Cuộc đua thưởng nóng hút nhân công ngành điện tử

"Chúng tôi đang đối mặt với nhu cầu tăng trưởng nhân lực rất lớn", ông Chou I Wen, phụ trách Tổng bộ Foxconn Việt Nam (Tập đoàn Khoa học kỹ thuật Hồng Hải) cho biết tại phiên giao dịch việc làm khai xuân Ất Tỵ cùng 13 doanh nghiệp lớn của Bắc Giang giữa tháng 2.

Sau gần hai thập niên có mặt tại Việt Nam, tập đoàn lớn nhất thế giới lĩnh vực điện tử, máy tính của Đài Loan đạt quy mô 94.000 lao động, vốn đầu tư 4,2 tỷ USD tại các tỉnh thành Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Nghệ An, chuyên cung ứng, lắp ráp linh kiện cho các hãng Apple, Nvidia...

Doanh thu Foxconn Việt Nam tăng trưởng hơn 70% năm 2024 và đặt mục tiêu 50% trong năm nay, tập trung vào lĩnh vực ICT và chất bán dẫn. "Tuyển dụng lao động ngành ICT trở thành thách thức lớn nhất do quy mô sản xuất mở rộng nhanh", ông Chou nói, thêm rằng ngoài lao động phổ thông, doanh nghiệp đang tìm kiếm nhân tài lĩnh vực công nghệ cao.

Trước mắt trong ba tháng đầu năm, Foxconn Bắc Giang cần tuyển 22.000 lao động, tập trung nhóm công nhân phổ thông. Đồng nghĩa mỗi ngày nhân sự phải tuyển được gần 250 lao động. Nhu cầu của riêng doanh nghiệp này đã chiếm hơn 73% tổng nguồn cầu của các nhà máy Bắc Giang trong quý I.

Trong bối cảnh khát nhân lực, một số doanh nghiệp Bắc Giang tăng lương cơ bản diện rộng khoảng một triệu đồng để thu hút người mới và tránh công nhân nhảy việc. Riêng Foxconn giữ nguyên lương cơ bản 5,1 triệu cùng phụ cấp 2,5-2,8 triệu đồng mỗi tháng, song thay đổi chiến thuật tuyển dụng.

Lao động mới trúng tuyển hưởng 7 triệu đồng được chia đều trong ba tháng đầu tiên từ lúc vào nhà máy. Tiền thưởng thời vụ chiếm khoảng 20%, nâng tổng thu nhập của công nhân lên mức 14-15 triệu đồng mỗi tháng trong khi bình thường dao động 9-12 triệu đồng. Thưởng nội bộ cho nhân viên Foxconn giới thiệu người quen vào làm việc đủ ba tháng nâng lên 6 triệu thay vì 3-4 triệu đồng như trước. Đây là mức thưởng thời vụ cao nhất toàn tỉnh Bắc Giang thời điểm này.

Chính sách giúp thu hút gần 1.000 ứng viên mỗi ngày, thông qua tất cả kênh tuyển dụng từ nộp hồ sơ trực tiếp đến nhà cung ứng, mạng xã hội. Mỗi ngày, khoảng 400 hồ sơ trong số ứng tuyển vượt qua phỏng vấn và 85% là công nhân phổ thông. Riêng trong phiên giao dịch việc làm đầu năm, bộ phận nhân sự tiếp nhận 50 phiếu ứng tuyển, chưa tính số sinh viên cao đẳng sắp tốt nghiệp đăng ký. Bàn tuyển dụng của doanh nghiệp này nhộn nhịp nhất trong tất cả các gian.

"Khoản thưởng hiện cao nhất KCN Quang Châu, còn lương cơ bản giữ nguyên so với mặt bằng chung", ông Đào Khắc Minh, Trưởng phòng nhân sự Foxconn KCN Quang Châu khẳng định. Chính sách này sẽ giúp tuyển đủ 22.000 lao động tới cuối tháng 3, giảm đáng kể áp lực cho bộ phận nhân sự vào mùa cao điểm.

Song chính sách không kéo dài mà chỉ áp dụng trong tháng 2 - mùa cao điểm tuyển dụng nhân sự mới phục vụ đơn hàng và thay thế lực lượng cũ không quay lại nhà máy sau Tết. Theo ông Minh, tùy thời điểm trong năm mà công ty sẽ tung ra chính sách tuyển dụng phù hợp. Các khoản "phá tiền lệ" thường áp dụng dịp đầu năm hoặc tháng 9-10, mùa cao điểm đáp ứng đơn hàng, hoặc mở rộng xưởng, thêm dây chuyền sản xuất.

70% nguồn cung ứng lao động của doanh nghiệp này vẫn đến từ phía Bắc, phần còn lại từ miền Trung và một phần nhỏ từ phía Nam. Ông Minh nhìn nhận lực lượng lao động các tỉnh từ miền Trung ra Bắc đang giảm dần vì có nhiều cơ hội việc làm tại quê nhà.

Phụ trách nhân sự một công ty đang cần hàng nghìn lao động đầu năm cho hay Foxconn Bắc Giang nâng mức thưởng tuyển dụng lên 7 triệu đồng khiến các doanh nghiệp khác rất "đau đầu". Bởi các nhà máy đều nhìn nhau để nâng lương, thưởng, khoản phúc lợi. "Cuộc cạnh tranh làm tăng giá cả nhân công lẫn chi phí tuyển dụng, nhưng vẫn phải chạy đua vì nhà máy nào cũng cần lao động số lượng lớn để đáp ứng đơn hàng", vị này bổ sung.

Không mạnh tay chi thưởng cho lao động mới như Foxconn, nhưng người hàng xóm Luxshare- ICT cũng không kém cạnh về phúc lợi. Riêng tiền ăn, chuyên cần tăng hơn 500.000 đồng so với trước. Bộ phận tuyển dụng cho hay trong tháng 2, công ty thưởng thêm 3 triệu đồng cho lao động tự tìm đến ứng tuyển tại nhà máy hoặc thông qua kênh tuyển dụng, trả trong ba tháng từ lúc vào làm việc. Năm 2025, doanh nghiệp cần tuyển 30.000 người, quý I khoảng 6.000.

Giữa các bàn tuyển dụng, Hoài Ngọc, nhân viên Phòng nhân sự qua kênh tư vấn online giới thiệu phúc lợi của Luxshare- ICT nhằm thu hút ứng viên. "Anh chị nếu không nhận 500.000 đồng hỗ trợ tiền trọ mỗi tháng có thể xách valy vào ký túc xá công ty ở, tiện nghi không thiếu gì, không tốn thêm một đồng điện nước", nhân viên 23 tuổi, giọng ngọt ngào tiếp thị. Ngọc phân tích lao động tỉnh xa nếu thuê trọ phải chi 1,5-2 triệu đồng mới được một phòng như ý, trong khi nếu ở ký túc xá sẽ có thêm khoản tích lũy để làm việc riêng hoặc gửi về phụ giúp gia đình.

"Công ty trợ cấp 1,17 triệu đồng tiền ăn mỗi tháng, nếu không ăn hết các bữa sẽ được quy đổi thành tiền, trả cùng lương. Tổng trợ cấp dao động 2,8-4 triệu đồng, các chị em đang nuôi con nhỏ có thêm một số khoản phúc lợi", Hoài Ngọc nói, đánh giá tổng thu nhập 9-12 triệu đồng mỗi tháng với công nhân là mức "không thua kém, còn nhỉnh hơn một số công ty trên địa bàn". Riêng nhóm kỹ thuật viên, kỹ sư thu nhập theo thỏa thuận, mức cao hơn.

Ngoài chi tiền, doanh nghiệp này đẩy mạnh tuyển dụng qua các kênh và mở rộng nguồn tuyển, tự đào tạo đội ngũ nhân sự "cây nhà lá vườn" thành các streamer chuyên nghiệp quảng bá chính sách và văn hóa công ty. Mỗi người được sang công ty mẹ ở Trung Quốc đào tạo streamer ít nhất ba tháng.

Ông Nguyễn Xuân Sơn, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Bắc Giang, đánh giá nguồn cung ngày càng hạn chế trong khi doanh nghiệp phát triển nhanh và nóng thì không gì thu hút nhân lực mạnh mẽ bằng quyền lợi nổi trội hơn so với mặt bằng chung, tập trung vào lương, phúc lợi và cải thiện điều kiện lao động. Một số doanh nghiệp vì thế có chính sách đặc thù để hút nhân công tùy thời điểm, nhưng thường ở doanh nghiệp tiềm lực kinh tế mạnh cần đông lao động.

Ba năm liên tiếp dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng, Bắc Giang đạt bình quân 14% mỗi năm giai đoạn 2017-2024. Lãnh đạo địa phương tính toán cứ 5 năm, quy mô nền kinh tế Bắc Giang tăng gấp đôi, hiện đứng thứ 12 cả nước. Nhu cầu nhân lực vì thế ngày càng lớn, năm sau cao hơn năm trước, nhất là trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn.

Đầu năm 2024 khó tuyển dụng, lãnh đạo Bắc Giang tổ chức các đoàn công tác về 8 tỉnh thành, trường đại học để tiếp xúc lao động, sinh viên mời gọi về làm việc. Cuối năm, cán bộ Trung tâm Dịch vụ Việc làm kết nối với người phụ trách đài phát thanh 192 xã phường trên toàn tỉnh, mỗi ngày hai lần truyền thanh nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cần gấp 5.000 lao động trong 15 ngày.

Song lãnh đạo tỉnh Bắc Giang cũng nhìn nhận vấn đề tuyển dụng nóng mang tính thời điểm nên đề nghị doanh nghiệp ngoài tìm kiếm nhân sự còn chăm lo đào tạo công nhân. Doanh nghiệp liên kết các trường trong tỉnh đào tạo lao động chất lượng cao để giữ lấy nguồn lực cho mình, xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, chế độ đãi ngộ hợp lý để có nhân lực lâu bền. Sinh viên, lao động cần nhận thức rõ sống trong kỷ nguyên số, nơi mà công nghệ, Al thay đổi đáng kể thị trường lao động, nhiều ngành mới xuất hiện thay thế nghề truyền thống. Việc cấp bách là thích nghi, cập nhật tri thức mới và có định hướng nghề nghiệp rõ ràng.