Cuộc chiến tỷ phú tiền điện tử và nỗ lực 'giải cứu' FTX bất thành
Sáng 8/11, ông Sam Bankman-Fried, chủ sở hữu của sàn giao dịch tiền điện tử FTX, đã khiến nhân viên của mình có một phen bất an khi đưa ra một dòng thông báo có nội dung: “Tôi xin lỗi, mọi thứ hiện tại không ổn”.
Theo Reuters, một phần dẫn tới dòng thông báo này là vì trước đó khoảng nửa tiếng, đối thủ của FTX, Binance đã lên kế hoạch thực hiện một cuộc tiếp quản gây sốc để cứu sàn giao dịch của Sam khỏi “khủng hoảng thanh khoản”. Người sáng lập Binance, Changpeng “CZ” Zhao, người mà Sam từng buộc tội, giờ đây lại là hy vọng của chính ông.
Ông chủ FTX Sam Bankman-Fried. (Ảnh: Reuters).
Manh nha về sự sụp đổ của FTX đã xuất hiện nhiều thang trước, bắt nguồn từ những sai lầm mà Bankman-Fried đã mắc phải sau khi cứu các công ty tiền điện tử khác khi thị trường tiền điện tử sụp đổ trong bối cảnh lãi suất tăng.
Một số giao dịch liên quan đến công ty thương mại của Bankman-Fried, Alameda Research, đã dẫn đến một loạt khoản thua lỗ, theo những nguồn tin thân cận với công ty.
Các cuộc phỏng vấn và thông điệp cũng chỉ ra con đường mới cho sự cạnh tranh gay gắt giữa hai tỷ phú, những người trong vài tháng gần đây đã cạnh tranh thị phần và công khai cáo buộc lẫn nhau. Sự việc được đẩy lên đến đỉnh điểm vào ngày 9/11, với việc Binance rút khỏi thỏa thuận của mình và biến tương lai FTX trở nên bất định.
Sam Bankman-Fried đang tìm kiếm những người ủng hộ thay thế. Sau khi Binance rút tiền, ông đã nói với nhân viên FTX trong một tin nhắn rằng trước đó Binance chưa nói với họ về bất kỳ sự đảm bảo nào liên quan tới giao dịch và Sam đang “tìm kiếm tất cả lựa chọn”.
Cả Binance và FTX đều không trả lời yêu cầu bình luận. Binance trước đó cho biết họ đã quyết định rút khỏi thỏa thuận này do kết quả của việc cân nhắc kỹ lưỡng về FTX và các báo cáo tin tức về các cuộc điều tra của Mỹ đối với công ty.
Việc CZ tiết lộ kế hoạch tiếp quản đã giới hạn một sự đảo ngược đáng kinh ngạc đối với Bankman-Fried. Người đàn ông 30 tuổi này đã thành lập FTX vào năm 2019 và đưa nó trở thành một trong những sàn giao dịch tiền số lớn nhất, tích lũy được khối tài sản gần 17 tỷ USD.
Tin tức về cuộc khủng hoảng thanh khoản tại FTX đã nhanh chóng vang khắp thế giới tiền số. Giá của các đồng tiền lớn giảm mạnh, với bitcoin giảm xuống mức thấp nhất trong gần hai năm, qua đó khiến thị trường tiền số một lần nữa cảm nhận nỗi đau khi các ngân hàng trung ương thắt chặt tín dụng.
Bằng cách rút khỏi thương vụ, Binance cũng đã tránh được sự giám sát của ccơ quan quản lý. Các cơ quan quản lý tài chính trên khắp thế giới trước đây đã đưa ra cảnh báo về việc Binance hoạt động mà không có giấy phép.
Bộ Tư pháp Mỹ đang điều tra Binance về khả năng rửa tiền và các vi phạm có nguy cơ vướng phải các vấn đề pháp lý. Reuters đưa tin vào tháng trước rằng Binance đã giúp các công ty Iran giao dịch 8 tỷ USD kể từ năm 2018 bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Ngọn nguồn mối quan hệ căng thẳng giữa CZ và Sam
Mối quan hệ của Zhao và Bankman-Fried bắt đầu vào năm 2019. 6 tháng sau khi FTX ra mắt, Zhao đã mua 20% sàn giao dịch với giá khoảng 100 triệu USD. Vào thời điểm đó, Binance cho biết khoản đầu tư này “nhằm mục đích cùng nhau phát triển nền kinh tế tiền điện tử”.
Tuy nhiên, trong vòng 18 tháng, mối quan hệ của họ đã trở nên tồi tệ. FTX đã phát triển nhanh chóng và Zhao xem FTX như một đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Binance trong khát vọng vươn ra toàn cầu.
Mối quan hệ giữa FTX và Binance dần trở nên căng thẳng. (Ảnh: Reuters).
Tháng 5/2021, Khi FTX nộp đơn xin giấy phép tại Gibraltar cho một công ty con, họ phải gửi thông tin về các cổ đông lớn của mình, nhưng Binance đã ngăn cản yêu cầu trợ giúp của FTX.
Từ tháng 5 đến tháng 7/2021, các luật sư và cố vấn của FTX đã viết thư cho Binance ít nhất 20 lần để biết chi tiết về nguồn tài sản, các mối quan hệ ngân hàng và quyền sở hữu Binance của Zhao.
Vào tháng 6/2021, một luật sư FTX đã nói với giám đốc tài chính của Binance rằng Binance không “tương tác với chúng tôi đúng cách” và họ có nguy cơ “làm gián đoạn một dự án quan trọng đối với chúng tôi”. Một nhân viên pháp lý của Binance đã trả lời FTX rằng cô ấy đang cố gắng nhận phản hồi từ trợ lý cá nhân của Zhao, nhưng thông tin được yêu cầu “quá chung chung” và họ không thể cung cấp mọi thông tin.
Tháng 7/2021, Bankman-Fried vẫn mòn mỏi chờ đợi. Ông đã mua lại cổ phần của Zhao trong FTX với giá khoảng 2 tỷ USD. Hai tháng sau, khi Binance không còn tham gia nữa, cơ quan quản lý của Gibraltar đã cấp giấy phép cho FTX.
Thông tin được giữ kín
Từ tháng 5 đến tháng 6, công ty thương mại của Bankman-Fried, Alameda Research, đã phải chịu một loạt thua lỗ từ các giao dịch, bao gồm một thỏa thuận cho vay trị giá 500 triệu USD với công ty cho vay tiền điện tử Voyager Digital. Voyager đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng 7, với chi nhánh của FTX tại Mỹ đã trả 1,4 tỷ USD cho tài sản của mình trong một cuộc đấu giá vào tháng 9.
Tìm cách hỗ trợ Alameda, công ty nắm giữ tài sản giá trị gần 15 tỷ USD, Sam Bankman-Fried đã chuyển ít nhất 4 tỷ USD trong quỹ FTX, được đảm bảo bằng các tài sản bao gồm mã thôn gbaso FTT và cổ phiếu trong nền tảng giao dịch Robinhood Markets Inc.
Một phần trong số các quỹ FTX này là tiền gửi của khách hàng. Bankman-Fried đã không nói với các giám đốc điều hành FTX khác về động thái ủng hộ Alameda. Những nguồn tin thân cận với vấn đề này cho biết Sam lo sợ rằng thông tin có thể bị rò rỉ.
Tuy nhiên, tới ngày 2/11, một báo cáo của hãng tin CoinDesk đã nêu chi tiết bảng cân đối kế toán bị rò rỉ được cho là cho thấy phần lớn tài sản trị giá 14,6 tỷ USD của Alameda được nắm giữ trong FTT. Giám đốc điều hành Alameda Caroline Ellison cho biết bảng cân đối kế toán chỉ dành cho “một tập hợp con các thực thể doanh nghiệp của Alameda”, với hơn 10 tỷ USD tài sản không được phản ánh.
Điều đó không giải quyết được những nghi ngờ ngày càng tăng của giới đầu tư về sức khỏe tài chính của Alameda và cách nó tác động tới FTX. Sau đó, Zhao cho biết Binance sẽ bán toàn bộ cổ phần của mình trong mã thông báo, FTT, trị giá ít nhất 580 triệu USD, "do những tiết lộ gần đây đã được đưa ra ánh sáng". Giá của mã thông báo đã giảm 80% trong hai ngày sau đó và đã có một lượng lớn dòng tiền chảy ra từ sàn giao dịch.
Đợt rút tiền ồ ạt
Trong thông điệp gửi tới nhân viên, Bankman-Fried cho biết công ty đã chứng kiến một “đợt rút tiền khổng lồ” khi người dùng đổ xô rút 6 tỷ USD tiền điện tử từ FTX chỉ trong 72 giờ. Bankman-Fried nói với nhân viên của mình, số tiền rút hàng ngày thường lên tới hàng chục triệu USD.
CEO Binance Changpeng Zhao. (Ảnh: Reuters).
Sau dòng tweet của Zhao rằng Binance sẽ bán FTT đang nắm giữ, Bankman-Fried dự kiến tin tưởng rằng FTX sẽ vượt qua các cuộc tấn công của đối thủ. Ông đã nói với nhân viên trên Slack rằng việc rút tiền "không có gì đáng ngạc nhiên cả” và họ có thể xử lý các yêu cầu.
Dù vậy, tình hình dần trở nên nghiêm trọng. Không thể nhanh chóng tìm được người ủng hộ hoặc bán các tài sản kém thanh khoản khác trong thời gian ngắn, Bankman-Fried đã liên hệ với Zhao. Zhao sau đó xác nhận rằng Bankman-Fried đã gọi cho ông
Changpeng Zhao đã công bố thỏa thuận tiềm năng vài giờ sau đó, đi kèm với đó là dòng tweet của Bankman-Fried với nội dung “gửi lời cảm ơn sâu sắc đến CZ”. "Hãy sống để chiến đấu vì một tương lai khác”, Bankman-Fried nói với nhân viên trên Slack.
Các nhân viên của ông đã bị sốc. Ngay cả các giám đốc điều hành cũng đã chìm trong lo lắng về những thông tin đã được giấu kỹ trước đó cho đến khi Bankman-Fried thông báo với họ.
Sau đó, Binance tiếp tục đưa ra thông báo hủy thương vụ tiếp quản. Binance cho biết: “Các vấn đề nằm ngoài tầm kiểm soát hoặc khả năng trợ giúp của chúng tôi”, CEO Binance CZ cho biết.
