Cách đầu tư 'kỳ lạ' của tỷ phú Peter Thiel: Sẵn sàng hỗ trợ hàng trăm nghìn USD nếu startup chấp nhận bỏ học đại học

Khi gã khổng lồ công nghệ Adobe đồng ý một thỏa thuận trị giá 20 tỷ USD cho công ty khởi nghiệp thiết kế Figma ở San Francisco vào tháng này, nhà đồng sáng lập Dylan Field đã trở thành người tiếp theo gia nhập danh sách tỷ phú sau khi bỏ học, theo The Times.

Giống như Steve Jobs và Bill Gates, Field đã sớm bỏ học để theo đuổi ước mơ của mình. Tuy nhiên, khác với những cái tên danh tiếng trên, Field bị dụ dỗ bởi một thế lực thậm chí còn mạnh hơn cả ý chí của ông: Được hỗ trợ bởi một tỷ phú khác.

Khi còn là sinh viên của Đại học Brown vào năm 2012, Field đã đăng ký chương trình Học bổng Thiel, một chương trình khác thường mà nhà đầu tư công nghệ tỷ phú theo chủ nghĩa tự do Peter Thiel đã bắt đầu vào năm 2010. Mỗi năm, nhà đầu tư này chọn 20 đến 30 thanh thiếu niên, phải ở tuổi vị thành niên khi nộp đơn và “muốn tìm hiểu những điều mới thay vì ngồi trong lớp học”. Ông cung cấp cho họ khoản hỗ trợ trị giá 100.000 USD trong vòng hai năm. Điều kiện duy nhất mà học phải thực hiện, đáng chú ý, là phải bỏ học.

Áp lực từ học phí đại học của sinh viên

Thương vụ Figma đến vào một thời điểm thú vị. Vài tuần trước khi nó được công bố, Tổn thống Joe Biden đã gây tranh cãi tiết lộ kế hoạch xóa khoảng 500 tỷ USD tiền nợ của sinh viên, làm dấy lên một cuộc tranh luận toàn cầu về giá trị của giáo dục đại học. Kể từ năm 1980, chi phí giáo dục đại học đã tăng gần gấp ba lần ở Mỹ, khiến nhiều sinh viên phải trả khoản vay lên tới hàng trăm nghìn USD và bằng cấp sẽ chẳng giúp được gì nhiều cho họ.

Trước gói viện trợ của ông Biden, khoản nợ của sinh viên đã đạt giá trị lên tới 1.700 tỷ USD, khiến nó trở thành nguồn nợ hộ gia đình lớn nhất bên ngoài các khoản vay thế chấp. Trong khi đó, tổng nợ của sinh viên ở Anh đã tăng gấp đôi lên 182 tỷ USD chỉ sau 5 năm.

Dòng tweet của một tỷ phú từng nhận học bổng từ Peter Thiel khiến nhiều sinh viên bị thu hút. Cụ thể, Keith Rabois, một nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng và là đồng nghiệp cũ của Thiel, đã tweet: “Trong hơn 10 năm qua, đã có khoảng 250 đến 300 nghiên cứu sinh đăng ký Học bổng Thiel. Họ dễ dàng kiếm được nhiều tiền hơn tất cả sinh viên đã tốt nghiệp ở NYU, Columbia, Penn, Brown và Cornell cộng lại”.

Thung lũng Silicon trước đây từng cung cấp các khóa học chuyên ngành cho những ai không có nguyện vọng theo đuổi sự nghiệp đại học. Chẳng hạn, một số startup như Bloomtech đã cung cấp các khóa học lập trình mà không cần người học phải trả phí. Khi sinh viên tìm được những công việc được trả lương cao, Bloomtech sẽ cắt giảm các thỏa thuận chia sẻ thu nhập, mà người sáng lập Austen Allred cho biết sẽ gắn lợi ích công ty ông với các sinh viên mà công ty giảng dạy. Nếu đào tạo không tốt, sinh viên sẽ không được thuê, và Bloomtech không được có doanh thu.

Trong khi đó, một bộ phận nhỏ nhưng ngày càng tăng của các nhà tuyển dụng, chẳng hạn như Google, GM, Bank of America và Tesla, đã loại bỏ yêu cầu về bằng cấp đại học với hầu hết các vị trí, thay vào đó tập trung vào kỹ năng và kinh nghiệm đã được chứng minh.

Đại học có phải con đường duy nhất với người trẻ?

Danielle Strachman cảm thấy hài lòng khi mọi người ngày càng nghi ngờ về mô hình trường đại học. Cô đã giúp khởi động Học bổng Thiel vào năm 2010 và điều hành nó cùng với Michael Gibson, cho đến năm 2015, khi họ rời đi để thành lập một quỹ đầu tư mạo hiểm.

“Khi chúng tôi lần đầu tiên khởi động chương trình, việc đặt câu hỏi về ý tưởng học đại học hay không là hoàn toàn khác biệt so với suy nghĩ của hầu hết mọi người. Một phần lớn của chương trình chỉ là khởi đầu cho cuộc trò chuyện “Đại học có phải là con đường duy nhất cho những người trẻ tuổi không?” Và khi chúng tôi bắt đầu xây dựng chương trình học bổng và khởi động nó, điều chúng tôi thực sự muốn làm là thay đổi tư duy”, theo Strachman.

Năm 2013, Larry Summers, cựu chủ tịch Harvard đã khinh thường bác bỏ chương trình này. “Một chút sai lầm nhất của hoạt động từ thiện trong thập kỷ này là chương trình đặc biệt của Peter Thiel để hối thúc mọi người bỏ học đại học”, ông Summers cho biết.

Tuy nhiên, ngày nay, một số người từng tham gia chương trình, chẳng hạn như Field, đã bắt đầu thấy công sức của họ đơm hoa kết trái. Thỏa thuận Figma đã lập kỷ lục là mức giá cao nhất từng được trả cho một công ty khởi nghiệp công nghệ tư nhân, đánh bại con số 19 tỷ USD mà Facebook đã trả cho WhatsApp. Một ví dụ khác, Vitalik Buterin, 28 tuổi, người đứng sau ethereum, đồng tiền điện tử trị giá 155 tỷ USD và công nghệ blockchain mà hầu hết các dự án tiền điện tử ngày nay đang được xây dựng.

Mỗi năm, hàng nghìn ứng viên tranh giành 20 suất học bổng của Thiel. Sau khi sàng lọc ban đầu, các ứng viên sẽ được phỏng vấn bởi các nghiên cứu sinh trước đây. Thông thường, họ phải đang làm việc trong một dự án, có thể là một tổ chức phi lợi nhuận, nghiên cứu học thuật hoặc một công ty khởi nghiệp. Tỷ phú Peter Thiel là người có tiếng nói cuối cùng.

Josh Browder, người sáng lập startup DoNotPay, sinh ra tại London, đã bỏ học tại Đại học Stanford vào năm 2018, thời điểm anh giành được một suất tham gia chương trình Học bổng Thiel. “Số tiền kiếm được rất tốt, nhưng điều quan trọng nhất là bạn sẽ được gia nhập cùng một nhóm niềm tin rằng khi mới 19 tuổi, bạn có thể xây dựng một doanh nghiệp lớn”, anh nói.

DoNotPay năm ngoái được định giá 210 triệu USD sau khi huy động vốn thành công từ Andreessen Horowitz và các công ty liên doanh khác. Browder, thông qua công ty đầu tư của riêng mình, đã đầu tư vào 23 công ty do các nghiên cứu sinh của Thiel thành lập.