Bức tranh cho vay margin năm 2020: Bơm gần 1 tỷ USD trong quý IV, những kỷ lục mới được xác lập

Thị trường chứng khoán Việt Nam biến động mạnh kể từ giữa tháng 1. Sau khi không chinh phục thành công mốc đỉnh 1.200 điểm, VN-Index đảo chiều giảm sâu sau đó. Chỉ trong ít phiên, chỉ số giảm hàng trăm điểm và vốn hóa thị trường bị thổi bay hàng chục tỷ USD.

Đỉnh điểm là phiên giao dịch ngày 28/1, thị trường có phiên giảm mạnh nhất lịch sử. VN-Index giảm 73,23 điểm (6,67%) xuống 1.023,94 điểm, HNX-Index giảm 8,03% xuống 203,05 điểm, UPCoM-Index giảm 7,17% xuống 69,12 điểm. Theo thống kê, vốn hóa thị trường sàn HOSE giảm 251.701 tỷ đồng hôm nay (khoảng 10,8 tỷ USD), xuống còn 3.823.290 tỷ đồng. 

Một trong những nguyên nhân được các công ty chứng khoán và nhà đầu tư nghĩ đến đó là tình trạng "căng margin". Thống kê dữ liệu tại 20 công ty chứng khoán có dư nợ cho vay ký quỹ hàng đầu thị trường, tổng giá trị cho vay margin tại thời điểm 31/12/2020 là 75.201 tỷ đồng, tăng 27.388 tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2019.

Chỉ tính riêng trong quý cuối năm 2020, 20 công ty chứng khoán này đã giải ngân 21.868 tỷ đồng để cho vay margin.

Trong số 20 công ty chứng khoán được thống kê, có 19/20 đơn vị tăng trưởng về cho vay margin so với cuối năm 2020. Ngoại trừ Chứng khoán Rồng Việt (Mã: VDS) giảm giá trị cho vay margin xuống 38 tỷ đồng so với cuối năm 2019.

Một số công ty tăng trưởng mạnh về cho vay margin trong năm 2020 với giá trị hàng nghìn tỷ đồng như Mirae Asset (Việt Nam), SSI, HSC, VPS, KIS Việt Nam, VNDirect, TCBS, MBS, KB Việt Nam và Tân Việt.

Thống kê cụ thể, công ty chứng khoán đến từ Hàn Quốc là Mirae Asset (Việt Nam) dẫn đầu thị trường về cho vay ký quỹ với 10.361 tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2020. Đây là mức cho vay lớn nhất của Mirae Asset (Việt Nam) kể từ khi hoạt động. Năm 2019, công ty này cũng dẫn đầu về giá trị cho vay margin trên thị trường.

Đứng thứ hai về giá trị cho vay ký quỹ là Chứng khoán SSI (Mã: SSI) với giá trị 9.012 tỷ đồng tại ngày 31/12/2020. Qua theo dõi, giá trị cho vay margin của công ty chứng khoán này tăng trưởng trong 4 quý của năm 2020. Trong quý IV, Chứng khoán SSI giải ngân hơn 4.424 tỷ đồng để cho vay ký quỹ.

Chứng khoán HSC (Mã: HCM) là đơn vị tăng trưởng mạnh nhất về cho vay margin trong năm vừa qua. Tại ngày 31/12/2020, giá trị cho vay ký quỹ của công ty là 8.623 tỷ đồng, tăng 3.889 tỷ đồng so với thời điểm cuối năm 2019. Đáng chú ý, Chứng khoán HSC có tỷ lệ cho vay margin trên vốn chủ sở hữu cao nhất trong 20 công ty, đạt 1,94 lần, gần chạm ngưỡng trần 2 lần theo như quy định.

Không chỉ tăng trưởng mạnh về thị phần môi giới, Chứng khoán VPS cũng đẩy mạnh cho vay ký quỹ trong năm 2020. Ghi nhận tại ngày 31/12/2020, giá trị cho vay margin của VPS là 5.528 tỷ đồng, tăng 133% so với cuối năm 2019.

Cùng với Mirae Asset (Việt Nam), hai công ty chứng khoán Hàn Quốc khác là KIS Việt Nam và KB Việt Nam cũng nằm trong Top10 công ty cho vay ký quỹ hàng đầu thị trường. Tổng giá trị cho vay margin của hai công ty này lần lượt là 4.396 tỷ đồng và 3.027 tỷ đồng, tăng lần lượt 1.601 tỷ đồng và 1.134 tỷ đồng so với thời điểm 31/12/2019.

Theo ghi nhận, 5 công ty chứng khoán dẫn đầu về cho vay margin (Mirae Asset (Việt Nam), SSI, HSC, VPS và KIS Việt Nam) đang cho vay tổng cộng 37.920 tỷ đồng. Con số trên tương đương 50% giá trị cho vay margin của 20 CTCK lớn nhất.

Top10 công ty chứng khoán cho vay ký quỹ nhiều nhất thời điểm cuối năm 2020 còn có một số đơn vị như VNDirect (4.304 tỷ đồng), TCBS (4.027 tỷ đồng), Bản Việt (3.758 tỷ đồng và MBS (3.758 tỷ đồng).

Ngoài ra, các công ty chứng khoán khác cũng cho các nhà đầu tư vay ký quỹ trên 2.000 tỷ đồng thời điểm cuối năm 2020 như Yuanta Việt Nam (2.618 tỷ đồng), Tân Việt (2.421 tỷ đồng), FPTS (2.223 tỷ đồng).

Nhóm các công ty chứng khoán có quy mô trung bình và nhỏ có tăng trưởng cho vay margin dưới 500 tỷ là MayBank Kim Eng, Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (Mã: SHS), Chứng khoán Bảo Việt (BVSC, mã: BVS), VCBS, BSC và Phú Hưng.