Có hiện tượng công ty chứng khoán chào bán, phân phối trái phiếu doanh nghiệp sai quy định

Trong Văn bản số 5225/UBCK-QLKD vừa ban hành mới đây, UBCKNN cho biết thời gian qua thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần phát triển thị trường vốn cũng như thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, thị trường này đã xuất hiện một số hiện tượng chào bán, phân phối, chuyển quyền sở hữu chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Theo yêu cầu của UBCKNN, các công ty chứng khoán phải tuân thủ quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ.

Cụ thể, các công ty chứng khoán đảm bảo tuân thủ Nghị định số 153/2020/NĐ-CP (ngày 31/12/2020) của Chính Phủ quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và quốc tế, bao gồm các dịch vụ tư vấn hồ sơ chào bán trái phiếu; xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu; đăng ký, lưu ký và chuyển nhượng trái phiếu.

Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán phải đảm bảo quy định về công bố thông tin và chế độ báo cáo theo quy định.

UBCKNN sẽ tổ chức kiểm tra, thanh tra về việc cung cấp dịch vụ của các công ty chứng khoán liên quan đến TPDN và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Trước đó vào đầu tháng 9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có công văn gửi UBCKNN; Vụ Tài chính ngân hàng và các Sở Giao dịch Chứng khoán về việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thị trường TPDN.

Công văn của Bộ Tài chính cho biết, bên cạnh vai trò là một kênh huy động vốn lớn và quan trọng trên thị trường, tác động tích cực đối với các doanh nghiệp, việc phát hành TPDN riêng lẻ cũng bộc lộ nhiều rủi ro cho nhà đầu tư và có nguy cơ gây mất an ninh, an toàn nền tài chính quốc gia.

Bộ Tài chính giao yêu cầu các đơn vị tập trung xây dựng các biện pháp thanh tra, giám sát, thắt chặt việc phát hành TPDN riêng lẻ không có tài sản đảm bảo hoặc chất lượng tài sản đảm bảo và uy tín của doanh nghiệp phát hành thấp.

Đồng thời, các đơn vị tiến hành thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình phát hành và cung cấp dịch vụ phát hành TPDN riêng lẻ, đặc biệt là việc phát hành của các doanh nghiệp nhỏ lẻ, mới thành lập, hoạt động trong các lĩnh vực có tính rủi ro cao, có kết quả kinh doanh không rõ ràng, thực chất.

Đối với các trường hợp doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm, lách quy định của pháp luật trong việc phát hành TPDN; lừa đảo, có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư thì đơn vị khẩn trương chuyển cơ quan công an xử lý theo quy định pháp luật.

Sau một thời gian chững lại kể từ khi Nghị định 81 có hiệu lực, thị trường TPDN bắt đầu nóng trở lại trong thời gian gần đây với sự tham gia của nhiều tổ chức tín dụng và công ty chứng khoán trong vai trò thu xếp, đại diện sở hữu và bên mua.

Dữ liệu từ Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho thấy, trong 8 tháng đầu năm có 490 đợt phát hành TPDN trong nước với tổng giá trị phát hành 308.517 tỷ đồng và ba đợt phát hành trái phiếu ra thị trường nước ngoài với tổng giá trị 1 tỷ USD. 

Nhóm ngân hàng thương mạidẫn đầu với tổng giá trị phát hành 116.100 tỷ đồng, kế đến là nhóm bất động sản với giá trị phát hành 107.980 tỷ đồng. Trong đó, khoảng 21,6% trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản phát hành không có tài sản đảm bảo hoặc được đảm bảo bằng cổ phiếu.

Tính riêng trong tháng 8, giá trị TPDN phát hành khoảng 28.797 tỷ đồng, tăng 77,5% so với tháng 7. Nhóm ngân hàng tiếp tục dẫn đầu về khối lượng phát hành với tổng giá trị 10.854 tỷ đồng. Lãi suất trái phiếu cao nhất khoảng 11-12% mỗi năm, phần lớn nằm ở các đợt phát hành của doanh nghiệp bất động sản.

Một số đợt phát hành gần đây có sự tham gia của công ty chứng khoán trong vai trò trái chủ như: 4.800 tỷ đồng của CTCP Bông Sen (Bông Sen Corp); 2.000 tỷ đồng của CTCP Đầu tư và Xây dựng Vạn Trường Phát; 950 tỷ đồng của CTCP Đầu tư Nam Long (Mã: NLG); 900 tỷ đồng của Công ty TNHH Đầu tư Big Gain; 500 tỷ đồng của CTCP Đầu tư Hải Phát (Hải Phát Invest, Mã: HPX);...