dầu dự phòng của thế giới. Công suất dự phòng là khả năng tăng sản lượng một cách nhanh chóng để bù đắp cho bất kì vấn đề nào về nguồn cung trên trên thế giới. 

Vì vậy, bất kì sự gián đoạn nguồn cung lớn nào tiếp tục xảy ra sẽ tác động tới nguồn cung dầu và giá nhiều hơn so với khi Arab Saudi vẫn có công suất dự phòng. 

Trước khi xảy ra vụ tấn công, Arab Saudi xuất khẩu 7 triệu thùng dầu/ngày ra thế giới, phần lớn là tới người mua châu Á. 

Khi nào giá sẽ bắt đầu tăng?

Reuters nhận định điều này sẽ sớm diễn ra. Giá tại các trạm bơm sẽ phản ứng rất nhanh đối với biến động trên thị trường tương lai, vốn đã ghi nhận đợt tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 16/9, phản ứng lại vụ tấn cống. 

Tại Mỹ, người lái xe có thể thấy giá xăng tại các trạm bơm bắt đầu tăng sớm nhất là trong tuần này và giá có thể tăng tới 25 US cent trong tháng này. 

Các hợp đồng xăng và dầu diesel giao sau của Mỹ trnê sàn giao dịch hàng hóa New York đã tăng lần lượt hơn 12% và 10% trong phiên giao dịch ngày 16/9.

Làm thế nào giá nhiên liệu tăng có thể kéo các chi phí khác lên theo?

Giá nhiên liệu, đặc biệt là diesel được dùng cho các phương tiện chịu thuế nặng như ô tô tải và thiết bị nông nhiệp, được dự báo sẽ tăng. Điều này sẽ ảnh hưởng chi phí vận tải cho các công ty để chuyển sản phẩm từ nhà máy và trang trại. 

Ngành sản xuất đòi hỏi một lượng lớn nguồn cung nhiên liệu như sản xuất ô tô và hóa chất có thể cũng sẽ phải chuyển phần gia tăng cho người tiêu dùng nếu chi phí của họ cao lên.

Vì vậy, người tiêu dùng có thể thấy chi phí tăng đối với các mặt hàng tại cửa hàng thực phẩm như đồ tươi, được vận chuyển từ các khu vực khác tới. 

Giá nhiên liệu tăng được dự báo sẽ diễn ra ở khắp các nền kinh tế lớn của thế giới, với những quốc gia châu Á sẽ đặc biệt nhạy cảm đối với sự tăng vọt về giá dầu vì ngành sản xuất tiêu thụ năng lượng lớn, theo John Kilduff, đối tác của Again Capital tại New York.

Phụ thuộc vào thời gian xuất khẩu của Arab Saudi bị ảnh hưởng, người tiêu dùng có thể thấy giá vé máy bay tăng vì giá nhiên liệu cho máy bay rất cao, ông Phil Flynn, chuyên gia phân tích tại Price Futures Group, Chicago cho hay.

Giá dầu sưởi ấm cho các hộ gia đình cũng có thể tăng tại thời điểm nhu cầu bắt đầu tăng tại Mỹ và châu Âu khi nhiệt độ giảm trước mùa đông. 

Tại sao giá dầu được dự báo tăng? Thế giới không có các kho trữ dầu sao?

Các thành viên của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) được yêu cầu duy trì ít nhất 90 ngày nhập khẩu dầu thô/sản phẩm dầu trong kho dự trữ phòng trường hợp như hiện tại xảy ra. 

Mỹ cho biết có thể sử dụng dự trữ xăng quốc gia nếu cần thiết, và Arab Saudi cũng có đủ dầu tồn kho để bù đắp xuất khẩu trong một thời gian nhất định.

Tuy nhiên, thị trường toàn cầu vẫn bị ảnh hưởng vì vẫn chưa rõ Arab Saudi sẽ cần bao lâu để sửa chữa và xuất khẩu trở lại.

Chẳng phải giá xăng đang tương đối thấp?

Theo Hiệp hội Ô tô Mỹ (AAA), giá xăng trung bình hiện ở 2,56 USD/gallon. Mức giá thấp thường liên quan tới việc người tiêu dùng giảm chi tiêu.

Năm 2008, trong lúc nền kinh tế toàn cầu suy thoái, một đợt tăng của giá dầu đã kéo giá xăng trung bình lên kỉ lục 4,11 USD/gallon, theo AAA.