Chuỗi cung ứng toàn cầu đã lành lại nhưng vì sao lạm phát vẫn chưa hạ?

Độ trễ

Các chuỗi cung ứng trên thế giới đang hồi phục nhanh chóng, tương tự như khi chúng bị phá vỡ trong đại dịch. Nhưng điều này không có nghĩa là tác động lạm phát của các chuỗi cung ứng này cũng sẽ nhanh chóng biến mất như vậy.  

Lấy ví dụ về phí vận chuyển container. Giá cước giao ngay từ châu Á đến Bờ Tây nước Mỹ từng nhảy vọt hơn 15 lần trong đại dịch và sau đó đã quay trở lại mức trước COVID-19.

Nhưng sự sụt giảm không diễn ra đồng đều. Giá cước vận chuyển ngắn hạn cho các container từ châu Âu đến Bờ Đông nước Mỹ vẫn cao hơn gấp đôi so với thời điểm cuối năm 2019, theo dữ liệu từ Freightos.

Mặt khác, ước tính khoảng 70% hàng hóa vận chuyển trên các con tàu khổng lồ được ký kết theo các hợp đồng dài hạn – chứ không phải theo giá trên thị trường giao ngay. Doanh nghiệp đã thương lượng lại các thoả thuận này trong năm 2021 và 2022 nhưng vẫn chịu cước phí khá cao.

Theo tờ Bloomberg, các hãng bán lẻ và nhà sản xuất lớn có thể chưa được hưởng lợi ích từ việc cước vận tải biển hạ nhiệt, nên chưa thể giảm giá bán hàng sâu hơn. 

Điều này có thể giúp giải thích vì sao lạm phát tại một số khu vực vẫn còn cao. Lạm phát giá sản xuất của Mỹ đã lên cao hơn dự kiến trong tháng 1 và thước đo lạm phát ưa thích của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cũng cho thấy giá cả tăng mạnh hơn dự báo. Tại khu vực đồng euro, lạm phát lõi tháng 1 leo lên mức cao nhất từ trước đến nay. 

Ông Chris Rogers, chuyên gia nghiên cứu cấp cao về chuỗi cung ứng tại S&P Global Market Intelligence, cho biết: “Chúng tôi vẫn đang chứng kiến một số dư âm của lạm phát đến việc định giá sản phẩm của doanh nghiệp và có thể phải đến gần cuối năm nay giá cả mới đi xuống, dù là giá sản xuất hay giá tiêu dùng”.

Chi phí lao động

Nhiều doanh nghiệp vẫn đang phải căng mình xoay xở chi phí lao động, một trong các khoản tốn kém nhất. Ông Nicholas Sly, Phó Chủ tịch Fed chi nhánh Kansas, cho biết tình trạng thiếu hụt lao động đang ảnh hưởng nặng nề đến ngành logistics.

Ông nói: “Một số bộ phận của lĩnh vực logistics cần rất nhiều lao động, ví dụ như tài xế xe tải hay nhân viên kho bãi”.

Đào tạo nhân viên mới đòi hỏi nhiều tiền bạc và thời gian, làm giảm năng suất và tăng chi phí đối với doanh nghiệp. Ngoài tiền lương, nhiều chi phí kinh doanh cơ bản khác cũng đi lên, bao gồm vận tải đường dài bằng ô tô, Giáo sư Jason Miller của Đại học Bang Michigan cho biết.

Theo ông Miller, giá dầu diesel, thiết bị công nghiệp và các khoản khác như xe tải mới cũng như đã qua sử dụng vẫn còn rất cao. Tiền lương của tài xế đã tăng lên đáng kể và chi phí bảo trì đối với tất cả các phương tiện vận chuyển hàng hóa cũng vậy.

Chi phí lưu trữ cũng không ghi nhận bất kỳ sự sụt giảm lâu dài nào. WarehouseQuote dự kiến ​​giá kho bãi tại Mỹ sẽ tiếp tục đi lên trong năm nay do giá thuê bất động sản công nghiệp và chi phí lao động tăng, đồng thời tỷ lệ chỗ trống vẫn thấp hơn mức trung bình trong lịch sử.

Lạm phát dịch vụ

Ông Phil Levy, nhà kinh tế trưởng của Flexport, cho rằng việc các chuỗi cung ứng đã bớt căng thẳng cho thấy ảnh hưởng của các vấn đề logistics tới lạm phát đang thấp hơn hẳn tác động của dịch vụ.

Tại Mỹ, dữ liệu lạm phát giá tiêu dùng tháng 1 cho thấy giá hàng hóa (không tính năng lượng và lương thực) đã tăng 1,4% so với một năm trước. Nhưng lạm phát dịch vụ, không tính đến dịch vụ năng lượng, lại lên đến 7,2%.

Trong các buổi báo cáo kết quả kinh doanh gần đây, giám đốc của nhiều công ty bán lẻ ở Mỹ đã nhấn mạnh về sự phục hồi của chuỗi cung ứng nhưng bày tỏ rằng thiệt hại khi giá cả leo thang vẫn chưa dứt.

Ông John David Rainey, CFO Walmart, chỉ ra: “Các vấn đề chuỗi cung ứng đa phần đã giảm bớt nhưng giá cả vẫn cao và người tiêu dùng vẫn phải chịu áp lực đáng kể”.

Bà Gina Boswell, CEO Bath & Body Works, chia sẻ: “Chúng tôi dự kiến trong quý I, chi phí đầu vào sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng của lạm phát, trước khi chúng bắt đầu giảm bớt vào khoảng cuối năm nay”.