Cáp ngầm dưới biển: Mặt trận mới cho cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc

Mối căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc về công nghệ giờ đã lan sang mặt trận mới. Cáp internet ngầm dưới biển thu hút sự chú ý của công chúng Mỹ vào đầu năm nay sau khi 4 trong 15 tuyến cáp quan trọng ở Biển Đỏ bị cắt đứt trong bối cảnh phiến quân Houthi tấn công tàu thuyền của Mỹ và Anh.

Những mạng lưới này đang trở thành nguồn gây căng thẳng mới trong quan hệ giữa hai siêu cường. 

Cáp internet ngầm dưới biển là gì?

Công ty nghiên cứu thị trường viễn thông TeleGeometry cho biết dưới đáy biển có hàng trăm tuyến cáp viễn thông khổng lồ trải dài gần 1,4 triệu km. 

Một số có chiều dài tương đối ngắn, ví dụ như cáp CeltixConnect dài 131 km nối Ireland với Anh. Số khác kết nối các khoảng cách xa hơn nhiều, chẳng hạn như tuyến Asia America Gateway trải dài 20.000 km.

Số tuyến cáp ngầm dưới biển dự kiến sẽ tăng thêm trong những năm tới, phản ánh sự gia tăng của nhu cầu về lưu lượng dữ liệu do các dịch vụ đám mây và stream video ngày càng trở nên phổ biến.

Vào đầu năm 2024, TeleGeometry cho biết dữ liệu của họ theo dõi 574 tuyến cáp ngầm đang hoạt động và được lên kế hoạch phát triển.

Vì sao cáp ngầm quan trọng?

Cáp ngầm dưới biển là xương sống của internet toàn cầu, vận chuyển 99% lưu lượng dữ liệu xuyên lục địa của thế giới.

Ông Andy Champagne, Giám đốc công nghệ của Akamai Labs, nói với CNBC: “Nếu bạn gửi email, tin nhắn, hoặc gọi video với một người ở lục địa khác, điều đó có nghĩa là bạn đã sử dụng cáp ngầm dưới biển dù không để ý.

Tuy chúng ta kết nối với nhau bằng mạng lưới cáp quang vật lý phức tạp trên đất liền, các cấu trúc liên kết trở nên phức tạp hơn nhiều khi chúng được lắp đặt dưới đại dương. Việc lắp cáp ngầm dưới biển thực sự rất khó khăn. Và khi các tuyến cáp ngầm xảy ra sự cố, việc sửa chữa chúng không hề dễ dàng”.

Ông Joe Vaccaro, Phó Giám đốc công ty giám sát internet ThousandEyes, cho biết yếu tố khiến cáp mạng ngầm dưới biển quan trọng là tác động chúng gây ra khi bị gián đoạn.

Ông nói với CNBC: “Những cá nhân như bạn và tôi không thấy cáp quang bị đứt. Chúng ta thấy rằng những ứng dụng mà mình cố tiếp cận đột nhiên trở nên rất chậm chạp, hoặc không thể truy cập được.

Khi cáp internet dưới biển bị đứt, các nhà cung cấp mạng phải cố gắng chuyển lưu lượng truy cập sang các tuyến đường khác. Cố nhiên khi họ làm vậy thì tình trạng tắc nghẽn xảy ra”.

Rủi ro an ninh

Trong quá khứ, cáp ngầm dưới biển hầu hết được sở hữu và vận hành bởi các doanh nghiệp viễn thông. Gần đây, các tập đoàn công nghệ khổng lồ bao gồm Meta, Google, Microsoft và Amazon đã đầu tư số tiền đáng kể để đặt cáp ngầm của riêng mình.

Năm 2021, Meta và Google công bố kế hoạch lắp đặt hai tuyến cáp ngầm khổng lồ nối liền Bờ Tây Mỹ với Singapore và Indonesia. Hai tuyến cáp xuyên Thái Bình Dương có tên Echo và Bifrof được kỳ vọng sẽ giúp làm tăng dung lượng dữ liệu giữa các khu vực này thêm 70% và cải thiện sự ổn định của internet.

Trước đó, Meta cũng thông báo ý định xây dựng tuyến cáp dưới biển dài 37.000 km quanh châu Phi để cải thiện khả năng truy cập internet. Google cũng đang phát triển tuyến cáp ngầm dưới biển có tên Equiano nhằm mục đích kết nối châu Phi với châu Âu.

Giới chức Mỹ đã ngầm cảnh báo các công ty công nghệ bao gồm Google và Meta rằng các tuyến cáp ngầm ở khu vực Thái Bình Dương có nguy cơ bị theo dõi bởi các tàu sửa chữa Trung Quốc, theo nguồn tin ở Bộ Ngoại giao Mỹ của tờ Wall Street Journal (WSJ). 

S.B. Submarine Systems, công ty do nhà nước Trung Quốc kiểm soát chuyên sửa chữa các tuyến cáp quốc tế, dường như đang che giấu vị trí tàu thuyền của họ khỏi các hệ thống theo dõi vô tuyến và vệ tinh, tờ WSJ cho hay. 

Trong khi đó, Estonia nghi ngờ một con thuyền Trung Quốc đã cắt đứt hai tuyến cáp dưới biển của nước này. Estonia cho biết họ đã yêu cầu Bắc Kinh giúp đỡ cuộc điều tra từ 6 tháng trước nhưng chưa nhận được phản hồi.

Những sự kiện trên cho thấy rõ cáp ngầm dưới biển đang trở thành vấn đề về an ninh quốc gia. Dữ liệu những mạng lưới này gửi đi có thể chứa thông tin nhạy cảm, bao gồm tin tức liên lạc giữa các sứ mệnh ngoại giao, hoạt động an ninh và thu thập thông tin tình báo.

Nỗi lo của Mỹ không phải điều mới và cũng không phải trường hợp cá biệt.

Vào tháng 3/2023, Reuters cho biết một ủy ban liên bộ có tên Team Telecom đang làm việc để ngăn chặn các tuyến cáp ngầm kết nối trực tiếp lãnh thổ Mỹ với Trung Quốc đại lục hoặc Hong Kong do lo ngại về hoạt động do thám của Trung Quốc.

Nhiều dự án cáp ngầm quốc tế dưới biển cũng được cho là đang tìm cách tránh Trung Quốc do lo ngại về an ninh dữ liệu và ảnh hưởng địa chính trị của Bắc Kinh.