Cuộc chiến ở Ukraine có thể sắp rơi vào giai đoạn bế tắc

Chiến dịch phản công chưa thành công

Hồi cuối tháng 8, ông Jake Sulivan, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, từng khẳng định: “Chúng tôi không cho rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine đang gặp bế tắc”. Ông khẳng định Ukraine đang giành lại lãnh thổ “trên cơ sở có phương pháp, có hệ thống”.

Tuy nhiên, các bằng chứng hiện nay cho thấy cuộc phản công của phía Kiev vẫn chưa hoàn thành mục tiêu tối thiểu đã đề ra và cuộc chiến với Nga có lẽ đã thực sự rơi vào thế bế tắc. Năm 2024 sẽ là giai đoạn khó khăn và nguy hiểm với Ukraine, theo tờ Economist. 

Chiến dịch phản công của Ukraine bắt đầu từ tháng 6 và cho tới nay mới chỉ đạt được bước tiến khiêm tốn ở rìa Bakhmut -  thị trấn phía đông mà Nga đã chiếm được vào tháng 5 và tại tỉnh Zaporizhia ở phía nam. Binh sĩ mệt mỏi, đạn dược hạn chế và thời tiết ẩm ướt sẽ cản bước cuộc phản công của Ukraine trong những tháng mùa đông.

Nhiều khả năng cả Nga và Ukraine sẽ phát động các chiến dịch tấn công tầm xa mới và khốc liệt vào mùa đông. Nga đã tích trữ tên lửa trong thời gian qua và rất có thể sẽ lại nhắm vào lưới điện của Ukraine lần nữa. Ukraine thì đang tích lũy máy bay không người lái và sẽ tiếp tục tấn công khu vực Crimea do Nga chiếm đóng với sự hỗ trợ của một lượng nhỏ tên lửa ATACMS do Mỹ cung cấp.

Câu hỏi quan trọng cho năm 2024 là bên nào có thể xây dựng lại lực lượng nhanh hơn. Điều này sẽ phụ thuộc một phần vào nhân lực. Quân đội của Nga chưa đạt được mục tiêu tuyển quân nhưng vẫn tập hợp đủ binh sĩ để giữ vững phòng tuyến suốt mùa hè.

Nếu muốn chuyển sang thế tấn công, Nga cần huy động thêm nhiều binh sĩ. Nga có lượng lớn lính nghĩa vụ, nhưng việc điều họ đến chiến trường sẽ gây ra rủi ro chính trị. Ukraine cũng cần quyết định xem liệu nước này có nên điều động các thanh niên trẻ trong độ tuổi 20 đi lính hay không.

Quyết định của phương Tây

Binh sĩ cần vũ khí và đạn dược. Nga đã tăng cường sản lượng quốc phòng vào cuối năm 2022 và có thể sản xuất hơn 2 triệu quả đạn pháo trong năm 2024, cùng với hàng trăm xe tăng mới và được tân trang lại.

Các chính phủ phương Tây đầu tư cho cuộc chiến muộn hơn, do đó ít có khả năng Ukraine sẽ giành được lợi thế về đạn pháo - yếu tố quan trọng nhất ở cấp độ chiến thuật - cho đến cuối năm 2023 hoặc đầu năm 2024.

Khác với mùa xuân năm 2023, trong thời gian tới, Ukraine sẽ không nhận được một lượng lớn thiết bị quân sự. Các chính phủ phương Tây sẽ phải đưa ra lựa chọn quan trọng là nên mở lại dây chuyền sản xuất vũ khí hay chuyển giao tài sản trí tuệ nhạy cảm cho các nhà máy Ukraine.

Sự xuất hiện của bom đường kính nhỏ phóng từ mặt đất do Mỹ cung cấp vào đầu năm 2024 sẽ bổ sung cho kho tên lửa tầm xa của Ukraine. Quân đội nước này cũng sẽ nhận được máy bay phản lực F-16.

Thời gian có vai trò lớn lao. Cả hai bên đều hy vọng giành được thế chủ động. Ukraine vẫn muốn mở một cuộc phản công vào mùa xuân nhưng khó có thể tập hợp sức mạnh trên bộ để thực hiện điều này.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng sẽ muốn quân đội của ông tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công mang tính biểu tượng. Nhưng việc đưa những binh sĩ chưa được huyến luyện kỹ càng vào trận chiến khốc liệt sẽ làm suy yếu quân đội Nga mà không thay đổi được cục diện.

Thách thức lớn nhất cho năm 2024 - điều sẽ định hình cục diện trên chiến trường trong năm sau đó nữa - là liệu các đồng minh của Ukraine có thể mở rộng và điều chỉnh quy trình đào tạo hay không. Cuộc phản công trong mùa hè năm 2023 đã làm lộ ra nhiều vấn đề mà các bên cần chấn chỉnh để giúp các chiến dịch tiếp theo của Ukraine thành công hơn. 

Hội nghị thượng đỉnh NATO tổ chức tại thủ đô Washington của Mỹ vào tháng 7/2024 sẽ được coi phép thử rằng liệu phương Tây có tiếp tục ủng hộ Ukraine hay không. Chiến lược của Nga rất đơn giản là vẫn đánh cho đến khi các đồng minh của Ukraine mệt mỏi nhưng pương Tây có ý định sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev.