BVSC: Điện mặt trời phát triển nhanh nhưng bắt đầu chững lại

Một cánh đồng điện mặt trời tại Ninh Thuận (Ảnh: VnExpress)

CTCP Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) vừa công bố báo cáo cập nhật đối với ngành điện với quan điểm dự kiến giá điện trên thị trường phát điện cạnh tranh sẽ vẫn tiếp tục ở mức cao trong nửa cuối năm 2019 do nhu cầu tăng cao trong khi thủy văn không thuận lợi cho thủy điện.

Điện sản xuất khó bù đắp tăng trưởng nhu cầu

Sản lượng điện thương phẩm của EVN liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng 9 - 12% từ năm 2014 trở lại đây và được dự báo sẽ tăng bình quân 10% trong hai năm tới. Tuy nhiên tốc độ tăng trưởng công suất lắp đặt toàn hệ thống đã không theo kịp tốc độ tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ điện. 

Năm 2019, công suất lắp đặt dự kiến sẽ tăng khoảng 15% so với cùng kỳ, nhưng phần lớn công suất tăng lên đến từ điện mặt trời và điện gió là những nguồn năng lượng có tỷ lệ sản lượng thương phẩm thấp trên công suất lắp đặt hơn nhiều so với các nhà máy nhiệt điện (cụ thể điện mặt trời sản xuất được khoảng 2 triệu kWh/1MW, điện gió sản xuất được khoảng 2,8 triệu kWh/1MW, nhiệt điện sản xuất được khoảng 6 - 7 triệu kWh/1MW). 

Nếu hiệu chỉnh công suất đặt theo khả năng phát điện thì công suất lắp đặt 2019 chỉ tăng khoảng 7,8%, thấp hơn so với mức tăng của nhu cầu điện là 10,4%. Do đó khả năng EVN sẽ cần phải tăng cường huy động từ các nhà máy chạy dầu có giá thành rất cao và tăng cường nhập khẩu điện nhưng vẫn có thể xây ra nguy cơ thiếu điện nếu xuất hiện sự cố ở một số nhà máy có công suất lớn.

Thủy văn bất lợi, 15/19 doanh nghiệp thủy điện báo giảm doanh thu lợi nhuận

Từ nửa cuối năm 2018 tới nay, hiện tượng thời tiết El Nino đã có tác động rõ rệt lên khu vực Miền Trung và Tây Nguyên làm cho lượng mưa ở các khu vực này thấp hơn nhiều so với trung bình nhiều năm. 

Mực nước ở nhiều hồ thủy điện thấp hơn mực nước chết và nhà máy không thể vận hành. Theo số liệu từ EVN, mực nước hụt so với mức nước dâng bình thường hơn 29 tỉ m3, tương ứng sản lượng điện thiếu hụt 12,5 tỉ kWh. 

Thủy văn bất lợi khiến cho kết quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thủy điện sụt giảm mạnh so với cùng kỳ với 15 trong tổng số 19 doanh nghiệp thủy điện được thống kê giảm doanh thu và lợi nhuận. 

Theo dự báo của Viện nghiên cứu thời tiết quốc tế của Đại học Columbia, xác suất hiện tượng El Nino trong cuối năm 2019 và đầu năm 2020 đã giảm mạnh và chỉ còn khoảng 40%. Tuy nhiên lượng mưa thấp trong mùa mưa năm 2019 làm cho các hồ thủy điện không tích được nước dẫn tới các doanh nghiệp thủy điện sẽ tiếp tục khó khăn cho ít nhất đến hết nửa đầu năm 2020.

KQKD của các doanh nghiệp thủy điện (Số liệu: FinnPro)

Năng lượng mặt trời phát triển nhanh nhưng bắt đầu chững lại

Tính đến cuối năm 2018, Việt Nam có một số nhà máy năng lượng mặt trời với công suất chưa tới 100MW. Tuy nhiên bước sang nửa đầu năm 2019, điện mặt trời đã có bước nhảy vọt với tổng công suất lắp máy lên tới 4.464 MW vào cuối tháng 6 /2019 và dự kiến sẽ tăng lên 5.100 MW vào cuối năm. 

Điều này có được là do các nhà máy đều đẩy nhanh tiến độ để kịp hòa lưới trước 30/6/2019, là thời điểm cuối cùng được hưởng cơ chế ưu đãi theo Quyết định 11 của Thủ tướng Chính phủ (ngoại trừ Bình Thuận và Ninh Thuận được kéo dài thêm thời gian ưu đãi đến 30/6/2020). 

Hiện tại, Chính phủ đã ban hành dự thảo giá điện mặt trời cho những năm tới, theo đó giá điện mặt trời giảm đáng kể so với ưu đãi trước đó dẫn tới việc đầu tư vào năng lượng mặt trời có thể sẽ chậm lại, BVSC đưa nhận xét.

Nguồn: BVSC

Cơ chế dùng than trộn giúp cho các nhà máy điện than đủ nguyên liệu

Cũng từ cuối năm ngoái - đầu năm nay, việc thiếu nguồn nguyên liệu than đã làm cho nhiều nhà máy nhiệt điện than không đủ nguyên liệu để tận dụng công suất phát khi giá trên thị trường phát điện cạnh tranh tăng cao, thậm chí một số nhà máy phải tạm dừng phát ở một số tổ máy. 

Để giải quyết cho bài toán thiếu than và thiếu điện, Thủ tướng chính phủ và Bộ Công thương đã cho phép Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng Công ty Đông Bắc nhập khẩu than về trộn với than trong nước phục vụ cho mục đích phát điện. 

Điều này đã giúp cho đa số các nhà máy đủ nguồn nguyên liệu than để phát điện. Mặc dù giá than nhập khẩu cao hơn so với giá than trong nước khoảng 5 - 10% nhưng điều này chưa tác động đáng kể lên kết quả hoạt động kinh doanh do giá than được chuyển qua giá điện đối với phần sản lượng theo hợp đồng. 

Bên cạnh đó giá than thế giới đang trong xu hướng giảm khá mạnh, giá than cho nhà máy điện Australia cuối tháng 9/2019 đã giảm 44,5% so với mức giá đỉnh vào tháng 7/2018. Theo dự báo được Bloomberg tổng hợp thì giá than dự kiến sẽ ổn định quanh mức hiện tại trong năm tới. Giá than nhập khẩu có độ trễ do thời gian đấu thầu nên giá than nhập khẩu trong giai đoạn vừa qua không giảm nhanh như giá than thế giới nhưng dự kiến sẽ giảm trong thời gian tới.

Điều này sẽ giúp cho các nhà máy nhiệt điện than gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường phát điện cạnh tranh và gia tăng lợi nhuận.