“Nếu để các thế lực ngầm thôn tính hết đất tại đặc khu thì sau này khi các “đại bàng” đến sẽ không còn chỗ “làm tổ” vì “chim sẻ, chim sâu” chiếm hết đất rồi” – Chủ nhiệm UB Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trao đổi bên hành lang Quốc hội.

Theo Phó hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân, lựa chọn các đặc khu không phải chỉ để tạo ưu đãi phát triển riêng cho các khu này mà quan trọng hơn là đưa ra thử nghiệm mô hình thể chế.

Các nước phát triển (trong đó có Việt Nam) đang thất thu 100 tỷ USD/năm do hoạt động tránh thuế của các tập đoàn đa quốc gia. Việc ưu đãi thuế đặc khu có thể làm trầm trọng hóa vấn đề thất thu thuế từ hoạt động chuyển giá của khối DN FDI và lo ngại DN Việt né thuế bằng cách chuyển lợi nhuận sang các đơn vị ở ngoài đặc khu.

"Đề án xây dựng 3 đặc khu cần khoản đầu tư hơn 1,5 triệu tỷ đồng vào tiếp 3 đặc khu này. Trong đó ngân sách bỏ ra khoản không nhỏ... Trong 10 năm, 20 năm hay 30 năm nữa tất cả khoản đầu tư này là dành cho ai, đem lại lợi ích gì?", ĐBQH Trương Trọng Nghĩa nói tại phiên thảo luận về dự án Luật Đặc khu trong phiên họp Quốc hội sáng 23/5.

Tại phiên họp toàn thể thảo luận dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc tại Quốc hội sáng nay 23-5, các đại biểu đều đồng ý ban hành luật, kỳ vọng góp phần đưa đất nước "cất cánh".

Dự kiến được trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 5, Luật đặc khu vẫn còn những ý kiến tranh luận trái chiều về nhiều vấn đề, đặc biệt là mô hình tổ chức chính quyền.

“Vấn đề chính khi tạo lập thể chế cho đặc khu là cần tạo sự thông thoáng nhất cho doanh nghiệp và trao đủ thẩm quyền cho người phụ trách đặc khu để tự quyết định đón nhà đầu tư nào, không đón nhà đầu tư nào” - Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Đức Kiên nêu quan đểm trước thềm phiên thảo luận sáng 23/5 về Luật đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt.

So với bản dự thảo luật cũ, nhiều ưu đãi được cắt giảm, đặc biệt là những ưu đãi về thuế. Nhiều ý kiến của các chuyên ra tỏ ra đồng tình với bản dự thảo luật mới này.

"Việc ban hành Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt phải làm sao để nhà đầu tư khi vào các đặc khu của Việt Nam thì họ cảm thấy như đang ở đất nước họ và khi họ nhìn vào đó thì biết ngay được cần phải làm những gì chứ không phải là phải chạy chọt xin cái này, cái kia".

Thời điểm năm 2013, dù rất quyết tâm nhưng Quảng Ninh vẫn chưa đủ cơ sở để mời gọi các NĐT ngoại "đổ tiền" vào đặc khu tương lai Vân Đồn, nhưng đến nay tỉnh đã rất tự tin sẽ xây dựng đặc khu kinh tế Vân Đồn thành công nhờ dự luật đã rõ ràng.

Đó là ý kiến của PGS. TS. Vũ Minh Khương, giảng viên trường Đại học Quốc gia Singapore trao đổi về các nội dung dự thảo Luật đặc khu kinh tế bên lề Hội thảo Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2018 và đến năm 2020 diễn ra mới đây.

Ông Khương cho rằng cần chú trọng chính sách, môi trường thuận tiện để nhà đầu tư kinh doanh yên tâm thay vì chỉ chú trọng vào ưu đãi. 

Theo quy định hiện hành, quy mô vốn đầu tư tối thiểu đối với dự án khu phức hợp có casino bảo đảm tương đương 2 tỷ USD. Sau khi tiếp thu ý kiến ĐBQH, con số này đã được ấn định ở mức 45.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, các đặc khu sẽ được xây dựng trên cơ sở tiếp cận lợi thế so sánh trong nước và quốc tế, rút ra bài học từ thất bại của các nước trên thế giới rồi đánh giá tác động trong cả ngắn hạn và dài hạn tầm nhìn chiến lược.

PGS.TS Vũ Minh Khương, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, các đặc khu kinh tế phải là điểm hút về công nghệ, nhân tài và là nơi để khẳng định đẳng cấp với thế giới.