19 tỉnh, thành phố phía Nam triển khai '2 mũi giáp công' linh hoạt để chống dịch COVID-19

Một mũi tập trung lực lượng tại những “vùng đỏ”, có mức độ nguy cơ dịch bệnh rất cao. Mũi còn lại thực hiện tầm soát, sàng lọc kết hợp các biện pháp đồng bộ, giữ chặt “vùng xanh” an toàn; cô lập những “vùng vàng”, làm sạch để trở thành “vùng xanh”.

Đây là yêu cầu của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 tại cuộc họp Ban Chỉ đạo sáng 18/7, tại trụ sở Chính phủ.

Sẵn sàng cho kịch bản “xấu và xấu hơn”

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, tình hình dịch COVID-19 tại TP Hồ Chí Minh, các địa phương khu vực phía Nam tiếp tục có xu hướng diễn biến phức tạp. Hiện ngành Y tế đang chuẩn bị tích cực, ưu tiên giảm số ca bệnh nặng, hạn chế tử vong, đặc biệt đối với các ca mắc có bệnh nền, bệnh mãn tính.

Liên quan đến dịch bệnh tại TP Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đã trao đổi với lãnh đạo TP Hồ Chí Minh, quyết định thành lập Bệnh viện Hồi sức tích cực COVID-19 (đặt tại Bệnh viện Ung bướu TP Hồ Chí Minh cơ sở 2) có công suất 1.000 giường, với cơ chế điều hành của bệnh viện Trung ương hạng đặc biệt. Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy được chỉ định sang làm Giám đốc Bệnh viện Hồi sức tích cực COVID-19.

“Bộ Y tế ưu tiên tối đa trang thiết bị vật tư, y tế, những nhân lực tinh túy nhất để đưa về bệnh viện này, tối ưu hóa điều trị các trường hợp thở máy trên toàn thành phố, quyết giữ cho bằng được mặt trận này”, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị trực tuyến với tất cả các tỉnh, thành phố để chuẩn bị sẵn sàng cho “kịch bản xấu và xấu hơn”. Tất cả các bệnh viện hạng 2, hạng 3 (tuyến huyện và tương đương) buộc phải thiết lập hệ thống oxy trung tâm, chuẩn bị các giường hồi sức. Các bệnh viện tuyến tỉnh thiết lập tối thiểu 50 giường cấp cứu hồi sức tích cực để điều trị bệnh nhân nặng theo phân tầng điều trị. Ngoài ra Bộ Y tế thành lập các trung tâm hồi sức tích cực Trung ương tại các khu vực.

“Đợt dịch này, Bộ Y tế đã báo cáo Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, đang chuẩn bị cho "kịch bản xấu và xấu hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề trang thiết bị phòng, chống dịch, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, các địa phương mua sắm theo phương châm “4 tại chỗ” còn chậm; thủ tục, tuy trình mua sắm nhiều bước; khả năng đáp ứng của các đơn vị cung ứng hạn chế; việc sử dụng sinh phẩm chẩn đoán ở mức độ cao hơn…

Về công tác xét nghiệm, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện độ nhạy của xét nghiệm nhanh tương đương với xét nghiệm mẫu gộp Realtime RT-PCR. Bộ Y tế đã hướng dẫn thực hiện xét nghiệm nhanh mẫu gộp 3 mẫu đơn hoặc 5 mẫu đơn, tiết kiệm sinh phẩm. Với nhu cầu rất lớn về sinh phẩm chẩn đoán trong đợt dịch lần này, Bộ Y tế sẽ đàm phán mua trực tiếp với các nhà sản xuất lớn trên thế giới như Hàn Quốc, châu Âu, Trung Quốc… về xét nghiệm nhanh và với các doanh nghiệp trong nước về xét nghiệm Realtime RT-PCR.

Về thiết bị xét nghiệm, lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, hiện nay số lượng máy móc tạm đủ trong tình hình dịch hiện nay. Đáng chú ý, Bộ Y tế sẽ thành lập 25 xe xét nghiệm lưu động với công suất khoảng 2.000 mẫu đơn Realtime RT-PCR/ngày để hỗ trợ không chỉ cho các địa phương nguy cơ cao mà tiến hành sàng lọc, tầm soát tại những khu vực an toàn.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang tính toán nhu cầu các thiết bị phục vụ điều trị bệnh nhân nặng, nguy kịch như hệ thống ECMO, máy thở chức năng cao, máy thở oxy cao áp (HFNC), bơm tiêm điện, máy theo dõi các chức năng sống của bệnh nhân, máy lọc thận chậm… Ngoài nguồn ngân sách, Bộ Y tế đang tích cực huy động, kêu gọi sự đóng góp, chung tay của cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân… Lãnh đạo Bộ Y tế cam kết không để đội ngũ y, bác sĩ thiếu các đồ bảo hộ, bảo đảm an toàn tối đa cho lực lượng điều trị tuyến đầu.

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Tạ Anh Tuấn đồng tình với phương án Bộ Y tế mua sắm tập trung số lượng lớn sinh phẩm xét nghiệm, máy móc, trang thiết bị y tế… theo Điều 22 về việc chỉ định thầu, Điều 26 về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt của Luật Đấu thầu 2013. Bộ Tài chính sẽ cân đối nguồn kinh phí bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.

Thống nhất phương án xét nghiệm và thời gian có hiệu lực với lái xe

Về việc đảm bảo luồng xanh cho vận tải, lưu thông hàng hóa, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Anh Tuấn cho biết, một trong những ách tắc nhất liên quan đến yêu cầu lái xe, người đi trên xe phải có giấy chứng nhận xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2. Tuy nhiên, mỗi địa phương có yêu cầu loại xét nghiệm khác nhau (xét nghiệm Realtime-RT-PCR hoặc xét nghiệm nhanh), thời gian hiệu lực khác nhau (3, 5 hoặc 7 ngày)… “Bộ Giao thông vận tải đề nghị phải có hướng dẫn thống nhất cho tất cả các địa phương thực hiện”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn kiến nghị.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định, Bộ Y tế chấp nhận kết quả xét nghiệm Realtime RT-PCR và xét nghiệm nhanh, do tất cả các cơ sở y tế từ cấp xã trở và các bệnh viện (cả công và tư nhân) thực hiện và đóng dấu xác nhận. “Các tài xế hoàn toàn được miễn phí khi thực hiện xét nghiệm nhanh tại các điểm này. Kết quả có hiệu lực trong 3 ngày”, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định.

Theo đó, Bộ Y tế hướng dẫn các cơ quan y tế, Bộ Giao thông vận tải kiểm tra dọc các tuyến vận tải; phối hợp với các địa phương, Trung ương Đoàn Thanh niên để có thể bố trí thêm các điểm thực hiện xét nghiệm nhanh (tại các trạm xăng, trạm nghỉ đường dài…), kiên quyết không để ách tắc hàng hóa, giao thông.

Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo bàn và thống nhất giao Bộ Y tế hướng dẫn việc lưu thông hàng hóa trong nội bộ 19 tỉnh, thành phố thực hiện Chỉ thị 16 không yêu cầu lái xe, người đi trên trên xe có giấy xét nghiệm âm tính SARS-CoV-2 nhưng phải thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch. Các phương tiện phải được khử khuẩn, lái xe phải thực hiện nghiêm thông điệp 5K, được bố trí chỗ riêng, không tiếp xúc với người khác… Các xe chạy qua lại giữa các địa phương cần có mã QR-Code để đảm bảo thông suốt.

Xét nghiệm hiệu quả, không “dàn hàng ngang”

Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo nhận định, đến nay, tình hình dịch bệnh ở một số địa phương như Bắc Ninh, Bắc Giang đang được kiểm soát. Đối với khu vực miền Trung, một số địa phương như Phú Yên, Khánh Hòa, Đà Nẵng… tình hình dịch bệnh đang có dấu hiệu phức tạp hơn với những ổ dịch mới, đòi hỏi các lực lượng phải tập trung khoanh vùng, dập dứt điểm.

Bên cạnh đó, tình hình dịch bệnh ở TP Hồ Chí Minh và một số địa phương lân cận vẫn diễn biến phức tạp, nếu không tập trung kiểm soát thật tốt dẫn tới hệ thống y tế quá tải. Các chuyên gia nhấn mạnh, nguy cơ hiện hữu dịch từ TP Hồ Chí Minh có khả năng lây lan rộng hơn ra các tỉnh khác. Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg với 19 tỉnh, thành phố phía Nam.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định, đối với 19 tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 cần phân loại thành 2 nhóm. Thứ nhất, nhóm những địa phương tương đối an toàn (khu vực Nam sông Hậu và Bình Phước) cần tiếp tục thực hiện chiến lược “ngăn chặn - phát hiện - truy vết - khoanh vùng - dập dịch và điều trị” như các địa phương đang kiểm soát được dịch. Nhóm thứ hai gồm các địa phương có lây nhiễm cao, đậm đặc, lây lan rộng như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương…, cần có giải pháp và cách làm mới phù hợp hơn.

Do đó, 19 tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, phải chia “2 mũi giáp công” linh hoạt trong phòng, chống dịch. Một mũi tập trung lực lượng tại những “vùng đỏ”, có mức độ nguy cơ dịch bệnh rất cao. Mũi còn lại thực hiện tầm soát, sàng lọc kết hợp các biện pháp đồng bộ, giữ chặt “vùng xanh” an toàn; cô lập những “vùng vàng”, làm sạch để trở thành “vùng xanh”.

Phó Thủ tướng lưu ý, tùy tình hình dịch bệnh tại các vùng, ổ dịch, các địa phương sử dụng xét nghiệm nhanh kết hợp với xét nghiệm Realtime RT-PCR để bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, “không dàn hàng ngang xét nghiệm”. Ở những nơi khác, các địa phương phải tăng tần suất xét nghiệm nhanh, tập trung sàng lọc tại bệnh viện nhằm bảo vệ tối đa hệ thống y tế. Trong tầm soát, sàng lọc cộng đồng, các lực lượng tăng cường sử dụng xét nghiệm Realtime RT-PCR mẫu gộp tại những điểm có nguy cơ cao như chợ, bến xe, quán nước…; đồng thời, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ xét nghiệm.

Liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin trong phòng, chống dịch, Ban Chỉ đạo yêu cầu Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục chỉ đạo các đơn vị xây dựng, hoàn thiện phần mềm phục vụ công tác phòng, chống dịch như công cụ quản lý người từ nước ngoài về thực hiện cách ly tập trung, theo dõi y tế tại nhà; hệ thống cấp mã QR-Code cho người dân để khai báo y tế, quét mã khi đến các cửa hàng, cơ sở kinh doanh, dịch vụ, di chuyển qua các chốt kiểm soát cũng như phục vụ công tác truy vết; quản lý thông tin xét nghiệm, tiêm chủng…

Tại cuộc họp, Ban Chỉ đạo tập trung thảo luận, giải quyết các thủ tục để khẩn trương mua sắm vật tư, trang thiết bị phòng, chống dịch, đặc biệt sinh phẩm xét nghiệm, máy móc điều trị. Những trang thiết bị, vật tư mà ngân sách Nhà nước có thể bảo đảm được, sẽ thực hiện mua ngay. Những bất cập trong quy định hiện hành sẽ trình Chính phủ để có Nghị quyết phù hợp.

Ban Chỉ đạo thống nhất giao Bộ Y tế chỉ đạo, mua đầy đủ trang thiết bị bảo hộ, phục vụ cho đội ngũ y bác sĩ. Ban Chỉ đạo sẽ có Bộ phận thường trực điều hành từ Hà Nội, kết nối với các bộ phận của Bộ Y tế và một số bộ, ngành, 19 tỉnh, thành phố phía Nam để giải quyết ngay những vướng mắc nảy sinh hàng ngày.

Nguy cơ dịch bệnh bùng phát hiện hữu

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tính đến 7 giờ ngày 18/7, thế giới ghi nhận hơn 190 triệu ca mắc, hơn 4 triệu ca tử vong. So với tuần trước đó, số mắc mới trên thế giới tăng 15%. Tại Đông Nam Á, số mắc gia tăng tại 8/11 quốc gia.

Đến nay, Việt Nam ghi nhận 51.002 ca mắc COVID-19, trong đó 48.964 ca trong nước, 10.729 người khỏi bệnh và 225 ca tử vong. Đợt dịch thứ 4 đã ghi nhận 48.150 ca, trong đó, có 47.394 ca trong nước (98%), 7.912 người đã khỏi bệnh (18%), 190 ca tử vong. Trong tuần, cả nước có thêm 19.937 ca mắc mới, tăng 11.192 ca so với tuần trước đó.

Theo đó, dịch bệnh trên thế giới đang tiếp tục diễn biến phức tạp tại nhiều khu vực, đã xuất hiện các biến chủng mới được cảnh báo nguy hiểm hơn nên nguy cơ bùng phát dịch hiện hữu, kể cả tại các quốc gia đã đạt được độ bao phủ tiêm chủng cao.

Trong nước, dịch bệnh vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. Đợt dịch này với biến chủng Delta có khả năng lây lan rất nhanh, đã ghi nhận tại 58/63 tỉnh, thành phố. TP Hồ Chí Minh và các địa phương khu vực phía Nam có diễn biến phức tạp với số mắc liên tục gia tăng do dịch đã lây lan ra cộng đồng với các chuỗi lây nhiễm, ổ dịch chưa xác định được nguồn lây. Trong khi đó, nhiều người đã đi/đến TP Hồ Chí Minh trong thời gian trước đó, có thể mang mầm bệnh nhưng chưa được phát hiện.

Số ca mắc mới trong tuần qua của các tỉnh, thành phố thuộc khu vực miền Trung, miền Bắc (từ tỉnh Phú Yên trở ra) hầu hết giảm so với tuần trước đó. Tuy nhiên, với nguy cơ dịch bệnh bùng phát hiện hữu do người trở về địa phương có lịch sử đi lại, trở về từ các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam, mọi người dân cần thực hiện nghiêm các biện pháp giám sát, theo dõi và khai báo y tế.