Chuyên gia SSI: Tâm lý FOMO là mật ngọt chết ruồi, 'đếm cua trong lỗ' biến kỳ vọng thành tham vọng rồi tuyệt vọng
Tâm lý FOMO chính là mật ngọt chết ruồi
Trưa nay (29/12), chương trình "Bí mật đồng tiền" do VTV tổ chức bắt đầu với một câu nói nổi tiếng "thuỷ triều rút mới biết ai bơi không mặc quần áo" của Warren Buffet đang ứng nghiệm với thị trường chứng khoán Việt Nam. Đó là tình trạng nhiều doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh thua lỗ nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng phi mã.
Nhiều nhà đầu tư nghe theo lời mời gọi mua ba chữ cái, quyết định xuống tiền trong tâm lý "lên tàu theo lái", "cổ phiếu nào mà chả có lái" mà không cần biết đến tình hình nội tại doanh nghiệp.
Ban đầu, tài khoản của các nhà đầu cơ có thể tăng gấp 5, gấp 10 và sẵn sàng mua giá cao để bán với giá cao hơn. Nhưng lên vì điều gì thì cũng xuống vì điều đó, nhiều nhà đầu tư lỡ theo con sóng FOMO ngậm ngùi ôm trái đắng và chỉ muốn "xuống tàu" sau những lần đặt niềm tin nhầm chỗ.
Một ví dụ trừu tượng được chương trình đưa ra là hình ảnh "bánh vẽ", ẩn dụ về cổ phiếu đầu cơ. Chiếc "bánh vẽ" này gồm 3 lớp là tin đánh bóng, giả lập cung cầu, đội nhóm lái. Từ một cốt bánh rẻ tiền vài nghìn đồng, sau khi đánh bóng tên tuổi thì lên giá phi mã. Nhà đầu tư chỉ muốn sở hữu những sản phẩm này mà không cần quan tâm đến giá trị, chỉ mong có một người ngốc hơn mua lại với giá cao hơn.
Chia sẻ góc nhìn về vấn đề này, ông Phạm Lưu Hưng, Phó giám đốc Trung tâm phân tích và tư vấn đầu tư CTCP Chứng khoán SSI nhận định câu chuyện "bánh vẽ" liên quan đến việc xây dựng kỳ vọng, mong muốn tỷ suất lợi nhuận trong quá khứ sẽ lặp lại trong tương lai.
Tuy nhiên, ông Hưng nhấn mạnh việc "đếm cua trong lỗ" dựa trên các giá trị giao dịch bất thường xây nên những kỳ vọng không tưởng, sẽ biến nhà đầu tư từ tham vọng chuyển thành thất vọng và tuyệt vọng.
Công thức tạo các bánh vẽ chính là yếu tố khiến NĐT F0 trở thành những con ruồi bất đắc dĩ và miếng mồi ngon cho đội lái. Một thị trường được dẫn dắt bởi tâm lý đám đông không thực chất hiểu rằng họ đang đi trên con đường nào sẽ gây ra hệ luỵ không chỉ chính họ mà còn đối với thị trường chứng khoán.
Thị trường hiện nay xuất hiện xu hướng "làm truyền thông cho cổ phiếu". Ông Phạm Lưu Hưng cho biết nhiều doanh nghiệp lớn hiện nay cũng đẩy mạnh sử dụng nền tảng xã hội nhiều, nhưng đối tượng hướng đến chủ yếu NĐT tổ chức và chuyên nghiệp. Các NĐT mới khó tiếp cận với các kênh truyền thông chính thống hơn là Facebook, Tiktok...
Đây cũng chính là một trong những lý do khiến doanh nghiệp có nền tảng tốt bỏ lỡ lượng NĐT biết đến cổ phiếu của họ và tạo khe hở cho những đội lái tạo ra bánh vẽ thu hút dòng tiền FOMO.
Theo lời ông Hưng, nhà đầu tư mới thường theo xu hướng "thân lừa ưa cử tạ", nghĩa là phải học theo cách khó nhất và trả học phí rất lớn. NĐT lao vào thị trường bất chấp mà chưa có kiến thức sẽ chỉ có thể "thua hơn thắng, thiệt hơn tham, thiếu hơn thừa, tệ hơn tốt".
Thị trường thường tăng vào tháng Giêng
Cũng trong phạm vi của chương trình, một câu hỏi được nhà đầu tư đặt ra đó là nhận định về triển vọng thị trường và những nhóm ngành dẫn dắt thời gian tới. Bởi mới đây Tổng cục Thống kê công bố Báo cáo tình hình kinh tế xã hội quý IV và năm 2021.
Theo đó, Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý IV/2021 ước tính tăng 5,22% so với cùng kỳ năm 2020. Mức tăng này tuy cao hơn tốc độ tăng 4,61% của năm 2020 nhưng thấp hơn tốc độ tăng của quý IV các năm 2011-2019.
Nhận định về bối cảnh vĩ mô hiện nay, ông Phạm Lưu Hưng đánh giá số liệu GDP này vẫn rất tích cực. Có thể nhận thấy sự hồi phục khá đồng đều từ tiêu dùng đến sản xuất, hoạt động xuất nhập khẩu. Đây là mức khá cao so với kỳ vọng chung.
Kết thúc phiên sáng, VN-Index tiến sát ngưỡng 1.500 điểm. Ông Hưng lý giải vào thời điểm cuối năm, khối lượng giao dịch nhỏ nên ít có biến động mạnh theo cả 2 chiều.
"Với tình hình kinh tế quý IV khả quan và kỳ vọng kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, các công ty chứng khoán và quỹ đầu tư đều ra báo cáo tăng trưởng tích cực trong năm 2022 thì VN-Index vượt mốc 1.500 điểm hoàn toàn có thể đạt được, tuy nhiên không thể nói trước được thời điểm vượt đỉnh".
Ông Hưng nhận định "Thị trường cả trong nước và quốc tế đề có hiệu ứng tháng Giêng, tháng "mở bát" cả năm. Thống kê từ 2010 đến nay, có 10 năm thì 8 năm tăng điểm vì các quỹ đầu tư thường giải ngân ngay từ trong tháng 1 và dành tỷ trọng lớn vào các cổ phiếu có tăng trưởng tốt. Theo tôi, thị trường chứng khoán những ngày đầu năm sẽ tăng điểm nhưng chủ yếu nhờ tính mùa vụ chứ không liên quan đến kết quả kinh doanh".
