Xuất khẩu gạo của Việt Nam bật tăng mạnh trong tháng 8 sau khi Ấn Độ ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo non-basmati. Luỹ kế trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, tăng 21,4% về lượng và tăng 35,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.

Một số doanh nghiệp ngại ký hợp đồng mới hoặc những đơn hàng lớn vì giá gạo nguyên liệu biến động mạnh khiến việc thu mua khó khăn và tiềm ẩn rủi ro.

Một số doanh nghiệp lo ngại động thái áp giá trần đối với gạo của Philippines có thể khiến các nhà nhập khẩu nước này huỷ hợp đồng vì thua lỗ. Tuy nhiên, số khác lại cho rằng mức độ ảnh hưởng không quá lớn do nhu cầu của Philippines cao trong khi tồn kho trên thế giới không còn nhiều.

Trong tuần này, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được giao dịch ổn định quanh mức 643 USD/tấn, còn giá gạo 5% tấm của Thái Lan neo gần mức 646 USD/tấn.

Giới chuyên gia cho rằng mặc dù việc áp giá trần đối với gạo có thể kiểm soát giá bán lẻ hiện nay, nhưng điều này sẽ có những tác động khác nhau, ngay cả khi được thực thi tốt.

GS. TS Võ Tòng Xuân cho rằng nguồn cung gạo thế giới giảm trong khi nhu cầu vẫn cao thì giá có thể lên đến 1.000 USD/tấn. Tuy nhiên thời điểm này nhiều doanh nghiệp không dám ký thêm đơn hàng mới vì lo ngại thu mua nguyên liệu giá cao, rủi ro trượt giá.

Lệnh áp thuế 20% đối với gạo đồ xuất khẩu của Ấn Độ đã khiến người mua và người bán hoãn các chuyến hàng khoảng 500.000 tấn đến sau thời điểm 15/10 để tránh phải trả thuế.

Theo Rueters, ngày 29/8, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết nước này đã quyết định cho phép xuất khẩu gạo sang Singapore.

Hiện tượng thời tiết El Niño năm nay dự kiến ​​sẽ làm tăng thêm những ảnh hưởng lên giá lương thực toàn cầu do lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, có khả năng gây ra lạm phát ở các thị trường mới nổi.

Xuất khẩu nhiều mặt hàng gạo của Ấn Độ ghi nhận xu hướng tăng trưởng mạnh trong bối cảnh nhu cầu thế giới cao do lo ngại đứt gãy chuỗi cung ứng lương thực do ảnh hưởng bởi căng thẳng Nga - Ukraine và hiệu ứng thời tiết cực đoan El Nino.

Myanmar lên kế hoạch hạn chế xuất khẩu gạo 45 ngày trong bối cảnh giá gạo trong nước tăng cao.

Giá gạo cao dẫn đến nhu cầu cây giống và nguyên vật liệu khác cho các vụ gieo trồng sắp tới tăng cao. Do đó,  biên lợi nhuận gộp của một số doanh nghiệp gạo sẽ giảm theo quý và duy trì ổn định theo năm. Ngoài ra , nhiều doanh nghiệp đang tìm thêm nguồn tài chính để mở rộng đầu tư vụ Thu Đông, có thể đẩy chi phí lãi vay lên cao bất chấp chính sách nới lỏng của NHNN.

Do nguồn cung khan hiếm và làn sóng tích trữ diễn ra mạnh mẽ, Hiệp hội Các nhà Xuất khẩu Gạo Thái Lan duy trì mục tiêu xuất khẩu năm 2023 ở mức 8,5 triệu tấn, đồng thời nhận định nước này khó có thể tận dụng lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ.

Lệnh cấm xuất khẩu chỉ đơn giản là phản tác dụng về mặt giải quyết hiệu quả lạm phát trong nước. Thay vào đó, chính phủ nên dùng đến nguồn hàng ngũ cốc từ các kho dự trữ, như đã từng làm trước đây để xoa dịu nỗi lo lạm phát, hoặc mở rộng mạng lưới an toàn cho người tiêu dùng thu nhập thấp.

PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp của Học viện Tài chính cho biết giá gạo tăng và đứng ở mức rất cao nhưng sau đó sẽ giảm xuống và trở về mức cân bằng. Ông cảnh báo doanh nghiệp cần tỉnh táo, tránh đu đỉnh khi thị trường có nhiều yếu tố rủi ro.