Châu Âu đang chiến thắng Nga trong cuộc chiến khí đốt?

Theo Financial Times, giá khí gas đã giảm gần 65% kể từ khi đạt mức cao kỷ lục hồi tháng 8. Việc lấp đầy kho dự trữ khí đốt của các nước đã hoàn tất và sẵn sàng cung cấp cho các hộ gia đình và ngành công nghiệp trong mùa đông năm nay.

Ngay cả các tàu chở khí đốt tự nhiên hoá lỏng đường biển cũng đang đối diện với tình trạng ùn tắc tại các cản Châu Âu để chở được dỡ hàng. Trong khi trước đó, các khách hàng Châu Âu phải giành giật để đặt mua các lô hàng này.

Sau nhiều tháng ám ảnh với nỗi lo thiếu hụt nguồn cung khí đốt trong mùa đông, hầu hết thương nhân sẽ thận trọng hơn trong việc nhận định về vận may của Châu Âu đã được cải thiện hay chưa. 

Thời tiết ấm hơn bình thường trong vài tuần trở lại đây làm chậm thời điểm mà lẽ ra người dân phải dùng đến hệ thống sưởi. Trong khi đó, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh việc cắt giảm tiêu thụ khí đốt.  Điều này đồng nghĩa, lượng khí đốt cho cao điểm mùa đông năm nay sẽ dồi dào hơn.

Tuy nhiên, việc khẳng định cuộc khủng hoảng khí đốt đã được giải quyết đôi khi là nguy hiểm với tình hình hiện tại.

Giá khí đốt giao sau vẫn cao ngất ngưởng, đặc biệt là vào đầu năm tới khi thời tiết lạnh hơn, vẫn còn lo ngại Châu Âu có thể nhanh chóng tiêu thụ hết lượng khí đốt dự trữ, kéo theo nguồn cung sẽ bị thắt chặt sau kỳ nghỉ lễ Giáng sinh. 

Giá gas tại Châu Âu được giao dịch quanh mức 115 euro/MWh, tương đương 180 USD/thùng nếu tính theo giá dầu. Các hợp đồng khí đốt giao trong tháng 12 và tháng 1 quanh mức trên 230 USD/thùng. 

Alex Tuckett, Trưởng bộ phận Kinh tế tại CRU Group cho biết: “Tình hình chung ở Châu Âu là mọi người dường như đang hơi tự mãn- giá giao ngay hiện đã giảm, kho chứa đã đầy nhưng còn quá sớm để nói rằng mọi thứ sẽ ổn”, ông Alex Tuckett, trưởng bộ phận kinh tế tại Công ty tư vấn hàng hóa CRU Group nhận định.

Những người khác lại lạc quan hơn một chút. Henning Gloystein, Giám đốc phụ trách bộ phận năng lượng, khí hậu và tài nguyên của Công ty tư vấn địa chính trị của Eurasia Group cho rằng Châu Âu đủ khả năng lấp đầy các kho dự trữ của mình dù phải mua với giá cao ngất ngưởng. 

“Kho dự trữ đầy khiến việc phân bổ năng lượng trong mùa đông trở nên dễ dàng hơn và thậm chí ít khả năng cắt điện hơn. Đồng thời, rủi ro kinh tế suy thoái kinh tế dù không thể ngăn chặn được nhưng cũng được giảm bớt phần nào” ông Gloystein nói.

Tuy nhiên, vị này không chắc chắn rằng điều tồi tệ nhất đã qua vì yếu tố thời tiết chi phối nhiều đến thị trường khí đốt. Nếu mùa đông năm nay không quá lạnh thì Đức, nền kinh tế lớn nhất Châu Âu có thể chỉ dùng hết khoảng một nửa kho dự trữ. 

Nếu thời tiết chỉ lạnh hơn bình thường một chút thì dự trữ khí đốt của Đức sẽ gần như cạn kiệt vào cuối tháng 3 và họ phải tăng cường tiết kiệm nhiên liệu. 

Điều đó dẫn đến một trong những nỗi sợ hãi lớn nhất là ngay cả khi Châu Âu có thể vượt qua mùa đông năm nay nhưng năm tới tình hình sẽ càng trở nên tồi tệ hơn và sức nóng của thị trường khí đốt cũng sẽ không dừng lại. Nhu cầu sưởi ẩm có thể giảm xuống nhưng Châu Âu tiếp tục cuộc đua tích trữ năng lượng. 

Nhưng không giống như 6 tháng đầu năm 2022 khi nguồn cung của Nga vẫn còn được duy trì, giả định năm 2023, dòng chảy khí đốt vẫn chưa được nối lại, Châu Âu có thể đối mặt với cuộc chiến khó khăn hơn để đảm bảo nguồn cung dự trữ khí đốt phục vụ cho mùa đông.

Châu Âu đã tận dụng gần hết các nguồn khí đốt sẵn có, từ việc yêu cầu Na Uy tối ưu hoá sản lượng trong nhiều tháng đến việc tăng cường nhập khẩu khí LNG. Có rất ít cách bổ sung nguồn cung khí đốt trên toàn cầu. Và nếu không có khí đốt của Nga, EU sẽ cần nhiều LNG hơn nữa trong 12 tháng tới.

Vì vậy, giá gas tương đối thấp ở thời điểm hiện tại dường như chỉ là tạm thời. Giá gas giao sau đã phản ánh nỗi lo này khi hợp đồng giao trong quý I/2024 quanh mốc trên 200 USD/thùng.

Triển vọng giá khí đốt giảm vẫn có thể thành hiện thực. Các lãnh đạo ngành năng lượng Châu Âu cho rằng vẫn chưa rõ mức độ ảnh hưởng của việc giá khí đốt leo thang tàn phá thế nào đến nhu cầu vì một số công ty đã ký hợp đồng mua hàng với kỳ hạn rất dài.

Khi giá khí đốt tăng mạnh trở lại, nhiều doanh nghiệp sẽ chịu tổn thương và có thể hạn chế sử dụng. Điều này kéo theo nhu cầu giảm.

Nếu Pháp bảo dưỡng các nhà máy điện hạt nhân thì tình hình sẽ tích cực hơn vì cần ít khí gas để phát điện hơn. Nhưng điều dễ xảy ra nhất vẫn là chính phủ các nước tiếp tục hỗ trợ đáng kể cho người dân trong 18 tháng tới. Việc các hộ gia đình tầng lớp trung lưu thắt chặt ngân sách chi tiêu có thể khiến nền kinh tế thêm áp lực. 

Vậy liệu Châu Âu có đang chiến thắng trong cuộc chiến khí đốt? Về dài hạn, các nền kinh tế có thể tìm cách vượt qua cơn khủng hoảng năng lượng này nhưng về ngắn hạn họ sẽ còn phải ứng chịu nhiều “nỗi đau” sắp tới sẽ xảy đến.