Chuyên gia Trần Đắc Phu: Không nên mua và tự xét nghiệm nhanh COVID-19

Trao đổi bên lề cuộc họp Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, sáng 18/7, tại Trụ sở Chính phủ, Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đắc Phu, chuyên gia cố vấn ở Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, giải thích lý do việc thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg (Chỉ thị 16) tại 19 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam; đồng thời khuyến cáo người dân không nên tự ý đi mua và thực hiện xét nghiệm nhanh COVID-19.

Theo chuyên gia Trần Đắc Phu, việc thực hiện giãn cách xã hội phải dựa theo các mức độ nguy cơ dịch bệnh. 

Do đó, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 ban hành Quyết định số 2686/QĐ-BCĐQG quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp hành chính tương ứng trong phòng, chống dịch COVID-19; theo đó, có thể thực hiện giãn cách đến tận cấp xã, huyện, tỉnh/thành phố, khu vực hoặc trên toàn quốc.

Trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp tại TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Đồng Tháp, Tiền Giang, Long An... căn cứ đề nghị của Bộ trưởng Bộ Y tế và ý kiến thống nhất của Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đồng ý áp dụng biện pháp giãn cách xã hội trên phạm vi toàn tỉnh, thành phố theo quy định tại Chỉ thị số 16 đối với 19 tỉnh, thành phố phía Nam - những địa phương có mối giao lưu, quan hệ trong vùng rất lớn.

Đây là một biện pháp để ngăn chặn lây lan dịch bệnh giữa các tỉnh trong khu vực với nhau, đặc biệt từ TP HCM.

Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đắc Phu giải thích trong chính mỗi địa phương, có những xã, huyện có nguy cơ rất cao nhưng có những vùng có nguy cơ thấp hơn. Do đó, việc thực hiện giãn cách xã hội không chỉ bảo vệ an toàn cho chính các địa phương có nguy cơ cao mà còn đảm bảo an toàn cho khu vực khác có nguy cơ thấp hơn.

Bên cạnh đó, tùy tình hình dịch bệnh, đặc điểm kinh tế-xã hội như sản xuất kinh doanh, lưu thông hàng hóa thiết yếu..., mỗi địa phương có cách triển khai áp dụng Chỉ thị 16 phù hợp, đảm bảo phòng, chống dịch hiệu quả nhưng không ảnh hưởng "không đáng có" tới an sinh xã hội của người dân.

Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đắc Phu khuyến cáo khi thực hiện giãn cách xã hội, các địa phương nên lưu ý thực hiện nghiêm nhưng phải tính toán phương án giao thông thông suốt, hạn chế ách tắc và sắp xếp lại phù hợp những loại hình sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, các địa phương phải lưu ý đến vấn đề xe liên tỉnh, liên huyện, không nên đặt ra những quy định không cần thiết, trái với quy định của các cấp có thẩm quyền.

"Việc thực hiện giãn cách xã hội theo mức độ nào cũng đều phải làm nghiêm, tránh hiện tượng 'bên ngoài chặt, bên trong lại lỏng," đồng thời tránh hiện tượng, chúng ta áp dụng để phòng, chống dịch nhưng vô tình tạo thành những đám đông có nguy cơ lây lan dịch bệnh, gây ách tắc giao thông, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh và công tác phòng, chống dịch," ông Trần Đắc Phu nhấn mạnh.

Liên quan đến hiện tượng một số người dân tự đi mua dụng cụ xét nghiệm nhanh COVID-19, chuyên gia Trần Đắc Phu khẳng định các xét nghiệm nhanh COVID-19 là loại sinh phẩm liên quan đến sức khỏe nên phải do Bộ Y tế thẩm định, cho phép lưu hành, sử dụng tại Việt Nam.

"Hiện Bộ Y tế quy định rõ các cơ sở y tế là những đơn vị thực hiện các xét nghiệm nhanh này. Do đó, người dân không nên mua và tự thực hiện xét nghiệm nhanh bởi có một số loại trôi nổi, không đảm bảo chất lượng chính xác," ông Trần Đắc Phu khẳng định.

Các xét nghiệm nhanh có giá trị sử dụng chính xác với các trường hợp: Có triệu chứng nghi mắc COVID-19 như ho, sốt...; sau khi nhiễm từ 2-7 ngày. Còn với những trường hợp nhiễm sau 7 ngày (nồng độ virus ít đi), độ chính xác của xét nghiệm nhanh không cao, khó phát hiện ra người dương tính với SARS-CoV-2.

Chuyên gia Trần Đắc Phu giải thích việc thực hiện xét nghiệm COVID-19 thực hiện miễn phí, theo quy định của Bộ Y tế với các trường hợp có nguy cơ mắc (có triệu chứng, trờ về từ vùng có nguy cơ...). xét nghiệm nhanh có giá trị chứng nhận tại thời điểm thực hiện xét nghiệm, người được xét nghiệm cơ bản không nhiễm SARS-CoV-2, không phải là nguồn bệnh lây sang người khác.

Sau thời điểm đó, người được xét nghiệm không thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch, chủ quan, lơ là, không thực hiện nghiêm thông điệp 5K, vẫn có nguy cơ nhiễm virus.