Chủ tịch Fiin Ratings: Cơ chế huy động trái phiếu xanh đã có nhưng những chính sách khuyến khích vẫn bỏ ngỏ

Trao đổi bên lề tại hội thảo “Hiện thực hóa cam kết của Chính phủ về phát thải ròng bằng 0: Cơ hội và thách thức đối với các doanh nghiệp”, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch CTCP Fiin Ratings cho biết, thị trường trái phiếu bền vững toàn cầu đạt quy mô 3,3 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 6/2022, tăng gấp 3 lần so với thời điểm cuối năm 2019. Sau châu Âu, khu vực ASEAN+3 chiếm 15,3% tổng số trái phiếu bền vững đang lưu hành trên thị trường toàn cầu. 

"Mục tiêu đến năm 2025, giá trị phát hành trái phiếu xanh hàng năm trên toàn cầu đạt khoảng 5.000 tỷ USD. Chúng tôi kỳ vọng doanh nghiệp Việt có thể tận dụng được khoảng 1% quy mô toàn cầu về trái phiếu xanh, tức là khoảng 50 tỷ USD/năm vốn dành cho Việt Nam", ông Thuân nói. 

Trong bối cảnh sau đại dịch COVID-19, rất nhiều doanh nghiệp khó khăn về vốn, đồng thời mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam vẫn rất tham vọng trong những năm tới. Điều này dẫn đến nguy cơ thiếu vốn cho doanh nghiệp ở rất nhiều ngành.

Hệ thống tín dụng Việt Nam thì áp trần tăng trưởng tín dụng mỗi năm chỉ khoảng 14-15%, thị trường trái phiếu trong nước gặp nhiều vấn đề. Vậy nên, tiến trình chuyển đổi xanh của doanh nghiệp là cơ hội lớn để tiếp cận các nguồn vốn khác nhau, không chỉ có nguồn vốn trong nước thông qua tín dụng ngân hàng, trái phiếu và các tổ chức tài chính trong nước mà còn có các tổ chức nước ngoài.

DN không hoàn toàn xanh cũng có thể phát hành trái phiếu xanh

Với các yếu tố phát triển xanh, doanh nghiệp hoàn toàn có thể mở rộng không gian gọi vốn ra thị trường quốc tế. Ông Thuân cho hay, chất lượng trái phiếu xanh đã đa dạng hơn, không chỉ có trái phiếu xếp hạng rất cao (AAA và AA) mà cả các trái phiếu A và BBB cũng có thể phát hành.

Các chứng nhận như: Tiêu chuẩn Trái phiếu Khí hậu của Climate Bonds Initiative (CBI) hay Dấu Chứng nhận Trái phiếu Khí hậu “Certification Mark” được sử dụng để chỉ định trái phiếu xanh, các khoản cho vay xanh, và công cụ nợ xanh đã được chứng nhận. Trên toàn cầu, các trái phiếu được Chứng nhận đã đạt tới 210 tỷ USD tính đến ngày 31/12/2021.

Chủ tịch Fiin Ratings cũng chia sẻ, hiện tại, mới chỉ có ngành năng lượng tái tạo tiếp cận với trái phiếu xanh, tuy nhiên trong thời gian tới nếu như Chính phủ ban hành được quy hoạch Điện VIII và phát triển hạ tầng cho nhiều ngành kinh tế liên quan đến nước, rác thải, nguyên liệu tái chế sẽ có rất nhiều doanh nghiệp nằm trong diện được phát hành trái phiếu xanh.

Đặc biệt, nhiều ngành sản xuất nghe có vẻ chưa thân thiện với môi trường lắm như ngành thép, xi măng nhưng vẫn có cơ hội huy động trái phiếu chuyển đổi để có thể “xanh” hơn. Tức là doanh nghiệp chưa xanh nhưng có những cấu phần “xanh” thì nhà đầu tư quốc tế và những định chế tài chính cũng rất quan tâm.

Ví dụ như ngành thép dùng nhiệt để tái sử dụng tuần hoàn cho sản phẩm khác thì vẫn là lĩnh vực nằm trong “khẩu vị” đầu tư của các định chế quốc tế trong bối cảnh hiện tại.

Đối với thị trường trong nước, ông Thuân cho rằng, rào cản lớn nhất của các doanh nghiệp trong việc phát triển trái phiếu xanh là chưa có động lực đủ hấp dẫn để họ thực hiện. Cơ chế cho việc huy động trái phiếu xanh đã có nhưng những chính sách khuyến khích thì hiện vẫn chưa có.

Trái phiếu xanh khi niêm yết mới chỉ được giảm 50% phí lưu ký, điều này rất nhỏ so với kỳ vọng của doanh nghiệp. Cái họ muốn nhìn thấy ngay là lãi suất đối với trái phiếu xanh có giảm được hay không, kỳ hạn có kéo dài không, thuế đối với doanh nghiệp và cả nhà đầu tư mua trái phiếu xanh có được ưu đãi không,… Phần thuế đang là câu chuyện bỏ ngỏ chờ chính sách của Chính phủ còn lãi suất và kỳ hạn là câu chuyện của thị trường, Chủ tịchFiin Ratings nhìn nhận.