Chủ tịch Dragon Capital: Không giải quyết vấn đề của NĐT nước ngoài, Việt Nam sẽ không nâng hạng được
Bên thềm một hội thảo về thị trường chứng khoán 2019, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Dominic Scriven - Chủ tịch Dragon Capital xung quanh khả năng nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Ông đánh giá sao về cơ hội nâng hạng đối với thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm nay?
Ông Dominic Scriven: Từ góc độ người quan sát, MSCI (tổ chức cung cấp chỉ số thị trường Morgan Stanley Capital International - PV) và giới đầu tư nước ngoài rất muốn thị trường Việt Nam thành thị trường mới nổi, điều này phù hợp với quy mô nền kinh tế chung, với những gì mà Việt Nam đã đạt được. Tuy nhiên, MSCI có những chuẩn mực riêng.
Việc thị trường Việt Nam nâng hạng trong năm nay theo tôi là không, vì mắc vấn đề đầu tư nước ngoài, đây là điểm mấu chốt.
Hiện câu chuyện nước ngoài đang tập trung quanh những điểm sau: Có công ty được nâng room lên 100% tuy nhiên nhà đầu tư nước ngoài chưa cần; có công ty mà nhà đầu tư nước ngoài quan tâm nhưng không được tham gia vì tỷ lệ sở hữu thấp; có những công ty, ngành được phép đầu tư nhưng nước ngoài không đầu tư được vì cổ phiếu không có thanh khoản…
Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam có thể áp dụng các chứng chỉ không có quyền biểu quyết (NVDR); điều này vừa giúp thu hút vốn đầu tư, vừa không đụng đến vấn đề chiến lược quốc gia.
Ở Trung Quốc có mô hình AVB, Philippines có một mô hình gần giống vậy, trong khi Thái Lan và Malaysia có áp dụng NVDR và khá thành công.
Mô hình nào cũng có thể là một mô hình để Việt Nam nghiên cứu. Nếu không có một mô hình như thế, mà chỉ bàn đi bàn lại việc loại hình kinh doanh nào có điều kiện, ngành nào bị cấm, ngành nào có lộ trình… Tôi e rằng Việt Nam không bao giờ nâng hạng được.
| NVDR (viết tắt của Non-Voting Depositary Receipt, tạm dịch là Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết) là một loại chứng chỉ lưu ký đặc biệt, được phát hành bởi một tổ chức thứ ba gọi là Tổ chức phát hành NVDR. Tổ chức phát hành NVDR sẽ chuyển giao cho NĐT tất cả quyền lợi tài chính gắn liền với cổ phiếu như cổ tức, quyền mua cổ phiếu mới… Tuy nhiên, khác với chứng chỉ lưu ký thông thường, Tổ chức phát hành NVDR sẽ không chuyển giao quyền biểu quyết cho NĐT (ngoại trừ trường hợp biểu quyết về vấn đề hủy niêm yết cổ phiếu). NĐT có thể chuyển đổi NVDR thành cổ phiếu nếu vẫn còn room nước ngoài. Tương tự Việt Nam và một số TTCK đang phát triển, cổ phiếu của Thái Lan cũng bị giới hạn về sở hữu nước ngoài. Điều này gây nhiều khó khăn trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) trong hai thập niên 1980 - 1990. NVDR là một sáng kiến được UBCK Thái Lan đưa ra vào năm 2000 sau một loạt nỗ lực tìm kiếm giải pháp giải quyết khó khăn nói trên. |
Chứng khoán Việt Nam có điểm gì hấp dẫn, để thị trường chứng khoán phát triển, Việt Nam cần chú trọng những điều gì?
Ông Dominic Scriven: Cả vấn đề vĩ mô, định hướng, mặt bằng giá trị doanh nghiệp và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp đều đang tương đối thuận lợi. Tuy nhiên tăng trưởng của các doanh nghiệp trong năm nay có thể sẽ không bằng năm ngoái. Ngoài ra, vị trí trong chu kỳ kinh tế của Việt Nam đang biến đổi theo hướng không mấy hấp dẫn.
Phát triển thị trường chứng khoán, đừng quá chỉ chú trọng vào nhà đầu tư nước ngoài, hãy nhớ Việt Nam có 100 triệu dân, có những người đang dần dần phát triển nhu cầu đầu tư.
Trong tiếng Anh có hai từ Saving và Investment.
Tiết kiệm (Saving) là tiền mặt có thanh khoản cao nhất mà không bao giờ chịu mạo hiểm. Đến thời điểm nào đó phát triển, người ta có tiết kiệm dư ra và xuất hiện nhu cầu đầu tư (Investment). Theo một số liệu nghiên cứu, người ta bắt đầu có nhu cầu đầu tư ở mức GDP đầu người 8.000 – 10.000 USD/năm. Việt Nam dù chưa đạt mức này nhưng có một bộ phận không nhỏ người dân quan tâm đến việc đầu tư.
Do đó Việt Nam cần phát triển các sản phẩm công cụ đầu tư được thiết kế để bảo vệ rủi ro cho nhà đầu tư, được phân phối theo chi phí thấp như quỹ chỉ số.
Quỹ chỉ số được các nhà đầu tư nước ngoài khá ưa thích trong khi tại Việt Nam thì nhiều người không biết đến. Nhà đầu tư sẽ không mua cổ phiếu mà mua chứng chỉ của quỹ, quỹ sẽ có tập hợp những cổ phiếu của một rổ nào đó, chi phí mua thấp hơn và không “đổ hết chứng vào một rỏ”.
Theo phân tích của chúng tôi, đến năm 2024, tốc độ tăng trưởng của dân số lao động của Việt Nam sẽ tăng chậm hơn tốc độ tăng dân số dân số chung. Điều này có thể là báo động cho khả năng cân đối ngân sách Nhà nước, bảo hiểm xã hội.
Nhà nước sẽ bắt buộc phải tính đến phương án khác, quỹ hưu trí tự nguyện là một gợi ý thu hút đầu tư dài hạn. Ở nước ngoài loại quỹ này thường có quy mô rất lớn, tuy nhiên ở Việt Nam thì chưa có.
 |
| Ông Dominic Scriven - Chủ tịch Dragon Capital (Ảnh: BM) |
Quan điểm của ông đối với thị trường trái phiếu, nhận định về trái phiếu doanh nghiệp trong năm nay?
Ông Dominic Scriven: Đối với thị trường trái phiếu, chủ đề chính trong năm nay là trái phiếu doanh nghiệp; còn trái phiếu Chính phủ đã tốt hơn rất nhiều so với thời điểm 10 năm trước.
Hệ thống ngân hàng là đầu mối cho tín dụng ngắn hạn, chỉ có thị trường vốn phục vụ cho tín dụng trung dài hạn.
Nếu như muốn phát triển, doanh nghiệp tư nhân cần huy động vốn; cổ phiếu là một kênh nhưng chi phí cao, trái phiếu doanh nghiệp chính là kênh phù hợp.
Theo tôi được biết thì Việt Nam sắp có tổ chức định mức tín nhiệm, đây là điều rất tốt; mà nếu không có tổ chức này sẽ rất khó cho nhà đầu tư. Tổ chức, cá nhân sẽ không phân biệt thế nào là rủi ro, rủi ro chấp nhận được.
Không có tổ chức đó thì đừng có nghĩ đến vốn nước ngoài, vì họ không có thói quen đầu tư như vậy. Trái phiếu doanh nghiệp sẽ là chủ đề khá thú vị của những năm tới.
Nhận định thị trường chứng khoán trong năm 2019?
Ông Dominic Scriven: Lạc quan nhưng có chọn lọc. Việc thị trường đang hướng dòng tiền vào nhóm cổ phiếu VN30 đón cơ hội nâng hạng cũng có thể có, nhưng nên thận trọng.
Trong tiếng anh có câu “Hy vọng cho những gì tốt nhất có thể, nhưng chuẩn bị cho những gì mình không muốn”.
Điều hành công ty, và chiến lược đầu tư cũng như thế, chạy theo cơ hội nhưng phải có quy trình quản trị rủi ro.
Hiện yếu tố trong nước đang tương đối thuận lợi nhưng môi trường quốc tế khó dự đoán, chủ yếu xoay quanh các vấn đề chính trị.
Cảm ơn ông!
